Sarth Gujarati Jodni Kosh

SR No.: 016105
Original Sutra Author: N/A
Author: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad
Publication Year: 1967
Total Pages: 950
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 28 MB

Page 169

ઊમક].
૧૨૪
[ઊલ(-)
રહેવું = રાહ જોતા ઊભા રહેવું(૨) બેટી થવું (૩) અટકી રહેવું | ઊરઝાવું અક્રિ. [હિં. ૩ર(-)લાના] મુંઝાવું; ગભરાવું (૨) થંભવું (૪) ચકિત થવું; સ્તબ્ધ થઈ ઊભા રહેવું. ઊભું ને ઊભું. “ઊંઝવું'નું ભાવે બાળી કે સળગાવી મૂકવું = જેમ હોય તેમ ને તેમ -એક- | ઊરવા પં. બદનામી
[રોગ: જાંઘને લક સપાટે બાળી નાંખવું (૨) આખે શરીરે ઝાળ ચડે એવું – ખુબ રસ | ઊરુ ૫૦ [4.] જંઘ, ફલક ના કેડનું હાડકું. સ્તંભ ૫૦ એક કે દાઝ લાગે એવું કહેવું કે કરવું. ઊભું ને ઊભું રાખવું જરા | ઊરું ન૦ કેસ ખેંચવા માટે કરેલો ઢાળ; એલાણ જંપવા ન દેવું; નિરાંત ન વળવા દેવી; આરામ ન લેવા દેવો. ઊભું | ઊર્જસ્વી વિ૦ [ā] જબરું બળવાન. –સ્વિતા સ્ત્રી રહેવું = ભવું; અટકવું (૨) બેટી થવું (૩) ટકવું; ન ડગવું, ન | ઊજિત વિ૦ [સં.] જબરું; બળવાન (૨) ચડિયાતું; ઉમદા; સુંદર; ઓછું થવું. ઊભું રાખવું = ઊભું રહે એમ કરવું (જુઓ ઊભું ખાનદાન (૩) મહાન; ભવ્ય રહેવું). ઊભું વરસ = આખું વ. ઉભે ગળે ખાવું = જે આવે | ઊ ન [i.] ઊન (૨) તાર; તંતુ (૩)કરે ળિયાનું જાળું. છનાભ તે સી ગળામાં ઉતારવું; ખા ખા કરવું (ગમે ત્યારે તે ગમે તેમ (–ભિ) ૫૦ કળિયે. –ણું સ્ત્રીઊન (૨) આંખની ભમરો કે ગમે તેટલું). ઊભે પગે= ખડું ને ખડું; ઊભું ને ઊભું; બેઠા વચ્ચેની વાળની રેખા. –ણુયુ વિ. ઊનનું (૨) j૦ ઘેટે (૩) વગર સતત રેકાયેલું (૨) ઝટપટ; વગર વચ્ચે થે કે વિલંબ કરોળિયો કર્યો (જેમ કે, ઊબે પગે જઈને આવે જાણે; સવારને હું ઊભે ઊર્વ વિ. (૨) અ૦ કિં.] ચું; ઉપરનું; ગગન તરફનું (૨)સીધું; પગે ઘું). ઊભે પગે થઈ રહેવું = અધીરું, આતુર, ઊંચુંનીચું થવું. ટાર (૩) ઊંચું કરેલું; ઉન્નત. ૦ગતિ સ્ત્રી, ગમન ન ઊંચે ઊભે મૂળ = ઊભાં હાડકાંને મૂળા જે. (કામના કાયરકે જવું તે; આકાશમાં ઊંચે ઊડવું તે. ૦ગામી વિ. ઊંચે જનારું આળસુ માણસ માટે વપરાય છે.) ઊભે રસ્તો દેખાડ = (૨)[લા.] ઉન્નતિ તરફ જનારું. દેહ ૫૦; સ્ત્રી મરણ પછી સીધી વાટ પરખાવવી; ચાલતી પકડાવવી; ચાલ્યા જવાનું કહેવું થનારો દેહ (૨) મરણ પછી કરવાની એક ક્રિયા. ૦દષ્ટિ વિ. (૨) બરતરફ કરવું.]
મહત્ત્વાકાંક્ષી; મહેરછાવાળું (૨)સ્ત્રી આકાશ તરફ જોવું તે. ૦૫ત્ર ઊમક સ્ત્રી (કા.) અભિમાન; ગર્વ; તોર
(-ત્રી) ન૦ જીવડાંને એક પ્રકાર. ૦૫થ પુત્ર સ્વર્ગને માર્ગ. ઊમગવું અક્રિશ્fઉં.૩માના, ૫.૩માળ, સં. સન્મ,મા.૩HRI]. ૦૫ાણિ, બહુ વિઊંચે કરેલા હાથવાળું. પિઠ પુત્ર મૂત્રસ્ફરવું; ઉપન્ન થવું. ઊમગાવું અક્રિ. (ભાવે)
પિંડ ઉપર આવેલો હિંડ; “સુકા-રેનલ કૅસ્યલ’. ૦પું છું ઊભું ઊમટ(–)વું અ૦િ [મ. ૩મટળે, હિં.૩મના ] ઊમટભેર ધસવું; ટીલું. ૧ભાગ ૫૦ ઉપરનો કે આગળને ભાગ, ૦રેત(તા૦સ)
એકસામટા જથામાં આગળ આવવું (૨) પાકવું; ફળ ઊતરવું. જેના વીર્યનું પતન થતું નથી એવું (૨) નિત્ય બ્રહ્મચર્ય પાળનારું ઊમટા(–ડા)વું અક્રિ. (ભાવે) [ જેવું છવાઈ જઈને (૨) હણ ન ઉપર - આકાશ તરફ ચડવું તે (૨) સ્વર્ગમાં જવું ઊમટમઠ અ૦ [હિં. ૩મના ઘુમના] ચંદરવા જેવું, આકાશ તે. લેકયું સ્વર્ગઉપરની દુનિયા. ૦વાયુ પુત્ર શરીરના ઊર્વ ઊમવું, ઊમટાવું અક્રિ. જુઓ ‘ઊમટવું' માં
ભાગમાંને વાયુ(૨) ઓડકાર, વાહિની સ્ત્રી, મૂળિયાંએ ચૂસેલ ઊમણ વિ. સં. ૩ત્ + મણ મણ વગરનું; સુંદર
રસને ઉપર લઈ જતી નળી; “ઝાઇલેમ' (વ. વિ.). ૦શાખા સ્ત્રીઉમર ૫૦ [૩. ૩મર] ઉબરે; ઘરને ઊમરે (પ.)
હાંસડીનું હાડકું. ૦સ્થ વિ. ઊંચે કે ઉપર આવેલું.-કર્વાકાંક્ષી ઊમરો j૦ [જુએ ઉંબરઉંબરે (ઘરનો) (૨) ઉંબર; એક ફળ- વિ. ઉચ્ચ આકાંક્ષાવાળું. -વકરણ ન ઊર્ધ્વ કરવું તે
ઝાડ; ઉમરડે (૩) બે ચાસ વચ્ચેની જગા. [ઊમરા ઘસવા, | ઊર્મિ સ્ત્રી [સં.]તરંગ; મેનું (૨) પ્રવાહ (૩) લાગણીને તરંગ કેકવા =(વગર કામે) ઘેર ઘેર ભટકવું. ઊમરાની બહાર જવું = – ઉછાળો (૪) સંગીતમાં એક અલંકાર. ૦૬, કાવ્ય, ગીત જુએ ઊમરો ઓળંગવો. ઊમરા વચ્ચે બેસવું = (અવરજવર ન ઊર્મિથી ભરેલું - રચાયેલું કાવ્ય કે ગીત; ‘લિરિક'. ૦મત્, રેકાય એમ) ઊમરા ઉપર-બારણા વચ્ચે બેસવું (૨) (તકાદો ૦માન વિ. ઊર્મિવાળું (૨) મે જેવા વાંકાચકા આકારનું કરવા માટે) લાંઘણ કરતા ઊમરા પર બેસવું; તકાદે કરે. ઊમરે (કેશ વિષે). ૦૧ વિ. લાગણીપ્રધાન; તરંગવશ. લગ્ન ન૦ ચહ–હોવું = ઘરમાં પેસવું; (કોઈને) ઘેર જવું. ઊમરે ઊઠ, | ઊર્મિવશ થઈ–ઝટ કરી નંખાતું લગ્ન. ૦લા સ્ત્રી (સં.) લક્ષ્મણની ઊખડી જ = નિર્વશ થવું; નખેદ જવું. ઓળંગ=ઘર બહાર પત્નીનું નામ
[(૪) સમુદ્ર નીકળવું કે જવું (૨) મર્યાદા છોડવી. -દીનાખ = લેણદારે | ઊર્વ પં. [સં] વાદળ (૨) પિતૃઓને એક વર્ગ (૩) વડવાનલ ચાલુ તકાદે કર. -ઘસ, ઘસી નાખવો, –તેહ = ઊલ શ્રી. [રે૩(મો)ી ] જીભ ઉપરનો મેલ કે વળતી છારી. વારંવાર કોઈને ઘેર જવું. –તજ = ઘેર જવું, ઊમરે ચડવું બંધ | [-ઉતારવી = (દાતણની ચીર કે ઊલિયાથી) જીભ પરની છારી કરવું (માઠું લાગવાથી કે અણબનાવ થતાં). -મૂકી ડુંગરે પૂજા દૂર કરવી.]
[] ઊલટી; એકવું તે = ઘરનું – નજીકનું અવગણી દૂરનાને માન આપવું. -વાટી | ઊલક (લ) સ્ત્રી [હિં. દુરની, દુકના; . ૩૬ +વ, પ્રા. નાખ = ઊમરે ઘસી નાખ.].
ઊલકું ન૦ [. હા ] ખાલી બુમરાણથી નાસભાગ ને ગભરાટ ઊમલવું અદ્ધિ [૫.૩મ, સં.૩ની .fમ0]ખીલવું; થવો તે. [-પઢવું = ખાલી બુમરાણથી નાસભાગ તથા ગભરાટ વિકાસ પામવું (૨) [ઢેરનું] વિયાવાનું થવું (૩) પલળીને ભ | થવો, હે હા થઈ જવી] થવું (કળીચૂનાનું). ઊમલાવું અજિં૦ (ભાવ)
ઊલ(–) (લ') ૫૦ જુઓ હકલ; વ્યત્યય ?] નાળિયેરને ઊમસ સ્ત્રી મૂછ, ફેફરું (કા.)
ગર્ભ કે છોતરા વિનાને એક કાણાવાળો, ખાલી ગેળા; હુકાની ઊરઝવું અક્રિ ઊપસવું, આગળ પડવું(૨) લટકવું; ફફડવું કાચલી