Gujarati Sahitya Kosh Part 01

SR No.: 016103
Original Sutra Author: N/A
Author: Jayant Kothari, Jayant Gadit, Chandrakant Sheth, Raman Soni
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad
Publication Year: 1989
Total Pages: 534
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 17 MB

Page 274

તેમની ઉલ્લેખનીય કૃતિઓ આ મુજબ છે: ૨૯/૩૦ કડીની આ ઉપરાંત નાંદિણની મૂળ પ્રાકૃત રચના પર આધારિત ‘શીલગુહસ્થાપનરૂપકમાલા/રૂપકમાલા” (ર.ઈ. ૧૫૨૬/૧૫૩૦),૪૦૬ ‘અજિતશાંતિસ્તવ-બાલાવબોધ', સુધર્માસ્વામીની મૂળ પ્રાકૃત. કડીની આરાધના મોટી/આરાધના-રાસ' (ર. ઈ. ૧૫૩૬/સં. ૧૫૯૩, રચના પરથી ૪૫૦૦ ગ્રંથાગનો ‘આચારાંગસૂત્ર-બાલાવબોધ/વાર્તિક મહા સુદ ૧૩, ગુરૂવાર; મુ.), દુહા-ઢાળમાં ૪૧ કડીની ‘નાની આરા- સ્તબક” (“મુ), ૯૦૦૦ ગ્રંથાગ્રનો ‘ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-બાલાવબોધ', ધના, ૩૧ કડીનું વિમલનાથજિન-સ્તવન' (ર.ઈ.૧૫૩૮), લક્ષ્મી- ૬૭૦૦ ગ્રંથારનો “ઔપપાતિક સૂત્ર – બાલાવબોધ, ભદ્રબાહુસાગરસૂરિકૃત ‘વસ્તુપાલ તેજપાલ-રાસની ગાઢ અસર હેઠળ રચાયેલો કૃત પ્રાકૃત 'કલ્પસૂત્ર'ની વ્યાખ્યા કરતો ૧૨૦૦ ગ્રંથાગનો ૮૬ કડીનો ‘વસ્તુપાળ-તેજપાળ-રાસ” (૨. ઈ. ૧૫૪૧; મુ.), ગદ્યમાં સ્તબક, પ્રાકૃત ‘તન્દુલવૈચારિકપ્રકીર્ણ” પર ૧૫૦૦ ગ્રંથાગ્રનો ચઉશરણ પ્રકીર્ણક–બાલાવબોધ/ચઉસરણયના ઉપર વાર્તિક' (ર. બાલાવબોધવાર્તિક, ભવસૂરિના પ્રાકૃત ‘દશવૈકાલિસૂત્રો’ પરનો ઈ. ૧૫૪૧રાં. ૧૫૯૭, ફાગણ સુદ ૧૩, રવિવાર), ૧૦૨ ૨૩૪૦ ગ્રંથાગનો બાલાવબોધ, મૂળ ૫૦ કડીના ‘નવતત્ત્વપ્રકરણ કડીની ‘viધકમુનિચરિત્ર-સઝાય' (ર.ઈ.૧૫૪૪ સં.૧૬૦૦, વૈશાખ પરના બાલાવબોધતબક, “નિયતાનિયતપ્રશ્નોત્તરપ્રદીપિકા નિયતાસુદ ૮, શુક્રવાર), ૭૦ કડીનું ‘મહાવીરજિન-સ્તવન–સદુહણા નિયત પ્રશ્નોત્તરદીપિકા-સ્તબક’, ‘સાધુપ્રતિક્રમણ સૂત્રબાલાવબોધ', વિચારગર્ભિત’ (ર.ઈ.૧૫૫૧), ૧૭ કડીનું “શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ- “રાયપણીસૂત્ર-બાલાવબોધ’, ‘પ્રશ્નવ્યાકરણસૂત્ર-બાલાવબોધ', સ્તવન” (ર.ઈ. ૧૫૫૧), ‘ગીતાર્થપદાવબોધકલ/ગીતાર્થીવબોધકુલક’ ‘ભાષાના ૪૨ ભેદનો બાલાવબોધ’, ‘રત્નશેખરસૂરિકૃત પ્રાકૃત અને ૪૧ ૪૨ કડીનું ‘બ્રહ્મચર્યદશસમાધિસ્થાન–કુલકે' જેવાં “લઘુક્ષેત્રસમાપ્રકરણ” પરનો બાલાવબોધ, સુધર્માસ્વામીના પ્રાકૃત કુલક; ૩૩ કડીની ‘અગિયારબોલ-બત્રીસી અગ્યારબોલની સઝાય ‘સૂત્રકૃતાંગસૂત્ર' પરનો બાલાવબોધ, ૬૫૫ ગ્રંથાગના ‘લુંપક
એકાદશવચનાત્રિશિક’ (મુ.) અને ૩૨ કડીની ‘સંવેગબત્રીસી’ પ્રશ્નોના ઉત્તર’ વગેરે ગદ્યકૃતિઓ; ૧૫૫/૧૫૬ કડીની ‘અતિચાર (મુ.) જેવી બત્રીસીઓ; ૩૬ કડીની ‘આગમ-છત્રીસી' (મુ.), શ્રાવકપાક્ષિકદિ અતિચાર', ૨૩ કડીની “આત્મશિક્ષા” (મુ.), ૫૦
૩૭ કડીની ‘ગરુ-છત્રીસી ભાષા-છત્રીસી', ૩૬૩૭ કડીની કડીની ‘ગચ્છચાર પંચાશિકા', ‘મતોત્પત્તિ-ચોપાઈ’ વગેરે જેવી નાની‘પાક્ષિક-છત્રીસી,પાખી-છત્રીસી', ૩૬ કડીની ‘મુખપોતિકાષટત્રિકા મોટી અનેક ચોપાઈઓ, ગીતો, સ્તવનો તથા સઝાયો તેમનાં મુહપત્તિ-છત્રીસી' જેવી છત્રીસીઓ; ૧૧ કડીનો પાર્શ્વનાથ-છંદ' રચેલાં મળે છે. તેમણે ગુજરાતી ઉપરાંત પ્રાકૃતમાં સપ્તપદીશાસ્ત્ર અને તથા ૧૨ કડીનો ‘સમ્યકત્વદીપક દોહક-છંદ' જેવા છંદો; ૭૪ કડીની સંસ્કૃતમાં “સંઘઘટ્ટક વગેરે ગ્રંથરચનાઓ કરી હોવાનું નોંધાયું છે. ‘અમરદ્રાસપ્તતિકાઅમરસત્તરીસુરદીપિકા-પ્રબંધ', ૭૫ કડીનો ‘કેશી કૃતિ : ૧. * આચારાંગસૂત્ર બાલાવબોધ, પ્રકા. રાય ધનપતસિહ, પ્રદેશી-પ્રબંધ/સઝાય” (મુ.) તથા ૧૨૪/૧૨૮ કડીનો ‘સંગરંગ-પ્રબંધ' ઈ. ૧૮૮૦, ૨. * આચારાંગસૂત્ર બાલાવબોધ, પ્ર. ભીમસિહ માણેક, જેવી પ્રબંધાત્મક કૃતિઓ; વસ્તુ અને ઢાળમાં, અપભ્રંશપ્રધાન ઈ. ૧૮૮૧, ૩. આઠ પ્રવચન માતાની સઝાય વગેરે અનેક પદ્યોનો ગુજરાતીમાં ૫૫ કડીની “આદિજિન-વિનતિ આદીશ્વર-વિનતિ સંગ્રહ, પ્રકા. શા. ચતુર્ભુજ તેજપાળ, સં. ૧૯૮૪; ૪. ઐરા(મુ.) અને ૨૯ કડીની ‘સત્તરભેદપૂજાવિચાર સહિત જિનપ્રતિમા સંગ્રહ-૧; ૫. જેસંગ્રહ; ૬. પ્રાસ્તાસંગ્રહ; ૭. દ્રવ્યનયવિચારાદિ સ્થાપન-વિજ્ઞપ્તિકા’/“સપ્તભેદપૂજાવિચાર-સ્તવન' જેવી વિજ્ઞપ્તિઓ- પ્રકરણસંગ્રહ, પ્ર. મંગલદાસ છે. શ્રાવક, સં. ૧૯૬૯; ૮. વિનતિઓ; દીક્ષાવિધિ', 'પૂજાવિધિ’ અને ‘યોગવિધિ’ જેવી વિધિ- સઝાયસંગ્રહ, પ્ર. ગોકળદાસ સં. શા. સં. ૧૯૭૮; U૯. જૈન વિષયક કૃતિઓ; ૩૬/૪૫ કડીની ‘ચરિત્ર/ચારિત્ર મનોરથમાલા (મુ.), સત્યપ્રકાશ, જુન ૧૯૪૩–‘શ્રીપાસચંદ્રસૂરિકૃત શ્રીવાસ્તુપાલ તેજ૪૧ કડીની ‘મણમનોરથ-માલા” (મુ.), ૨૭ કડીની “શ્રાદ્ધમનોરથ- પાલ રાસ', સં. મુનિશ્રી જયંતવિજયજી (સં.); ૧૦. જૈનસાહિત્ય માલા' (મુ.) અને ૨૭ કડીની “શ્રાવકમનોરથ-માલા” જેવી મનો- સંશોધક, ફાગણ, સં. ૧૯૮૩–“મહામાત્ય વસ્તુપાળ તેજપાળના બે રથમાલાઓ; “અષ્ટકર્મવિચાર’, ‘વિધિવિચાર’ અને ગદ્યમાં ‘પદ્રવ્ય રાસ', સં. જિનવિજય. સ્વભાવનયવિચાર” (મુ.) જેવી “વિચાર”સંજ્ઞક કૃતિઓ; ૧૭ કડીનો સંદર્ભ: ૧. ગુસાઇતિહાસ: ૨; ૨. જૈસાઇતિહાસ; ૩. નયુ‘ગૌતમસ્વામીલઘુ-રાસ’ (મુ.) અને “શત્રુંજ્ય-રાસ' જેવી રાસકૃતિઓ; કવિઓ; ૪. શ્રીપાર્વચંદ્રગચ્છ ટુંક રૂપરેખા, સં. શ્રી જૈન હઠીસિંહ ૧૦૧/૧૦૪ કડીનું ‘એષણા-શતક', દુહા-શતક', ‘વિવેકશતક' સરસ્વતી સભા, સં. ૧૯૯૭; ૫. શ્રીમન્નાગપુરીય તપાગચ્છની જેવાં શતક, ૨૧ કડીની ‘આઠમદપરિહાર-સઝાય’, ૨૨ કડીની પટ્ટાવલી, પ્ર. શ્રી જૈન યુવક મંડળ, ઈ. ૧૯૧૬; [] ૬. આલિસ્ટ ‘કલ્યાણક-સઝાય મહાવીરસ્વામીના નિર્વાણકલ્યાણકની સઝાય' (મુ.), ઑઇ : ૨; ૭. કૅટલોંગગુરા, ૮. જંગૂકવિઓ: ૧, ૨, ૩(૧, ૨); ૨૦ કડીની ‘કાઉસગ્નના ૧૯ દોષની સઝાય', ૩૯ કડીની ૯, જેમણૂકરચના: ૧; ૧૦. જૈહાપ્રોસ્ટા; ૧૧. ડિકૅટલૉગભાઈ: જિનપ્રતિમા સ્થાપન-રાસ/સઝાય’ (મુ.), ૨૪ કડીની ‘જીવ- ૧૭(૧, ૨), ૧૯; ૧૨. મુપુગૃહસૂચી; ૧૩. રાહસૂચી : ૨; ૧૪. દયાની સઝાય” (મુ.), ૨૧ કડીની ‘શીલદીપક-સઝાય શીલદીપિકા' હજીજ્ઞાસૂચિ : ૧.
[ચશે.] તથા ૭ ઢાળની “સાધુવંદના', ૨૩ કડીનું “ચોવીસ-દંડકવિચારગર્ભિત–પાર્શ્વનાથ-સ્તવન', ૫૮ કડીનું “નિશ્ચયવ્યવહારવિચાર- પાર્શ્વચંદ્રસૂરિ) શિષ્ય [ઈ. ૧૬મી સદી] : જૈન સાધુ. તપગચ્છના ગભિતચોવીસજિન-સ્તવન નિશ્ચયવ્યવહાર પમ્પંચાશિકા', ૯૦૯૧ પાચંદ્રસૂરિ (જ. ઈ. ૧૪૮૧–અવ. ઈ. ૧૪૫૫)ના શિષ્ય. ૫૫ કડીનું ‘દંડકવિચાર-સ્તવન', ૯૫ કડીનું ‘પડવિશતિદ્રારગર્ભિત વીર- કડીની “શ્રાવકવૃત શિક્ષાની સચયં (મુ.), ૩૬ કડીની ‘ ચિત્રકૂટસ્તવન’ તથા આદિનાથ, નેમનાથ, પાર્શ્વનાથ, મલ્લિનાથ, શાંતિનાથ, ચૈત્ય પરિપાટી’ (મુ.), ૨૧ કડાન સિદ્ધગુણ-સ્વતન (મુ.), ૧૧ મહાવીર વગેરે વિશેનાં શત્રુજ્યવિષયક સ્તવનો (કેટલાંક મુ.). કડીનું “ચંદ્રપ્રભુ-સ્તવન’ (મુ.), ‘સત્તરીકર્મગ્રંથ-બાલાવબોધ’,સુદૃઢ
પાર્ધચંદ્રસૂરિ)શિષ્ય
ગુજરાતી સાહિત્યકોશ : ૨૪૫