________________
ઉદ્દયાત
ઉદયગિરિ;મેરુ. –ચાત વિ॰ જેમાં સૂર્યોદય આવતા હોય તેવી (તિથિ). "યાસ્ત પું ઉદય અને અસ્ત (૨) ચડતીપડતી ઉદર ન॰ [સં.] પેટ(૨) ગર્ભાશય (૩) ખખાલ (૪) આજીવિકા [લા.] (૫) અંદરના ભાગ. રનિર્વાહ પું॰ આજીવિકા; ગુજરાન. પટેલ ન॰ છાતી અને પેટની વચ્ચેના પડદારૂપ એક અવયવ; ‘ડાર્યક્રમ’ ઉત્તરસ સ્ત્રી[ચ.]ત્તુએ ઉધરસ [અકરાંતિયું ઉત્તર’ભરિ વિ૦ [i.) પેટ ભરી જાણવું (૨) ઉદ્દેવુ' અ॰ ×॰ [ä, ઢિ]+ ઊગવું ઉદ અર(–રે) પું૦ [જીએ ઉદુબર] ઉમરડા (૨) ઊમા (ધરનેા) (૩) હીજડા ઉદાત્ત વિ॰ {i.] ઉચ્ચ; ઉન્નત (૨) ઉદાર; સખી દિલનું; દાતાર (૩) ઊંચા સ્વરવાળુ (૪) પું॰ સ્વરના ત્રણ ભેદમાંના પ્રથમ (ઉદાત્ત, અનુદાત્ત અને સ્વરિત) ઉદાન પું[i] પાંચ વાયુમાંના એક,
જે ગળા તરફ ઊ ંચે ચઢીને માથામાં જાય છે ઉદાર વિ॰[i.]સખી દિલનું;દાનશીલ;ત્યાગશીલ(૨)ખુલ્લા મનનું; નિખાલસ; સરળ. હરિત વિ[H.]ઉદારચરિત્રવાળું તા સ્રો. ॰સતવાદ પું॰ સ્થિતિચુસ્ત ન રહેતાં નવા સુધારા માટે મન ખુલ્લું રાખવાને વાદ; ‘લિમ્બરલિઝમ’
ઉદાસ વિ॰ [i.] નિરપેક્ષ: તટસ્થ; બેફિકર (૨) વૈરાગી; વિષય તરફ અપ્રીતિવાળુ (૩) ગમંગીન:ખિન્ન.સી વિ॰ [i.]ઉદાસ(ર) પું॰ ઉદાસીપંથના સાધુ(૩)સ્ત્રી॰ ઉદાસીનતા.-સીન વિ૰[i. ઉદાસ;રસ ન ધરાવનારું; તટસ્થ. સીપંથ પું॰ શીખધમી સાધુઆના એક પથ ઉદાહરણ ન॰ [i.] દાખલા; દૃષ્ટાંત ઉદાહત વિ॰ [i.] કહેવાયેલું (૨) નામ
દર્દને બેલાયેલું (૩) દૃષ્ટાંત રૂપે અપાયેલું ઉદ્વિત વિ॰[i.]ઊગેલું (૨)ખીલેલું(૩)ખેલેલું ઉદીચા સ્ત્રી[ફં.] ઉત્તરદિશા. ન વિ॰[i.] ઉત્તર તરફનું. -ય વિ॰[i.]ઉત્તર દિશામાં આવેલું (૨) પું॰ ઉત્તર ગુજરાતમાં
Jain Education International
८८
ઉદ્દીપક
સરસ્વતી નદીની ઉત્તરે અને પશ્ચિમે આવેલા પ્રદેશ ઉદીયમાન વિ॰ [i.] ઊગતું; ઉદિત થતું ઉર્દુ ખર પું॰ [i] જુએ ઉદૃબર (૨) બ્રાહ્મણાની એક જાત (૩) એંશી રતીનું એક વજન
ઉદેપું॰ + જીએ! ઉદય
ઉદેતી વિ॰ સ્રી જે તિથિમાં સૂચ ના ઉદ્દય
થતા હોય તેવી; ઉયાત,ઉદયવાળી(તિથિ) ઉદ્યો ઉદ્યો શ॰પ્ર॰ સિંઘ ઉત્સ્ય ઉદ્ય] ઉદય હા,
ઉદય હો; જય હે, જય હેા
ઉર્દૂ [i.] ઉત્સર્ગ', સ્થાન, કક્ષા, મોંત્ર ઇમાં ઊંચે કે ઉપર'; અથવા અમુકમાંથી ‘અલગ’ કે ‘મહાર’, એવા અથ બતાવે છે. ઉદા॰ ઉદ્ગમ; ઉદ્ભવ; ઉીવ (૨) ‘નારું’ કે ‘ખાટુ’ એવા અય'માં નામ પૂર્વે, ઉદા॰ ઉન્માગ
ઉગત વિ॰ [i.] ઉપર ગયેલું; ચડેલું (૨) બહાર નીકળેલું (૩) ઊગેલું (૪) ઊંચું ઉદ્ગમ પું॰ [સં.] ઊંચે જવું – ચડવું તે (ર) ઊગવું – બહાર નીકળવું તે; ઉત્પત્તિ (૩) ઉત્પત્તિસ્થાન; ઊગમ (૪) ફગા; પીલા ઉum પું॰ [i.] સામવેદની ઋચાએ
ગાનાર બ્રાહ્મણ
ઉદ્ગાર પં॰ [i.] ઉચ્ચાર; ખેલ; શબ્દ ચિહ્ન ન॰લાગણીભર્યો ઉદ્ગાર સૂચવતું !' આવું ચિહ્ન ઉીલ વિ॰ [i.] ઊંચી ડોકવાળું; ઉત્કંઠ ઉદ્ઘાટન ન॰ [É.] ખેાલવું તે; કૂંચીથી
ઉઘાડવું તે (૨) સ્પષ્ટ કરવુ–સમાવવુ તે (૩) ઉઘાડવાનું સાધન (કૂંચી વગેરે) (૪) ૐ: ક્રિયા સ્રો૦ પહેલપ્રથમ કાંઈ ઉગાડવાની ક્રિયા —વિધિ ઉદ્દંડ વિ॰ [i.] નિરકુરા ઉદ્દામ વિ॰ [સ.] અંકુશ કે બંધન વિનાનું (૨) ઉચ્છ્વ ખલ (ક) જહાલ. પક્ષ પું જહાલ પક્ષ [(૩) ધારેલું ઉદ્દિષ્ટ વિ॰ [સં.] બતાવેલું (૨) ઉદ્દેશાયેલું ઉદ્દીપક વિ॰ [i.] ઉદ્દીપન કરનારું
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org