Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 985

વર-વણી
૧૨-વેઠ્ઠી શ્રી. [સં.] સુંદર ચેાટલા [વિલની એક જાત વર-વેશ (ય) શ્રી. [સં.૬૬ +જુએ વેલ,’] કાંટાળી વર-વેવાઈ (-વૅઃવાઈ ) ન., ખ.વ. [નિરર્થક + જએ ‘લેવાઈ.’] વેવાઈ વેલાં, વેવાઈનાં સગાં [પાશાકવાળું વરવેશ (૧) પું. [સ.] ઉત્તમ પાશાક, (૨) વિ. ઉત્તમ વર(-સ) લી સ્ત્રી. એક પ્રકારનું ફૂલ-ઝાડ, બેસિલી વરશાસ ન. [સં. વર્ષે દ્વારા] ખાર મહિનાના સમય (૨) વર્ષ પૂરું થયે અપાતા પગાર વરશી જએ ‘વરસી.’ વરશી-તપ જ ‘વરસી-તપ.’ વરશી-દાન જુએ વરસીદાન.’ વરસ ન. [સં. વર્ષે>પ્રા. ëિ] જએ ‘વર્ષે.’ [॰ ઊગવું (૬.પ્ર.) વર્ષ સફળ થવું. ॰ કૂતરાને ના(-નાં) ખાં (રૂ.પ્ર.) જીવન વેડફાઈ જવું, (૨) 'મર પ્રમાણે શરીર ન વધવું. (૩) મૂર્ખ રહેવું. ૰ ખાઈ જવાં (૩.પ્ર.) "મર પ્રમાણે શરીર ન વળું. ૦ થવાં (રૂ.પ્ર.) ઘડપણ વધવું—આવવું. ૦૨ખાવાં.(૩.પ્ર.) ઘડપણની શરૂઆત જણાવી, સાથે વરસ પૂરાં (૩.પ્ર.) મેત, અવસાન] વરસ-ગાંડ (-૪) સી. [+≈ ‘ગાંઠ.'] દર વર્ષે આવતા જન્મના દિવસ, ખર્યું-ટુ' [એ, વરસાદ, વૃિ વરસણુ ન. જએ ‘વરસનું” + ગુ. ‘અણ' ફ્.પ્ર.] વરસનું વરસ-દહાડા (-દાડા) પું. [ આ વરસ' + દહાડો.'] આખા વર્ષના સમય. (૨) વર્ષમાં આવતા એક દિવસ, (૩) ક્રિ.વિ. આખું વર્ષ
વરસાવવું, વરસાવું જએ વરસવું’માં.
વરસાળા પું. [સં. વર્ષ, અર્વો, તદ્ભવ + સેં, °ા-> પ્રા. °અ] વર્ષાઋતુ, ચેામાસું વસ ંત ન. [ર્સ, વર્ષોં દ્વારા] જઆ ‘વરસુંદ,’ વરસી(-શી) સી. [સં વાર્ષિલી > પ્રા.રિસિ$] મરણ પછી વર્ષે
૨૦૨૦
Jain Education International_2010_04
• કરવામાં આવતું શ્રાદ્ધ. [॰ થવી (૬.પ્ર.) શુભને સ્થાને અશુભ થયું. વાળવી (ઉ.પ્ર.) મરણ પામેલાંને વર્ષે થવા આવતાં વાર્ષિક આદ્ધ કરવું. વિવાહની વસી(-) ૬૩.પ્ર.) શુલને સ્થાને અશુભ થતું એ] રસી(સી)-તપ ન. [+ જએ ‘તપ.'] એક દિવસ ઉપવાસ અને એક દિવસ પારણાં એ પ્રકારનું એક વર્ષના સમયનું એક ખાસ વ્રત- (જૈન.) વરસી(-0)-દાન નં. [+સં.] તીર્થંકરે દીક્ષા લીધા પૂર્વે વર્ષ સુધી આપેલું દાન
વરસ-ફળ ન. [જુએ ‘વરસ' + ‘કુળ.'] જુએ વર્ષ-લ.' વર-સલામી સ્રી. [ સં. વ ્ + એ સલામી,’] લગ્નસમયે કરવામાં આવતી વરની પ્રાપ્તિ. (ર) એ રીતે પ્રશસ્તિ કરી મેળવવામાં આવતી રાકડ વગેરે ભેટ વરસ-વાટ વિ.વિ. [જ ‘વરસ’ + ‘વળાટવું.'], વરસવંટાળ (-વ≥ાળ) ક્રિ.વિ. [જુએ ‘વરસ' + વંટોળ.'] (લા.) આશરે વર્ષ પસાર થયું હોય તેટલા સમયે વરસવું .ક્રિ,સ.ક્રિ. [સં. વૃક્ષ-વૅક્’>પ્રા. ત્તિ-] જએવરાટિકા, વરાટી સ્ત્રી. [સં.] કાડી વર્ષનું.' વરસાવું લાવે., કર્મણિ,ક્રિ. વરસાવવું કે.,સ.ક્રિ. વરસા-ડા (-દા)ડી સ્ત્રી. [અસ્પષ્ટ + જુએ ડો(-71)ડી.'] એક પ્રકારની વેલ (જેની ડોડીનું શાક થાય છે.) વરસાણુ ન. જએક ‘વરસાન’
વરસાદ હું. [સ, વી દ્વારા] વર્ષા, વહેંણ, મેધનું પાણી પડવું એ, મે. [॰ ચઢ(-ઢ)યા (૩.પ્ર.) વાદળ ધરાઈ જવું. ૦ વરસાવવા (રૂ.પ્ર.) પુષ્કળ આપવું]
વરસાદી વિ. [+ ગુ. ઈ ' ત.પ્ર.] વરસાદને લગતું. (ર) વાઢિયા પું. એ નામના એક વેલા વરસાદમાં કામ આવે તેવું
વરસાન ન. [સં. શ્કાન] જએ વર્ષાસન.’ વરસાલું ન. ઘેાડાને થતા એક રાગ
વરાધ-વાવળી
વરસ્ણુ (-શ્ય), વરસૂંડ (-ડેય),ડી સ્ત્રી. કંઠમાં થતા એક રોગ, કંઠમાળ. (૨) ખળદ વગેરે ઢારને ગળે થતા સેનના રેગ વરસૂંદ (-૫) . [સં. વર્ષાસન, ન. દ્વારા] વષઁન્દહાડે અપાતું સામટું વેતન વરસૂદિયું વિ. [જ઼ સંદને લગતું, દર વર્ષે વરસેક વિ. [જ઼એ વરસ' +‘એક.’] આશરે એક વરસનું વરસેડી સી. (૨) જુએ ‘વરસું.’ વરસેા-વરસ ક્રિ.વિ. [જ઼આ વરસ,’-ઢિર્ભાવ] દર વર્ષે વરસેાળી . શરીરના ગમે તે ભાગમાં થતી પ્રમાણમાં નાની રસાળી, કસાળી
વરસુંદ' + ગુ. ‘યું' ત.પ્ર.] વરવરદ તરીકે અપાતું
વરસેાંત (-ત્ય), -૬ (-દ્રુ), -ધ (-ય) શ્રી. જુએ ‘વર-સંદ.’ વસ્તૂપ ન. પેટમાં ગેાળા ચડવાનું દ ૧ર’ગા (વરફંગ) પું. ઢારને થતા એક રેગ ૧૨’4 (વરš) પું. [સં.], -[ (-છ્યો) પું. [સં. વર્૦૪%> પ્રા. વર્મ-] આગળના ભાગમાં ખલી પડસાળ, એસરી,
પડાળી
વરાઈ શ્રી. લના જેવી ચાલ વરા૪ વિ. [સં.] બિચારું, ખાપડું, કંગાલ, રાંક વરાવું સ.ક્રિ. એક ઢારે બીજા ઢારને આઉમાં માથું મારવું રાખડા હું. લાકડું ગોળ કરવાનું સુતાર કે સંઘાડ્ડિયાનું એજાર વરાગડું જુએ ‘વડાગરું.’
વરા પું. [દે.પ્રા., તત્સમ] નાગપુર ખાજુના વિશાળ જૂના પ્રદેશ, વિદર્ભ (હાલ કેટલેાક ભાગ મધ્ય પ્રદેશમાં અને કેટલેાક મહારાષ્ટ્રમાં છે.). (સંજ્ઞા.) જરા હું. હિસ્સા, ભાગ, વાંટા
વરાડી વિ. જુએ. વરાત ૧, *ગુ. ‘ઈ ' ત પ્ર.] વરાડ દેશને લગતું [રાંઢવું વરાહું ન. સં. વરાટર્સ > પ્રા. વામ·], ઢલું ન. ઢરડું,
વરાણિય ક્રિ.વિ. [શબ્દમાં ગુ, એ' સા.વિ. પ્ર.] આધારે, હેંક. (૨) ના.ચા. વડે, વર્તી, વર્તે, થી
વરાણો સ્ત્રી. ગેય પદ વગેરેનું ધ્રુવ-પ, ટેક વરાત સ્ત્રી. [ફા.] હિસ્સા, ભાગ, ભાગ-ખટાઈ વરાધ (-) સ્ત્રી. બાળકને શરદીના તાવવાળા ખખખખાટ, સસણી, ભરણી, ‘Ăાન્કા ન્યુમેનિયા’
વરાધ-વાવળી સ્ત્રી, બાળકને વરાધ અને પેટમાં વાયુ થવાના રાગ