Page Text
________________
આત્મ એળખ]
७४
[આત્મવાન
જાત' એવા અર્થમાં આવે. ઓળખ સ્ત્રીઆત્મજ્ઞાન (૨) નિર્ણય; લેકે પિતાને અંગે નિર્ણય કરે તે; “સેલ્ફ-ડિટર્મિનેશન'; પિતાની ઓળખ, ૦ક વિ૦ [] બહુત્રીહિ સમાસને અંતે, | લેબિસિટી. નિર્ભર વિ૦ જાત પર નિર્ભર –અવલંબિત; પિતા –નું બનેલું', “-ના સ્વભાવનું', -ના ગુણધર્મવાળું” એવા અર્થમાં. પર આધાર રાખતું; સ્વાવલંબી. નિવેદન નવ પોતાની જાતને ઉદા૦ વર્ણનાત્મક, અહિંસાત્મક. ૦કથા સ્ત્રી. પિતાની જીવન- તથા પિતાનું બધું ઈશ્વરના ચરણોમાં સમપ દેવું તે; ભક્તિના નવ કથા. ૦કલ્યાણ ન૦ પિતાનું કે આત્માનું ભલું. કારાગૃહ ન૦ પ્રકારોમાંને એક (૨) પિતાની તરફ ખુલાસે. નિવેદી વિ. આત્માનું કારાગૃહ-શરીર. ૦કૃત વિ૦ જાતે કરેલું. કૌતુક ન૦ પિતાની જાત (ઇષ્ટદેવને અર્પણ કરનારું (૨) પિતાને ખોરાક પિતા વિષેનું પ્રશંસાપૂર્ણ આશ્ચર્ય. ૧ખ્યાતિ સ્ત્રીપિતાની જાતે રાંધી લેવાના નિયમવાળું. અનિષ્ટ વિ૦ આમમાં નિષ્ઠાવાળું;
ખ્યાતિ-કીર્તિ (૨) બધે આમતત્વનું ભાન થવું તે. ગત આત્મરત. નિષ્ઠા સ્ત્રી આત્મમાં જ નિષ્ઠા. નિદા સ્ત્રી પોતાની વિ૦ મનમાંનું (૨) અરુ સ્વગત. ૦ગતિ સ્ત્રી આત્માની મરણ | જાતને નિંદવી તે. નેપદનવ સંસ્કૃત વ્યાકરણમાં ધાતુઓના ત્રણ પછીની દશા. ૦ગહ સ્ત્રી, જુઓ આત્મનિંદા. ૦ગવર ન૦, પ્રકારમાં એક (વ્યા.). નેપદી વિ૦ આત્મને પદ વિભાગનું
ગુહા સ્ત્રી આત્મા રૂપી ગુફા. ૦ગુણ ૫૦ આત્મા કે પિતાને (ધાતુ માટે) (વ્યા.) (૨) આત્મલક્ષી. ૦૫રાજિત વિ૦ આત્માને ગુણ. ગુપ્ત વિ૦ આત્મસંયમી. ગુપ્તિ સ્ત્રી આત્મસંયમ. બેઈ બેઠેલ. ૦૫રામર્શ ૫૦ પિતે જાતે– પિતાના અંતરમાં
ગુરુ પં. પિતે જ પિતાને ગુરુ. ગૈરવ નવ આત્માનું કે કરેલો પરામર્શઆત્મવિચાર. ૦૫રિતાપ નઅંતરને પશ્ચાત્તાપ. પિતાનું ગૌરવ. ૦ઘાત મું આપઘાત. ૦ઘાતક(કી), ૦ઘાતી ૦૫રીક્ષક વિ૦ (૨)પું. આભપરીક્ષણ કરનાર. ૦૫રીક્ષણ ન૦ વિત્ર આત્મઘાત કરનારું. ૦ચરિત્ર ન૦ આત્મકથા, ચિંતન ન આમપરીક્ષા કરવી તે. ૦૫રીક્ષા શ્રી. પિતાની જાતની પરીક્ષા. આત્માનું ચિંતન. ચિતા સ્ત્રી પોતાની જાતની ચિંતા. ૦છિદ્ર | ૦૫યત વિ૦ સ્વયંપૂર્ણ આત્મનિર્ભર. પીઠન નવ જાતે દુખી નવ પોતાનું છિદ્ર - ખેડ–દેષ. ૦જ(–ાત) વિ. પિતામાં થવું તે; પોતે જાતે પીડાવું તે. ૦ષક વિત્ર આત્માને પુષ્ટ કરે કે પોતાનાથી ઊપજેલું (૨) પુત્ર પુત્ર (૩) કામદેવ. જન ૫૦; -ઉન્નત કરે એવું. પ્રકાશ ૫૦ અંતરના ભાવને વ્યક્ત કરવા ન, સ્વજન. ૦જા વિશ્રી. પિતામાંથી – પિતાનાથી ઉત્પન્ન તે (૨) આત્માનું તેજ, પ્રતારણ સ્ત્રી જુઓ આત્મવંચના. થયેલી (પુત્રી) (૨) સ્ત્રી બુદ્ધિ. વજાત વિ૦ (૨) j૦ જુઓ પ્રતિષ્ઠા સ્ત્રી સ્વમાન. પ્રતીતિ સ્ત્રી જાતને ખાતરી થવી આત્મજ, જિજ્ઞાસા સ્ત્રી આત્માનું સ્વરૂપ જાણવાની ઈચ્છા. તે; આત્મવિશ્વાસ, પ્રત્યય ૫૦, પ્રબંધ ૫૦ આત્મજ્ઞાન (૨) જિજ્ઞાસુ વિ. આત્માને જાણવાની ઇચ્છાવાળું. ૦જીવન નવ | આત્મભાન, પ્રવણ વિ૦ આત્મનિક, પ્રશંસા સ્ત્રી. પિતાની પિતાનું જીવન. જુગુપ્સા સ્ત્રી પોતાના પર જુગુણા-અણગમે | જાતનાં વખાણ, પ્રીતિ સ્ત્રીપિતા વિષેની પ્રીતિ. ૦બલ(–ળ) થવો તે. ૦જેતા વિ૦ આત્મા પર –પિતા ઉપર વિજય મેળવનારું. નવ આત્માનું બળ; મનનું કે હૃદયનું બળ, બલિદાન ન. પિતાનું ૦ વિ૦ આત્મજ્ઞાની. ૦જ્ઞાન ન પોતાના સંબંધી જ્ઞાન (૨) બલિદાન, સ્વાર્પણ, બુદ્ધિ સ્ત્રી પોતાની સ્વતંત્ર સમજણ (૨) અધ્યાત્મજ્ઞાન; આત્માને સાક્ષાત્કાર. જ્ઞાની વિ૦ આત્મજ્ઞાન- | પિતાપણાની બુદ્ધિ (૩) મતલબિયાપણું. ૦ધ ૫૦ આતમજ્ઞાન વાળું. તવ ન૦-આત્મારૂપી તત્ત્વ- પદાર્થ (૨) આત્માનું તત્વ | (૨) જાતને-જીવને ઉપદેશ. બંધુ ૫૦ પિતીકું -એક લોહીનું - સત્ય - રહસ્ય. તરવવિદ્યા સ્ત્રી આત્માના સત્ય સ્વરૂપની | સગું (મામા, માશી કે કોઈને દીકર). ૦ભાન નવ પોતાની વિદ્યા; અધ્યાત્મશાસ્ત્ર, તર્પણ ન૦-આત્માને જલાંજલિ આપવી | જાતનું ભાન-જ્ઞાન. ભાવપુર્વ; હુંપદ(૨)પિતાના રક્ષણ અને તે. તિરસ્કાર પિતાની જાત માટે મનમાં તિરસ્કાર તે. | ઉન્નતિની ઇચ્છા (૩) આત્મભાવના. ૦ભાવના સ્ત્રી. પિતાના તુલ્ય વિ૦ જાતના જેવું; પિતાની સમાન. ૦તુષ્ટિ સ્ત્રી, ષ | જે જ આત્મા બધામાં વસે છે એવી ભાવના. ૦મ્ વિ૦ સ્વયંભૂ ૫૦ આત્મસંતોષ. ૦તૃપ્ત વિ૦ અનાત્મ વસ્તુઓ તરફને મેહ (૨) ૫૦ (સં.) બ્રહ્મા (૩) કામદેવ (૪) પુત્ર. ૭ભૂત વિ૦ જુઓ દૂર થઈ આત્માના આનંદમાં તૃપ્ત થયેલું. તૃપ્તિસ્ત્રી આત્મતૃપ્ત આત્મજ (૨) અનુકૂલ (સેવક). ભેગ ૫૦ આપભેગ. મંથન થવું તે. તેષ ૫૦ જુઓ આત્મતૃષ્ટિ. ૦ત્યાગ ! સ્વાર્થત્યાગ ન, અંતઃકરણમાં અનેક વૃત્તિઓ તથા ભાવનું મંથન; મને મંથન. (૨) આપઘાત, ત્યાગી વિ૦ આત્મત્યાગ કરનારું. ત્યાગિની ૦મંથનકાલ(ળ) ૫૦ આત્મમંથનને સમય. ૦માને ૫૦ વિ૦ સ્ત્રી આત્મત્યાગ કરનારી. ૦૦ ૧૦ પિતાપણું; સ્વત્વ.. સ્વાભિમાન; સ્વમાન. ૦માની વિ૦ સ્વમાની (૨) અહંકારી. દમન ન. પિતાની વાસનાઓનું દમના દર્શન ન૦ આત્મ- વેગ ૫૦ આત્મા સાથે સંબંધ જોડાણ, ૦૨ણ ન૦, ૦રક્ષા સાક્ષાત્કાર; આમજ્ઞાન. ૦૬ વિ૦ આત્મદર્શન કરના'. ૦દાને | સ્ત્રી પોતાનું રક્ષણ -સંભાળ. ૦૨ત વિત્ર આત્મામાં જ રમનારું નવ સ્વાર્પણ; આમત્યાગ, દ્રોહ પુ. પિોતાની જાતને દ્રોહ; - નિમગ્ન. ૦રતિ સ્ત્રી આત્મામાં પ્રીતિ-આનંદ. ૦રામ ૫૦ પિતાની જાતને હાનિ પહોંચાડવી તે. દ્રોહી વિ૦ આત્મદ્રોહ આત્માને રામ- પ્રભુ માનનાર ગી (૨) આત્મામાં જ રમનાર કરનારું. ૦ધર્મ ૫૦ આત્માને ધર્મ-ગુણ-સ્વભાવ. ૦નાશક ગી. લક્ષી વિ૦ પિતાને લક્ષીને રચાયેલું; સ્વાનુભવરસિક; વિત્ર આત્માને નાશ કરે એવું પાતક. નિગ્રહ ૫૦ પિતાની વાસ- સઇજેકિટવ.’ લગ્ન ન દેહલગ્નથી ભિન્ન એવું દિલી–એ આત્માઓ નાઓને નિગ્રહ - સંયમ. નિમગ્ન વિ૦ આત્મરત. નિમજજન વચ્ચેનું લગ્ન, લોપન ન૦ જુઓ આત્મવિલોપન, ૦વત્ વિવે નવ આત્મામાં ડૂબકી મારવી તે. નિયમન ન. સંયમ; પિતા પિતાના જેવું. વધ ૫૦આપધાત. ૦વંચક વિ૦ જાતને છેતરનાર, પર કાબૂ રાખવો તે. નિયામક વિ૦ પોતે જાતે પોતાનું નિયમન વંચના સ્ત્રી જાતને છેતરવી તે. ૦વાદ ૫૦ આત્મા છે એ કરે એવું (૨) પિતાની મેળે ચાલતું. નિરીક્ષણ ન૦ પિતાની વાદ. ૦વાદી વિ૦ આત્મવાદમાં માનનાર. ૦વાન વિ. પિતાની જાતનું નિરીક્ષણ, નિર્ણય પં. પિતે જાતે કરવાને કે કરેલે | જાત ઉપર કાબુવાળું (૨) આત્મજ્ઞ (૩) ચેતનવાળું; આત્માવાળું.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016105 |
| Book Title | Sarth Gujarati Jodni Kosh |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publisher | Gujarat Vidyapith Ahmedabad |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 950 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 28 MB |