Page Text
________________
જુહાર]
(૩) જેમ; ખળ. –સાદાર, -સાળું વિ॰ જુસ્સાવાળું જીહાર પું॰ [કે. નોહાર] ‘નમસ્કાર’, ‘સલામ’ એ ભાવ બતાવતા શબ્દ. ૦પટાળાં નખ૧૦ બેસતા વર્ષને દિવસે આશીર્વાદ લેવા જીહાર કરવા તે
જીહારવું સક્રિ॰ [વે. નોહારી ક્રિ॰] જીહાર કરવા. [જુહારાવવું સક્રિ॰ (પ્રેરક), જીહારાવું અ॰ક્રિ॰ (કર્મણિ)]
જીંગ ન॰ એક મેટું વહાણ
જીંગાઇ સ્રી॰ [જીએ જુંશું] મજબૂતી (૨) ચાલાકી; ચતુરાઈ જીંગિત પું॰ [i.]ઉપરના વર્ણની સ્ત્રી સાથે નીચા વર્ણના પુરુષના વ્યભિચારથી જન્મેલા પુરુષ
જીંગું વિ॰ જબરું; મજબૂત (૨) [સર૦ ૬.] ચાલાક; ચતુર જ સ્ત્રી [સં. મૂળા; પ્રા. ખૂબા] માથામાં પડતું કે ચામડી પર ચેટતું એક જંતુ, [—જેવું = ચેાંટયું ત્યાંથી ઊખડે નહીં તેવું. પઢવી = (માથામાં વગેરે) જૂએ થવી.]
રમી ખાતું. (–રી સ્ત્રી)
જૂઈ સ્ત્રી॰ [સં. યૂચિકા; ત્રા. નૂયિા, બ્રૂહિ] એક ફૂલવેલ જાગતું ન॰ નુ દ્યૂત; જુગાર. –ટાખાર વિ॰ જીગટિયું; જૂગટું [વિ॰ ઘણું થોડું; જરાતરા જૂજ વિ॰ [સર॰ા. સુજ્ઞ = ટુકડા; મેં.] બહુ થોડું; જરા, જાજ જૂજવું વિ॰ [મવ. સુમનુ] જુદું; નાખું; જુદું જુદું શૂટ પું[સં.](વાળતા) ઝૂડો; સમૂહ(ર)દંડને એક પ્રકાર(વ્યાયામ) જડી સ્ત્રી॰ [સર॰ મ.; સં. નૂટ, બા. નૂડ] જુએ ઝૂડી. –ડો પું॰ સાવરણી (૨) ડા
જૂઠ ન॰ [વે. ઝુટ્ટ] જૂઠાણું; અસત્ય. ॰ણ ન॰ [ä. નુટ; પ્રા. નુર્દ=સેવિત; સર॰ હિં. ત્રૂટન] અઢવાડ; એઠું; છંડામણ (૨) પું [જીએ જૂઠ] રંગલેા; વિદૂષક (ભવાઈ માં). ૰ણવેઢા પું ખ૦૧૦ ઋણના જેવું વર્તન કરવું તે.-ઠાણુ†, ઠાણું ન॰જૂઠી વાત જૂઠાખેલું વિ॰ જૂઠ્ઠું બોલવાની ટેવવાળું જૂહું વિ॰ [જીએ ઝૂ] અસત્ય; જુઠ્ઠું (૨) કૃત્રિમ; ખનાવટી (૩) રહી ગયેલું – જડ (અંગ) (૪) [સં. સુષ્ટ; 1. નુટ્ઠ]અછતું; એવું. [—પવું = અસત્ય ઠરવું (૨) (અંગ) રહી જવું.] ભૂતવું સક્રિ॰ [ા. નુ] નેડવું (ગાડું, બળદ વગેરે) જૂતી સ્ત્રી [સં. યુ, પ્રા. નુત્ત પરથી ? ]જૂતિયું; ખાસડું. ખાર વિ॰ હંમેશાં ખાસડાં – ઠપકા ખાતું. ધ્વતિયું, “તું ન॰ [સર॰ મ. જીતા; હિં. નૂતા] જૂતું; પગરખું; ખાસડું. [જૂતા બરાબર =તુચ્છ; તિરસ્કારને પાત્ર. ભૂતિયાં પડવાં=માર પડવા (૨) અપમાન કે તિરસ્કાર થવે; કાઢી મુકાવું. જૂતું ખાવું, પડવું = ખાસડાના માર પડવા (૨) અપમાનિત થયું. –મારવું= ખાસડું મારવું (૨) કાઢી મુકવું; ધુત્કારી કાઢવું. તે માર્યું જવું =ગયાની પરવા ન કરવી (‘ભલે ગયું’, ‘મૂરૂં ગયું તે' – એવે ભાવ બતાવે છે.)]
જૂથ ન॰ [સં. ચૂ] ટોળું; સમૂહ (૨) અલગ ટોળી; ‘ગ્રૂપ’ (જેમ કે, રાજકીય પક્ષની અંદર). ૰બંધી સ્ત્રી॰ મેાટા સમૂહના અમુક ભાગનું જૂથ રચવું તે. વાદ પું॰ (પક્ષમાં) જૂથબંધી કરી કામ કરવાના વાદ; ‘ગ્રૂપિઝમ’
જૂન પું॰ [.] ખ્રિસ્તી સનનેા ૬ ઠ્ઠો મહિના
જૂનાગઢી વિ॰ જૂનાગઢ શહેરનું,–ને લગતું જૂનું વિ॰ [સં. નીળું, નૂળ; પ્રા. ખુળ] પુરાણું; પ્રાચીન; અગાઉનું
Jain Education International
[જેઠી પુત્ર
(૨) જર્જરિત; જીર્ણ (૩) ઘણા વખત થયેલું (જેમ કે, જૂના ગાળ; જૂના મિત્ર); ઘણા વખત વાપરેલું (જેમ કે, જૂનું વાસણ ઇ૦) (૪) [સર૦ રૂ. નુળ = દક્ષ, નિપુણ] રીઢું; નામીચું; અનુભવી (જેમ કે, જૂના ચેર, જોગી, પાપી ઇ॰) [જૂના જોગી=(કાઇ ક્ષેત્રમાં)નેથી કસાઈ ને તૈયાર થયેલ વ્યક્તિ(તેને માટે આ પ્રયોગ કરાય છે.)]૰ખખ વિન્ઝેક નું; ખખળી ગયેલું.૦પાનું, પુરાણું વિ॰ ઘણું જૂનું. પૂ નું વિ॰ ગમે તેવું જૂનું; ફાટયુંથું; જીર્ણ. જૂનેથી અ॰ ઘણા જૂના વખતથી; બહુ પહેલેથી જૂરી સ્ત્રી॰[] મેંસલેા આપવામાં ન્યાયાધીશને મદદ કરનારું પંચ. –રર પું॰ [.] જૂરીના સભ્ય
સ્કૂલ પું॰ [.] કાર્યશક્તિના એકમ (પ. વિ.) જૂવે પું॰ [સં. યૂઃ ] ઢોરના શરીર પર ચેટતું એક જીવડું જાંથરાં નખ્ખ૧૦ નુએ જીંથરાં
ભૂંકવું અન્ક્રિ॰ [સર॰ મ. શાળ, સં. નોંમ ] (સુ.) બેઠાં બેઠાં ઝોકાં ખાવાં [હૂંફાવવું પ્રેરક] [વવું પ્રેરક]
૩૫૪
|
ભૂંહલવું અક્રિ॰ [‘»સરું’ ઉપરથી] જાંસરી વડે જોડાવું [જહલાૠભકાસ્ત્ર ન॰ [સં.] શત્રુને ઊંઘમાં નાખી દે તેવું અસ્ર જા ભા સ્ત્રી॰ [સં.] બગાસું
જે (જે) સ૦ (૨) વિ॰ [નં. ટ્; પ્રા. જ્ઞ પરથી ? કે શ્રવ૦ નૈહૈં = જેવું પરથી ?] (‘તે’ સાથે સંબંધમાં વપરાય છે.) (તેનાં રૂપે – જેણે, જેને, જેનું ઇન્ને ‘જે’ (‘જૅ’) પેઠે ઉચ્ચારાય છે.) જે જે સ॰ દરેક, હરકાઈ જે. જે તે સ॰ ગમે તે કોઈ
જે અ॰ +[ત્રા. ને (પાદપૂર્તિ માટેનું અ॰) પરથી ?] કે (વાકથના એ વિભાગને જોડતું અપેક્ષાપૂરક અ॰) (ઉદા॰ તેનું કારણ એ છે જે (કે),......)
જે(‘જૅ’)પું॰;સ્ત્રી[સં.નથ]+તેહ(ર)દીવે; અજવાળું (૩) પ્રણામ. (બાળ ભાષામાં.) [—કરવી, થવી]. ૰કરી પું॰ એક છંદ. ૦ગાપાલ(−ળ) પુંઅ૧૦ ‘જયગોપાળ’ (નમસ્કાર કરવાના એક વૈષ્ણવ ઉદ્ગાર.) ૦જે પું॰ જય જય; વંદન. (–કરવી) (૨) અ૦ વંદનસૂચક ઉદ્દગાર. જેકાર પું; સ્ત્રી॰ જીએ જયજયકાર જેએ (જે’) સ॰ [‘જે’નું બ॰૧૦] [તેનાં રૂપે – જેમનું, –નાથી ઇં૦ ના ‘જે’ પહેાળા ‘જૅ’ (હશ્રુતિ સાથે) ખેલાય છે] જૅક પું[.]વજનદાર વસ્તુને ઊંચું કરવા માટેની યાંત્રિક કરામત – તેનું એજાર
|
જેજે, (જૅ') ૦કાર જુએ ‘જે’ પું; સ્રીમાં જેજેવંતી પું; સ્ત્રી॰ [જુએ જે – જય] એક રાગિણી જેટલું (જે') વિ॰ [સં. થાવત; પ્રા. નત્તિય, નૈત્તિમ, નેત્તિ; હિં. નિતના](‘તેટલું' ના સંબંધમાં વપરાય. કદ, સંખ્યા, વજન ઇનું માપ કે મર્યાદા સૂચવે છે.) જેટલું વિ॰ જેટલું જેટલું. “લે અ (‘તેટલે' સાથે સંબંધમાં) જેટલે અંતરે, હદે કે મર્યાદા ઇ૦માં (૨) જે વખતે; જ્યારે (૫.) (૩) જેટલાથી
જેટી સ્રી॰ [k.] બંદરમાં (માલની) ચડઊતરની જંગા; ડક્કો; કુરો જે પું॰[સં. એઇ, પ્રા. નેટ્ટ]વરના મોટા ભાઈ (૨)વિક્રમ સંવતના આઠમે મહિના (૩) વિ॰જીએ જયેષ્ઠ. –ડાણી સ્ત્રી॰ [ત્રા. બિટ્ટાń1] જેટની વહુ. –ડી વિ॰ જેઠ મહિનાનું, –ને લગતું (૨) સ્ત્રી॰ જેડ મહેનાની પૂનમ. –ડી પુત્ર પું॰ પહેલા ખેાળાને અથવા વડો પુત્ર
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016105 |
| Book Title | Sarth Gujarati Jodni Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publisher | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 950 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |