Page Text
________________
કોડ]
|
કોષરૂપ ભાગ (૩) મન; અંતઃકરણ (૪) ખાનું. ઉદ્યા॰ કોઠા પાડીને લખવું (૫) [સોગઠાં ઇત્યાદિ ખાજીનું] ઘર; ખાતું (૬) મેટી કાઠી; વખાર (છ) મોટા ક્વા (૮) કિલ્લાના બુરજ (૯) સુધરાઈની મુખ્ય ઑફિસ; મહેસૂલ, વેરા ઇત્યાદિનાં નાણાં ભરવાની જગા (૧૦) રખડતાં ઢોર પૂરવાના ડબા (૧૧) ગૃહરચના (૧૨) કોષ્ટક; આંકના પાડો (૧૩) અંગરખાના ગળાની આસપાસના ભાગ. [કાઠે ઊતરવું=સમજાવું, કાડૅ પઢવું = ટેવાવું; ટેવ પડવી; ફાવતું થવું. કાઢ પડી જવું=ખાસ અસર ન થવી; અસર કરતું મટવું. (જેમ કે, શિખામણ, દવા ઇ૦). કોઠા છૂટવા, “છૂટી જવા=ઝાડા થવા (૨) અંતકાળના ઝાડા થવા; મરણ આવવું. -ધીકા=અંદર ચિંતાથી બળવું. લાવવા=નિષિદ્ધ ખાવું પીવું; દેહ ભ્રષ્ટ કરવા.] કાઢ પું॰ [ટે, લોટ્ટુ ?] મનેાભાવ, અંતરની ઉમેદ(પ્રાયઃખ॰૧૦માં) [–પૂરવા, –પૂરા કરવા, –પૂરા પાઢવા] –ઢામણું વિ॰ કોડવાળુ'; કાડીલું (૨) વરણાગિયું. “ઢાળું, –ડીલું વિ॰કાડવાળું કાઢ(-ર)નું વિ॰ [મ. જોહા] + જુએ કારણું કૌલિવર (૦ઈલ) ન॰ [.] કૉડ નામે માછલીના ‘લિવર’ – કલેજામાંથી કઢાતું તેલ (દવા તરીકે ખપનું) કાઢાણ ન કરાડ કોઢામણું વિ॰ જુએ ‘કોડ’માં
ટ
|
કોઢિયું ન॰ [હૈ. બોલિ] માટીનું નાનું શકેારું (૨) એ આકારનું દીવા કરવાનું પાત્ર. [કેઢિયા જેવું કપાળ=નાનું કપાળ; દુર્ભાગ્ય.] [વિલની પૂર્તિ કૅફ્રિંસિલ ન॰ [.] (વિલમાં સુધારાવધારા કરતું) પૂર્તિરૂપ વિલ; કોડી (કા) સ્ક્રી॰ [સં. વર્વિદ્યા, કે. દુિના] એક જાતનું દરિયાઈ જીવડાનું ઘર; એક જાતની શંખલી (૨) એક હલકું ચલણ (૩) વીસની સંજ્ઞા. નું વિ॰ કિંમતમાં સાવ નજીવું(૨)[લા.]નમાલું; વગર વજન–વશ્કરનું. ૰બંધ વિ૦ ૨૦-૨૦ની સંખ્યામાં ગણાય એવું કે એવડું; ઘણું
કોડી વિ॰ [સ્તુઓ ક્રૂડ, સર૦ ફે. બોšિમ] + કૂંડવાળું; પાપી કોડીલું વિ॰ જુએ ‘કોડ’માં
કોઠું (ક) વિ॰ એડું; રીતભાત વગરનું [ શંખલે કડું (ક) ન॰ [જુએ ક઼ાડી] શંખલી. –ડે પું॰ મેાટી કાડી; કાઢ પું॰ [સં. ૪; ઞા. જો૪૪–૪,] ચામડીના એક રેગ. ઢિયું (—યેલ),—તી(i) વિ॰ કાઢના રોગવાળું
કોઢ (કોઢ,) સ્ત્રી॰ [ä. નોઇ] ગમાણ; ઢોરને બાંધવાની જગા (૨) [સર૦ ફે. વા] કારીગર લેાકાને કામ કરવા બેસવાની જગા. “હારું, –ઢિયું ન॰ ઢારની કાઢ; કઢારું
કાઢી (કૅ।) સ્ત્રી॰ (ચ.) જીએ કુહાડી
[કાઢાળ
કોઢા (કો) પું॰ (ચ.) જીએ કુહાડા (૨) વિ॰ પું॰ [લા.] કાવાડ; કાણ (કા) સ॰ (ર) વિ॰ [સં. ઃ પુનઃ મા. વળ; હિઁ.ૌન; મ.] કર્યું ? (પ્રશ્નાર્થક, મહુધા માણસ માટે). કાણુ જાણુશી ખબર ? ‘હું નથી જાણતા' એ અર્થમાં. ૰માત્ર વિ॰ જેના હિસાબ નહિ એવું. ત્શે સ૦ (૫.) કોઈ એ પણ (૨) કાઈથી પણ કાણુ પું॰ [સં.] ખૂણેા. માપક વિ॰ ખૂણા માપનારું (૨) ન૦ એ માટેનું એક એન્નર. –ણાકાર વિ॰ [+] ખૂણાના આકારનું (૨) પું૦ કાણના આકાર
[કાનફળ
| કાણિયાટવું (કા) સ॰ ક્રિ॰ [કાણી પરથી] કાણીએ કાણીએ
મારવું
Jain Education International
૨૦૮
કાણી વિ॰ [સં. જોળ] ખૂણાવાળું; ખણેા પડે એવું કાણી (કૉ') સ્ત્રી॰ [ă. Í1] ખભા નીચેના હાથના (પહેલેા) સાંધા (૨) એ સાંધાનું અણીદાર હાડકું. [॰ને ગોળ = મુશ્કેલ કામ; ખોટો લાભ. –મારીને માર્ગ કરવા= જોર કરીને આગળ આવવું. −થીંઝવી = ગામમાં આગેવાની લેવી (૨) દેખાડો કરવે.] [પહોળા ખાડો કે બખાલ કાતર ન॰ [સં. જો; પ્રા. જોય] જમીન કે પર્વતમાં ઊંડા કાતરકામ ન૦ [જુએ કાતરવું] કાતરીને કરેલું નકશીકામ કોતરણી સ્રી॰ [કાતરવું] કાતરવું તે (૨) કોતરવાની ઢબ (૩) કોતરકામ) નકશી (૪) કાતરવાની મજૂરી (૫) કોતરવાનું એાર કાતરણું ન॰ [જીએ કાતરવું] જુએ ખેાતરણું કાતરલેખ પું॰ [કાતર (કેાતરવું) + લેખ] કાતરી કાઢેલા લેખ કાતરવું સ॰ ક્રિ॰ [સં. નૃત્ ઉપરથી ?] આછું આછું ખેદવું; ખેાતરવું; કારવું. [કાતરાવું (કર્માણ), –નવું (પ્રેરક).] કાતલ પું॰ [તુર્કી ત; fĒ.] અમીર લોકોની સવારીના ખાસ ઘેાડા (ર) સવાર વિનાના શણગારેલા ઘેાડો
|
કાતા વિ॰ [ા.] સંક્ષિપ્ત; ટૂંકું (૨) અપૂર્ણ. ૦ઈ સ્ત્રી॰ કાતાર હું॰ મહાવત (કા.)
|
|
|
|
કેાથ ન॰ [i.] જીવતા પ્રાણીના માંસનું કેહવાણ
કોથમી, ૦૨ સ્ત્રી॰ [તં. કુત્તુંયરી; કા. છુટ્યુંમરી] ધાણાની ભાજી કોથળી સ્ત્રી• [ ટ્રે. ોચ] થેલી; નાના કોથળા (૨) અંડકોષ (૩) હજારની સંજ્ઞા (૪)[લા.] ધન; પૈસા (૫) હજામની કોથળી. [-છૂટી મૂકવી, તું મેમાં છેવું-છૂટે હાથે પૈસા ખરચવા. કોથળીમાંથી સાપ નીકળવા, બિલાડું નીકળવું = નહીં ધારેલું નીકળવું; અણધાર્યું બનવું; છેતરાવું. −રૂપિયા = હાર રૂપિયા,]॰ોઢામણુ ન॰ કરજે રૂપિયા આપતા પહેલાં સાહુકાર જે વધારાના રૂપિયા પ્રથમથી કાપી લે છે તે. સાંથ શ્રી॰ જમીનદારના,ગરાસિયાના અથવા સરકારના ભરણામાંથી અપાતા વટાવ કોથળા પું॰ [જીએ કાથળી] મેાટી કોથળી; થેલા. [કોથળા જેવું = જાડું; ગોળમટોળ(માણસ)(૨) ઢીલું. -ળામાં પાંચરોરી ઘાલીને મારવી=બહારથી માર મારેલું જણાય નહીં તેમ પે માર મારવા. કોથળે ઘાલવું=દખાવી – ધુપાવી રાખવું (ર) [ચર્ચા] બંધ કરવી. કાથળે જવું, કોથળા કરવા = કોથળામાં માલ ભરી કેરી કરવી. કથળે ચાંહલેા = કન્યાપક્ષ તરફથી વેવાઈને જાનમાંના પેાતાના સગાઓને વહેંચવા માટે આપેલી ઊચક રકમ.] [ધાન્યના દાણા કાદરા પુંખ॰૧૦ [સં. જોવાઃ] એક ધાન્ય. “રી સ્ત્રી તે કોદંડ ન૦ [સં.] ધનુષ્ય; કામઠું
કોદાળ (કો) વિ॰ કાદા જેવું; જાડી બુદ્ધિનું
કદાળી (કા) સ્ત્રી॰ [સં. હ્રદ્દા, પ્રા. ોદ્દાō] ખાદવાનું એક આજાર. –ળા પું॰ મેાટી કોદાળી
કે દી અ॰ (૫.) કોઈ દિવસ; કયારે; કે દી (કા.) કાદું (કૅ) ન॰ ઘરડી કે થાડું યા નિહ જેવું દૂધ દેતી ભેંસ કાદો (કા) પું॰ કાદાળ આદમી
કાનફળ ન॰ [F.] રતાળુ; સકરકંદ
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016105 |
| Book Title | Sarth Gujarati Jodni Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publisher | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 950 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |