________________
ઘાંઘાટ]
૨૮૮
[ચકલી
ચ
ઘાટ (ૉ૦) પં. [૧૦] શેરબકેર; ગરબડાટ
[ચકડોળે ચડવું = ચગડોળમાં બેસી હીંચવું (૨) કેફ ચડવો (૩) ચ (ૉ૦) સ્ત્રી, ચીલામાં પડેલો ઊંડો ખાડો (૨) ભેંકાવાથી ગટાવું; ગુંચવાવું (જેમ કે, મન, વાત ઈ૦) (૪) વખતોવખત પડેલે ખાડો – ઘા કે તેની અસર (૩) [.] નુકસાન. [-માં મુલવતી રહેવું.] પવું= ચીલામાં પડી જઈ ધીમી ગતિ થવી; અટવાવું.] ૦૫ | ચકતી સ્ત્રી, નાની ચપટી ગેળ તકતી (૨) કુલબેસણ (“રિસેj૦ વારે વારે પરણે ભેકવો તે. [-કર= વારેવારે ગોદાવ્યા કલ')નો વધતો ભાગ, જેમાં મધ પણ હોય; “ડિસ્ક'. (વ. વિ). કરવું, -ટેકવું, -સતાવવું]
વેદાર વિ૦ ચકતીવાળું ઘોંચવું સત્ર ક્રિ. ઘાંકવું, ભેંકવું
ચકતું વિ૦ [‘ચકવું” ઉપરથી] સાવધ; સાવચેત (૨) ન [સં. વા? ઘાંચાટવું સ... . વારંવાર ઘાંચવું
સર હિં; મ. વAdd] ગોળ કે ખૂણાદાર ચોરસ ઢેકું; જાડું દળઘાંચાવવું સક્રિ, ઘાંચાવું અક્રિ. ઘોંચવું નું પ્રેરક ને કર્મણિ દાર પડ (૩) [સર૦ હિં. વત્તા; મ. વા ] [લા.] ચકામું ઘટવું (ઘે૨) અક્રિ. ઘોરવું; ઊંઘવું (તુચ્છકારમાં) [શત્રુ ચકબંદુ(-ધૂ)ક સ્ત્રી [i. + બંદૂક] એક જૂની જાતની બંદૂક -ઘ વિ. [4] હણનારું – નાશ કરનારું (સમાસને અંતે.) ઉદા. ચકભિલું ન૦ [૩. વન+ ભિલુ] એક રમત ઘાણન [.] વાસ; ગંધ (૨) નાક. રેંદ્રિય સ્ત્રી) [ રેંદ્રિ] ચકભૂલ સ્ત્રી [સર૦ મે.] બેશુદ્ધિ વાસ લેવાની ઇન્દ્રિય-નાક. –તિ સ્ત્રી, જુઓ પ્રાણ
ચકમકડું [gī] એક જાતને પથ્થર (તેની સાથે લોખંડ અફાઘાવું સક્રે. [સં. શ્રા] સુંઘવું (૨) ચુંબવું
ળવાથી અગ્નિ ઝરે છે) (૨) સ્ત્રી તણખો (૩) ચમક; ઝલક (૪) [લા.]તકરાર, કજિયે. [ઝરવી = કજિયો થવો; તકરાર કરવી.] ચકમંડળ ન૦ [સં. ચ%+મંડ] ઉપર ચકર ચકર ફરવું તે; તેમ
ફરતી વસ્તુઓનો સમૂહ (૨) અતિ ખટપટથી વધી ગયેલી અવ્યછેપુંકંઠસ્થાની અનુનાસિક (આ વ્યંજનથી શરૂ થતા શબ્દ | વસ્થા (૩) મજાક-મશ્કરી કરવાને મળેલી ટોળી નથી તથા આમેય ગુજરાતીમાં તે ઓછો જ દેખાય છે, -પ્રાયઃ ચકમો પું[i.] જાડું ઊનનું કપડું બનાત મૂળ સંસ્કૃત સિવાય. જેમ કે, વાત્મય)
ચકર ચકર અ... [સં. % ઉપરથી] ફરતા ચક્રની માફક ગોળ ગોળ ચકરડી સ્ત્રી [સં. ૨૧ ઉપરથી] કુદડી (૨) કેર; ચકરી (૩) ચક્કર ફરતી ચકતી; ફરકડી (૪) એક ચક્કર ફરે એવું રમકડું [-આવવી
= ચકરી આવવી. -ખવઢાવવી =ભૂલાવવું; ભમાવવું. ખાવી ચ ૫૦ [ā] તાલુસ્થાની પહેલો વ્યંજન (૨) અ૦ તથા; અને; =કૂદડીએ ફરવું. -ફેરવવી, -રમવી = ચકરડીના રમકડા વડે વળી. ૦કાર પૃ૦ ચ અક્ષર કે ઉચ્ચાર. ૦કારાંત વિ•[+અંત] | રમવું.-રમતી = એ નામની રમત રમવી – રમાડવી = ભુલાવવું; છેડે ચકારવાળું. ૦ મું ચકાર. ૦વર્ગ j૦ ચ, છ, જ, ઝ, ભમાવવું.] વભમરડી સ્ત્રી, ફુદડી ફરવાની એક રમત. -નવ
, એ પાંચ તાલુસ્થાની વ્યંજનોનો વર્ગ. ૦વર્ગ, વગય વિ. ચક્ર (૨) કંડાળું; મીઠું (૩) ચકરી પાઘડી (તેરસ્કારમાં). [ચકરતા ચવર્ગને લગતું
જે રૂપિયા = રેકડો કલદાર રૂપિયો. ચકરડું કરવું = મોટા ચક પું[વઝ(તુર્ક)]બારણા પર નાખવાનો સળીઓને પડે; માંડા જેવું કરવું; શૂન્ય પરિણામ લાવવું.). જાળીદાર અંતરપટ. [ નાખવો = પડદો નાખવા; અંતરપટ કરો | ચકરદા વિ૦ [૩. વી ઉપરથી] હૃષ્ટપુષ્ટ; ગોળમટોળ (પુરુષ માટે) (૨) વિયાને બંધ કરવો.]
ચકરભમર અ૦ [+અમર] ફરતા ચક્રની જેમ ચક - [સર૦ હિં.] (સ્ત્રીઓનું) એક ઘરેણું
ચકમકર ન [સર૦ મે. ચક્ર + મકર = ફરેબ ] કાવતરું; તરકટ ચક ૫૦ [૩. વજ, પ્રા. ર૬] (કચ્છ) કુંભારને ચાક (૨) બચકું ચકરવકર અ૦ ચકરી આવે તેમ કે તે આવવાથી બેભાન. ચર્ચક અ [જુઓ ચકચકવું] ચળકતું હોય તેમ (૨) [રવ૦]. [(આખા) ચકરાવકર થવી= આંખ આમ તેમ ફરવી ને વંકાવી.] (ચકલાંને અવાજ કે નકામે લવારે સૂચવે). ૦વું અ૦ ક્રિ ચકરા ! [i. + બૂટું ?] ફેરાવો(૨) ઘેર; પરિઘ (૩) ઠારિવ૦] “ચકચક' એવો અવાજ કરો (ચકલાંએ) (૨) [સં. યુદ્ધચક્રવ્યુહ [-ખા, ચકરાવામાં પડવું =ફેરમાં જવું; લાંબો વવી; પ્રા. વિંગ્નિશા] ચળકાટ મારવા; ઝળકવું. -કાટ ૫૦ || રસ્તો પકડવા; વર્તુલાકારે ફરવું.] ચળકાટ. -કિત વિ૦ ચકચકતું; ચળકતું (૨) નિર્મળ; સ્વચ્છ | ચકરી વિ. [સં. વ8] ગોળ આકારનું (જેમ કે, ચકરી પાઘડી = ચકચાર સ્ત્રી પડપૂછ; ચર્ચા; વાતની ઊહાપોહ (૨) તપાસ. ગોળ દક્ષિણ પાઘડી) (૨) સ્ત્રી ફેરફ તમ્મર. [-આવવી –ખાવી [–જાગવી = ચર્ચા કે પૂછપરછ ને ઊહાપોહ થવાં; વાતની ભારે = ફેર આવવા; તમ્મર આવવી.](૩) નાનું ચક્કર; ચકરડી. - રોળાચોળ થવી.]
ન જાડો રોટલ; રોટલાને ગોળ કકડો (તિરસ્કારમાં) (૨) ચકચૂર વિ૦ તલ્લીન; ગરક; મસ્ત (જેમ કે, દારૂ કે કેફથી) (૨) | તિરછકારમાં ચકરી પાઘડી
અ૦ સિર૦ મે. . વનર) ચેચરા. ૦તા સ્ત્રી, ચકલી સ્ત્રી[‘ચક ૨૧૦ ઉપરથી અથવા સં. વટ, વઢિI] ચકચૂંથ(ધ) સ્ત્રી [ચૂંથવું' ઉપરથી] ચંથાચંથ; રોળાચાળ; નકામી ચકલાની માદા (૨) [લા.] પાણીનો નળ ખેલવાની ચાવી (૩) ચર્ચા પંચાત
પાણીને નળ (૪)બારીબારણાં વાસવા માટેની ઠેસ. [–ખેલવી, ચક–ગ)ડેલ(–ળ) [. વઢો] પારણાં જેવી ડોળીમાં -ફેરવવી = પાણી આવે માટે નળની ચાવી મરડવી. ચકલી બેરીગોળ ફરવાને ફાળકે (૨) ફેર; ચકરી (૩) ન૦ એક પક્ષી. | નાની ને કૈકેમેટો = ગજા ઉપરાંતની વાત-sફાસ.-પાઠવી
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org