Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 350

ચાળીસાં ]
૩૦૫
[ચાંપ
સાં ન૦ બ૦ ૧૦ ચાળીસ વર્ષે આવતાં ચશ્માંકે તેવી આંખની | ચાંદબીજ (૨) સ્ત્રી જાઓ “ચાંદ'માં સ્થિતિ. -આભા =તેવો ચમાની જરૂર પડવી; આંખનું તેજ | ચાંદરહં(–ણું) (૦) ૧૦ [. ચંદ્ર ઉપરથી] તારાઓને ઝાંખા મંદ થવું. – તરવાં = ચાળીસાં દૂર થવાં – તેની જરૂર મટવી.] | પ્રકાશ (૨) ચાંદની (3) ઝીણા કાણામાંથી પડતું અજવાળાનું ચાળું ન૦ જુઓ “ચાળી'માં [ છાપરું ચાળનારે; સંચાર ચાંદુ. –ણી વિ૦ ચાંદરણાવાળી (૨) સ્ત્રીતારે (૩) ચાંદરણું ચાળ પં. ચાળાનું એ૦ ૧૦ (૨) લક્ષણ; નેશાની; એધાણ (૩) | ચાંદરમંકે (૦) ૧૦ જુઓ ચાંદરડું (૩) ચાંઈ (૦) વિ. શરમિંદું (૨) સ્ત્રી, નાને ચાંલ્લો [ખાઈ જવું | ચાંદરાત (૯) સ્ત્રી, જુઓ “ચાંદ્ર'માં ચાંઉ કરવું, કરી જવું = પચાવી પાડવું; અગ્ય રીતે લઈ લેવું- ચાંદરું (૦) વિ[‘ચાં' ઉપરથી] ધોળા ચાંદાવાળું (૨) [લા.] ચાંખડ () વેટ (કા.) ગરીબ; દીન. –કાઈ, ડી સ્ત્રી ગરીબી; | [સં. વંર્ = રાજી થવું; મકલાવું ?] નિરંકુશ; મસ્તાની નિર્ધનતા (૨) ગરીબીનો ટૅગ
ચાંદલાવહેવાર (૦) ૫. [ચાંદલો + વહેવાર]શુભ પ્રસંગે નાણાંની ચાંગળું (૦)ન[ચાર+આંગળાં ઉપરથી] ચાર આંગળાંની અંજલિ. ભેટ આપવા લેવાને વહેવાર – સંબંધ; ચાંલ્લાવહેવાર [ચાંગળું પાણી ન પાય એવું = જરાય ભાવ ન પૂછે–આગતા- ચાંદલિયે (૦) પં. [‘ચાંદે’ ઉપરથી] ચાંદે (પ.) સ્વાગતા ન કરે એવું (૨) ખૂબ કંજૂસ.].
ચાંદલી (૯) સ્ત્રી [‘ચાંદા’વાળી ?] (કા.) ઘોડીની એક જાત ચાંગી (૦) ૩૦ [કે. નં1] એ નામની ઊંચી જાતનું (ઘેડા માટે) | ચાંદલે (૦) [‘ચાંદ્ર' ઉપરથી] ચાલે. [ચાંદલે ચેટલું ચાંગેરી (૦) સ્ત્રી એક છેડ
નસીબમાં લખાવું; પાલવે પડવું (ઉપરાંત જુઓ “ચાંલ્લો'માં).] ચાંચ (૦) શ્રી[4. વં] પક્ષીઓનું અણિયાળું માં (૨) તેના | ચાંદવું (૦) ૩૦ [જુએ ચાંદરું (૨)] અડપલાંબેર; અટકચાળું આકારની વસ્તુ. ઉદા. પાઘડીની ચાંચ. [–રાઘડવી =ચપ ચપ (૨) ન અડપલું; અટકચાળું બેલવા માંડયું. –ખંપવી, ડૂબવી, બૂડવી = નજર પહોંચવી | ચાંદવેલ (૦) સ્ત્રી એક વેલ – લતા ‘સમજ પડવી; કરવા શકિતમાન થવું. –ળવી = સહેજ ચાખી | ચાંદાયેલું (૦)વેિ[‘ચાંદું' ઉપરથી] કેહવાણ કે ગમડાંનાં ચાંદાંવાળું જોવું. –મારવી સહેજસાજ કરડવું (ઉદા. ઉંદરે કપડાંને ચાંચ | ચાંદ (૦) વૈ૦ . [‘ચાં' ઉપરથી] ચામડી પર ચાંદાં પડી મારી છે.) (૨) ચાંચાટવું (૩) બીજાના કામમાં માથું મારવું (૪) | જાય (વા રોગ) ઉપલક જ્ઞાન મેળવવું. –માં લેવું = સખત પકડવું, શેહમાં લેવું. ચાંદી (૨) સ્ત્રી [‘ચાંદ' ઉપરથી ? સર૦ ૫., હિં.] એક ધાતુ ચાંચે ચડવું = ગવાવું; નિંદાપાત્ર થવું.]
શુદ્ધ રૂપે (૨) [ચાં' પરથી ?] એક ચેપી રોગ (૩) જ્યાંથી ચાંચડ (૦) ૫૦ એક જંતુ. [–જેમ ચાળી નાખવું = ડુિરતાથી ખાલ ખસી ગઈ હોય કે લપસી હોય એવું ચાંદું; ઘારું. [(ચામું) બરોબર મસળી નાંખવું -મારી ખતમ કરવું. ૦મારી સ્ત્રી, ચાંદી જેવું - તન ચેખું; ડાઘ વગરનું. –કરવી = સમૂળગે એક વનસ્પતિ (તેની ઉગ્ર વાસળી ચાંચડ નાસી જાય છે). વત નાશ કર; બળીને ખાખ કરવું. થવી = ચાંદીને રેગ થવો અ૦ ચાંચડ પેઠે
(૨) ચાંદી પડવી. -પઠવી = ખાલ ખસી -- ઊપસી જવાથી ચાંચથ ન૦ [i] ચંચળતા
ચાંદું થવું.] કામ ન ચાંદી ઉપરની નકશી ચાંચવું (0) ન [‘ચાંચ ઉપરથી] ચાંચવાળું, અનાજમાં પડતું ! ચાંદ (૦) ૧૦ [‘ચાંદઉપરથી ?] ચાંદી (૩) જુએ (૨) ચાંદાને
એક જીવડું (૨) વિ. બહુ બેલ બેલ કરનારું [તીકમ ડાઘ; ચા ડું (૩) [લા.3 લાંછન; ડાઘ (૪) છિદ્ર; દોષ. [ચાંદાં જેવાં, ચાંચ (૦) ૫. [ચાંચ’ ઉપરથી] જમીન ખેડવાનું હથિયાર; ખેળવાં = છિદ્ર શોધવાં; ષ ખાળવા.]. ચાંચાટવું (૦) અક્રિ૦ [‘ચાંચ” પરથી] ચાંચ મારવી : ચાંડિયાં (૯) નબ૦૧૦ [જુઓ ચાંદવું] ચાંદવાં [આકાર ચાંચાળું, ચાંચિયું () વિ[ચાંચ” પરથી] ચાંચવાળું; ચાંચના | ચાંદ (૦) ૫૦ [સં. , . વન્દ્ર] ચંદ્ર (૨) તેના જે ગોળ આકારનું (જેમ કે, ચાંચાળી પાઘડી)
ચાંદ્ર વિ. [સં.] ચંદ્રનું; ચંદ્રને લગતું. ૦માન ન૦ ચંદ્રની ગતિ પરથી ચાંચિયાગીરી (૧) સ્ત્રી, જુઓ “ચાંચિય'માં
કઢાતું સમયનું માપ. ૦માસ પું. ચાંદ્રમાન પ્રમાણે ગણાતો માસ. ચાંચિય (2) મું. [વાંવ = અરબી સમુદ્રને એક બેટ; સર૦ મ. | ૦વર્ષ ન૦ ચાંદ્રમાનથી ગણાતું વર્ષ. -દ્રાયણ ન૦ ચંદ્રની કળાની વાં, વાં; કે સં. ચંપા = ખરાબ માણસ માટે ગાળ ઉપરથી ?] વધઘટ પ્રમાણે રોજ ખાવાને કળિ વધારતા ઘટાડતા જવાનું દરિયાઈ લુટારે (૨) [‘ચાંચ” ઉપરથી] લાંબી ચાંચની પાઘડી એક વ્રત કે તપ પહેરનાર. –કાગીરી સ્ત્રી, ચાંચિયાને ધંધો
ચાંપ (૨) સ્ત્રી [જુઓ ચાંપવું] કોઈ પણ યંત્ર કે યુક્તિને ચાલુ ચાંટ (૨) સ્ત્રી તબલાની કિનારને ભાગ
કે બંધ કરવાની કળ; પેચ (૨) નાને ઉલાળો (૩) પૈસાનું પાકીટ ચાંદી (૨) સ્ત્રી (કા.) ચંડી (૨) ખાલી બડાશ [સ્ત્રીચંડાળણ (સુ.) (૪) [લા.] દાબ; ધાક (૫) સાન; ચેતવણી (1) કાળ. ચાંડાલ(–ળ) વિ૦ (૨) પું[4] જુઓ ચંડાળ. –ળણુ(–ણી) [–ઉઘાડવી =કળ ભેરવી દીધી હોય તે શ્રી કરવી (જેથી ઢાંકણું ચાંદ (૦) પૃ[સં. ચંદ્ર; 21. ચં] ચાંદે (૨) ચંદ્રક; બિલે. ખુલ્લું થઈ શકે) (૨)(સુ.) પૈસા ખરચવા.–કરવી = દબાણ કરવું બીજ, ૦રાત સ્ત્રી સુદ બીજ
(૨) દાબ બતાવ. -ચઢાવવી = દાબવા માટે કળને ઘડે ચાંદની (૦) સ્ત્રી- [જુએ ચંદની] ચંદ્રનો પ્રકાશ (૨) ચંદર. ઊંચે કર (૨) ઉશ્કેરણી કરવી. -દેવી = ચાંપ પાડવી; બંધ [-ખીલવી = ચંદ્રને પ્રકાશ બરાબર પડ.–ચટકવી = ચાંદની- કરવું (૨) ઉશ્કેરવું. –દાબવી, દબાવવી =કળ ફેરવવી જેથી ની અસર મન પર થવી.-નીકળવી = ચાંદની થાય એમ ચંદ્રને ક્રિયા ચાલુ થાય. ચાંપથી ચાલવું = ઉતાવળે ચાલવું.-ભવી ઉદય થે.] ૦રાત સ્ત્રી, ચાંદનીવાળી - અજવાળી રાત | =કળ ફેરવવી. -મરડી નાખવી = કળ વાળી દેવી – બગાડી
જે-૨૦. Jain Education International