Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 254

કાનું ]
કોનું (કા) સ॰ કેનું? કઈ વ્યક્તિનું ? [‘કા”નું બન્નીનું રૂપ] (૨) (૫.) કોઈનું
કૉન્ગ્રેસ સ્ત્રી॰ [i.], ~સી વિ॰ (૨) પું॰ જુએ ‘કોંગ્રેસ'માં કોન્ટેકટ, ૦૨ પું॰ [k.] જુએ ‘કંટ્રાકટ’, ૦૨’ કોન્ફયૂશિયસ પું॰ [o.] (સં.) એક ચીની ફિલસૂફ કોન્સલ પું॰ [.] પરદેશના નગરમાં રહેતા, રાજ્યના પ્રતિનિધિ. –લેટ ન॰ [.] તેની કચેરી કે દફતર કોન્સ્ટેબલ પું॰ [ૐ.] પેાલીસના સિપાઈ કોપ પું॰ [ä.] ક્રોધ; રાષ (૨) નાશકારક આકૃત; ગજબ કોપટી સ્ક્રી॰ પે।પડી; કપેાટી (કા.) [બનતી એક ધાતુ કોપરખરાસ ન॰ [. પરĀાસ] તાંબું અને પિત્તળ મળીને કોપરાપાક જુઓ ‘કોપરું’માં [ કણવાળું(૨) ન॰ કાણી (સુ.) કાપરિયું વિ॰ [ä. સ્ક્વેર, પ્રા. જોવ્ર; મ. જોવર] ખૂણા પડતું; કોપરું ન॰ [સું, જ્વર ? હિં. વોરા,મ. હોવ] નાળિયેરની અંદરના ગર; ટોપરું. [કાપરાં જોખવાં= ઊંધમાં ઝોકાં ખાવાં.] –રાપાક હુંં કોપરાના ખમણની બનાવેલી એક મીઠાઈ (૨) [કટાક્ષમાં] માર. –રેલ ન૦ કાપરાનું તેલ કાપવું અ॰ ક્રિ॰ [નં. ૬ ] કાપ – ગુસ્સેા કરવેા કોપાયમાન, કાપાવિષ્ટ, કેપિત વિ॰ [સં.] કાપેલું; રડેલું કોપી વિ[સં.]કાપમાં આવેલું; ક્રોધી (૨)સ્ત્રી૦ (કો) [Ë.] નકલ કોપીન ન॰ [સં. ૌવીન] લંગોટી (ખાસ કરીને સંન્યાસીની) કોપીરાઈટ પુ[] લેખક પ્રકાશકાદિને પોતાની કૃતિ કે પ્રકાશન પર મળતા કાનૂની હક
કૉફી સ્રી [.] શેકેલા બુંદદાણાના ભૂકા કે તેનું પીણું કાબર ન॰ એ પહાડ વચ્ચેના સાંકડો માર્ગ (૨) ખીણ કાબાઢ વિ॰ જીએ કબડ
કોબાલ્ટ ન॰ [.] એક ધાતુ – મુળતત્ત્વ (ર.વિ.) કામા પું, –બાવાળી સ્ત્રી॰ જુએ બા, બાવાળી કોબી,જ સ્ત્રી [મ., હૈિં. ઔવૌ. વો. couve Ë. વેન] એક શાકભાજી – કરમકલ્લા
કામ સ્ત્રી॰ [મ. ઝૌમ] એક જ નામથી એળખાતેા લાકસમૂહ (જ્ઞાતિ, ધર્મ કે જાતવારના). વાદ પું, વાદી વિ॰ જુએ કામીવાદ, -- દી.-મી વિ॰ કામનું; કેમ સંબંધી. –મીપણું ન. -મીવાદ પું॰ કેવળ કામના જ સાંકડા હિતાહિતની દૃષ્ટિના મત. -મીવાદી વિ॰ કોમવાદમાં માનતું કે તેને લગતું કોમનવેલ્થ ન॰ [ફં.] જૂના બ્રિટિશ સામ્રાજ્યના સ્વતંત્ર થયેલા દેશાને રાષ્ટ્રસમૂહ
કામલ(~ળ) વિ॰ [i.] કુમળું; મુલાયમ (૨) સુકુમાર; નાજુક (૩) નરમ; મૃદુ (૪) મધુર (૫) દયાળુ. તા સ્ત્રી. પ્લાસ્થિ ન[+ઞયિ] કુમળું હાડકું; જેનું વખત જતાં હાડકું બને છે તે પદાર્થ. —લાંગી વિ॰ સ્રી॰ [ + અંગી] કોમળ શરીરની કૉમ્પાઉન્ડ, કોમ્પાઉંડ ન॰ [k.] જીએ કંપાઉંડ (૨) મિશ્રણ (૩) સંયેાજન (ર. વિ.). ૦૨ પું॰ જુએ કંપાઉંડર કોમ્પાસ્ટ ન॰ [.] કચરા અને છાણ મુતર મળના મિશ્રણથી તૈયાર કરાતું ખાતર; ઉકરડાની એક વૈજ્ઞાનિક રીત ક્રાય સ॰ [સં. જોડાવ] (૫.) કોઈ
કોયડા (ક) પું॰ જુએ કારડ
૧-૧૪
[કારવું •
કોયતા પું॰ [સર॰ f॰, મ. જોષતા] ધારિયું કે છરા જેવું એજાર (ર) દાતરડું
કાયદાન ન॰ (કા.) જીએ વિનાઇન [(૨) એક રમકડું કોયલ (ક) સ્રી॰ [સં. જોષ્ઠિ, પ્રા. જોō] એક પક્ષી, કૈાકિલા કાયલી (ક) સ્ત્રી૦ ગળાના એક રોગ (૨) બળવું; બળતરા થવી તે. [પેટમાં કોયલી પડવી = અત્યંત ભૂખ લાગવી] કાયલા (ક) પું॰ [વે. જોĪ] કાલસેા (૨) ઠારેલા કાલસે (૩)
અંગારા [કાયલા પાડવા= લાકડાંના માળવાના કે ઠારેલા કોલસા તૈયાર કરવા, કાયલા કરવા, થા= ખાળીને કે બળીને કોયલા જેવું કરવું કે થવું,]
કાર સ્ત્રી॰ [સર૦ મ., હિં.] વસ્તુનો છેડો; કિનાર (૨) ત્યાં મૂકવાની ભાત કે પટ્ટી (૩) બાજી (૪) બાજુ પરના કકડો; થોડોક ભાગ(૫) શ્રી॰[.] લશ્કરની પલટણ; સેના. [ચાઢવી, મકવી, લગાડવી = કપડાને કિનારે કાર સાંધવી. –ભરવી = કિનારી પર ભરતકામ કરવું. –મરઢવી = પક્ષ બદલવા. કારે બેસવું = સ્ત્રીએ વેગળું બેસવું; અટકાવ આવવે] [ઉદા॰ ‘જેકાર’ કાર સ્ત્રી॰ [‘કુંવર’ ઉપરથી] સ્ત્રીઓનાં નામને છેડે મુકાતા શબ્દ છે. કારક ન॰ [સં.] ફૂલની કળી કારનું વિ॰ [મ. hોલા] નિર્લજ્જ; નફટ (ર) નિષ્ઠુર કારટ (ક) સ્ત્રી॰ [ä. નોટ] અદાલત. [—ઊઠવી = અદાલત બરખાસ્ત થવી; દિવસનું તેનું કામ પૂરું થવું. કારટે જવું, ચઢવું = (ખાનગી ન પતતાં) મામલેા અદાલતમાં દાખલ થવા કે કરવા.] કારઢાદાવ પું॰ છેકરાંની એક રમત
૨૦૯
કારડી સ્ત્રી॰ + જીએ કાદરી
કારડી-કારડી સ્ત્રી॰ (સુ.) લગ્ન બાદ દંપતી કે દિયરભાભા એકબીજાને કારડા મારે છે એ ચાલ કે રમતને વિધે કારડું વિ॰ [જુ કોરું] ભીનાશ વિનાનું (૨) ગાંગડું કારડા પું॰ [મ. જોરહા] ગંથેલા ચામકા; સાટા (૨) [લા.] દાર; સત્તા; (૩) ત્રાસ; જુલમ; સખ્તાઈ (૪) [સં. બૂટ ?] ઝટ ન ઊકલી શકે એવે પ્રશ્ન
હાડજ્વર
કારણ સ્ત્રી[‘કાર’ ઉપરથી] બાજુ (૨) વસ્તુના છેડા પરના ભાગ; કાના કે સીમા (૩)[3] ધૂળનું વાવાઝાડું; આંધી કારણિયા પું॰ [‘કારવું' ઉપરથી] કારીને કરેલી ખાભણ – ખાંચા (૨) કારવાનું કામ કરનાર (3) શરીર કોરી ખાય એવે તાવ; [ રીત – કારીગરી કારણી સ્ત્રી• [‘કારવું’ ઉપરથી] કારવાનું એજાર (૨) કારવાની કેરમ ન॰ [Ë.] સભા —– સમિતિનું કામ શરૂ કરવા કે ચલાવવા માટે જરૂરી આંકેલી કાનૂની સંખ્યા. [−ખૂટવું=કારમ પૂરતી હાજરી ન હોવી. થવું=સભાને માટેની જરૂરી સંખ્યા હાજર થવી. —તૂટવું = સભામાં (વચ્ચે) કેરમ સંખ્યા જેટલી હાજરી ન રહેવી.]
|
કારમું ન॰ [‘કારણ’-કારવાથી પડેલું ] દાળના ભૂકા – ચા કારમેર અ॰ (કા.) લગોલગ કાર ઉપર; તદ્ન કારે
|
કેરંકુ વિ॰ [કાર+વાંકું] એક બાજુએથી વાંકું – ઢળતું કારવાણ વિ॰ [‘કોરું' ઉપરથી] ભીનાશ વિનાનું (કા.) કારવું સક્રિ॰ [ત્રા.. જોરળ = કાતરવું તે; પ્રા. જોરિષ્ઠમ – કારી ખાધેલું; કાતરેલું] વીંધવું; કાણું પાડવું(૨) અંદરથી કાતરવું; આછું