________________
પું [i.] સંસ્કૃત કુંટુંબની વણ માળાના પાંચમા અક્ષર – એક મુખ્ય સ્વર – ક્રિયાપદને લાગતાં તે ક્રિયા કરનારું’ એ અથ માં વિ॰ બનાવતા પ્રત્યય. ઉદા૦ ઉતારુ, ફાડુ, ખાઉ ઉકરડી સ્રો૦ [૩. ૩૧ર૩ નાના ઉકરડા (ર) વિવાહના સમયમાં કચરા પૂજો નાખવાની જગા (૩) એક મલિન દેવતા ઉકરડો પુછાણ અને પૂજાને ઢગલા;
ઉશ્કેરા (ર) ગ ંદું સ્થાન, ગંદવાડા [લા.] ઉરાં પુ॰ આવેશ (ર) તાલાવેલી લાવવું સક્રિ॰ ‘ઊલવુ’તુ પ્રેરક ઉફળત ન॰ ઊકળવાની ક્રિયા [૨. વિ.] ઉકળાટ(-તાં) પું ધામ; કાશ (૨) ગુસ્સા (૩) સ ંતાપ
ઉકાળવું સ॰ક્રિ [‘ઊકળવ’નું પ્રેરક] ઊકળે એમ કરવુ (૨) લાભ કરવા; સારું કરવુ [લા.] .(૩) બગાડવું (કટાક્ષમાં) ઉફાળા પું॰ ઉકાળવું તે (ર) વનસ્પતિ, એસડિયાં કે તેનાને કાવા (૩) ધામ; ખાફ (૪) કઢાપા; સતાપ કાંચળી વિન્ગ્રી॰ કાંચળી પહેર્યા વિનાની ઉફાંટા પું॰ કરાંટા (ર) ખકારી (૩) અભાવાની લાગણી (૪) કપારી (૫) અવાવરુ કિનારા કાંસણ(-સું) ન॰ ઉઠાંસવું તે ઉકાસવું સર્કિ॰ [સંજ્યું] ખાદી કાઢવું; બહાર કાઢવું (ર) ધ્યાન પર લાવવું; ભુલાયેલું તાજુ કરવુ [લા.] (૩) ઉશ્કેરવું કેરા પું॰ [સં. ર] તુ ઉકરડા ઉકેલ પું; સ્ત્રી॰ સૂઝ; સમજ (૨) રસ્તા. ઋણી સ્ત્રી ઉકેલવુ’-નિકાલ કરવા તે. હવું સક્રિ॰ ગૂંચ કાઢવી; વળ કાઢવે; ખાધેલું કે ગૂંથેલું પાછું છૂટું કરવુ (૨)વાંચવુ (૩)પૂરું કરવુ’-નિકાલ કરવા(૪)ઉઘાડવું; ખુલ્લું કરવુ. –લાવવું સક્રિ॰ –કાવું
Jain Education International
૮૧
€
ઉગામવું
અગ્નિ ‘ઉકેલવુ’નું અનુક્રમે પ્રેરક અને કમણિ
ઉક્ત વિ॰ [i.] કહેલું; ખેલેલુ ઉક્તિ સ્ત્રી॰ કથન [ઉખેડાવવુ ઉખડાવવું સક્રિ॰ ઉખાડવું'નું પ્રેરક; ઉડિયા પું॰ તવેથા ઉખરાંડુ' વિ॰ ઢાંકળ્યા વિનાનું; ઉઘાડું ઉખરાટ પું॰ધાતુના વાસણ પરના એધરાળ ઉખાડ઼ પું॰ ઉખાડેલું હોય તે (ર) ખાડા ઉખા(–ખે)ડવું સ૦ ક્રિ॰ [ત્રા. જીવવા] ‘ઊખડવું’નું પ્રેરક(ર)મૂળ ખેંચી નાંખવું (૩) પટ્ટચ્ચત કરવુ[લા. (૪) નારા કરવા. ઉખા(-ખે)ડાવવું સર્કિ,ઉખા(–ખે) ડાવું અક્રિ॰ તેનાં પ્રેરક અને કણિ ઉખાણુ ન॰, “હા પું॰ [સં. જીવાણ્યાન]
સમસ્યા; કોયડા (ર) કહેવત; દૃષ્ટાંત ખાલપખાલ સ્ત્રી॰ ઊલટી અને ઝાડા ઉખા(“એ)ળવું સ॰ ક્રિ॰ [ત્રા, લાō] ઉખાડવું (૨)ઉકેલવું (૩) ભુલાયેલું તાજી કરવું; ઉકાંસવું[લા.].ઉષ્મા(ખે)ળાવવું સક્રિ॰, ઉષ્મા(-એ)ળાવું અકિ॰ તેનું અનુક્રમે પ્રેરક અને કમણિ ખેડ વિ॰ ખેડવાને અયેાગ્ય (૨) અણ
ખેડેલું; વેરાન (૩)પું॰ સ્ત્રી॰ ઉખાડ;પાપડી ઉખેડવું સક્રિ॰ાએ ઉખાડવુ.ઉખેડાવવું સક્રિ॰, ઉખેડાનું અકિ॰ તેનાં પ્રેરક ને કર્મણિ [‘ઉખાળવુ’માં ઉખેળવું, ઉખેળાવવું, ઉખેળાવું જુએ ગટણું ન॰ પીડી; ઊગઢ
ઉગમ પું॰ [સં. કામ] ઊગવું તે; ઉદય (૨)
મૂળ;આરંભ.ષ્ણુ વિ॰પૂવ* દિશા તરફનું ઉગાડવું સ॰ ક્રિ॰ ‘ઊગવુ”નું પ્રેરક; ઊગે એમ કરવું, ઉગાડાવવું સ॰ ક્રિ॰, ઉગાડાવુ’ અક્રિ॰ ‘ઉગાડવુ”નું અનુક્રમે પ્રેરક ને ક ણિ [ઉપાડવુ’ ગામનુ સ૦ કિ॰ [સં. રમ] મારવા
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org