Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 976

૨૦૧૧
ગાળ વાની. [ જાતનાં વાં (૧.પ્ર.) માત્ર ખેલવાનું (અમલમાં ન મકવાનું)] વૐ વિ. સં. વૃ-> પ્રા. સમ, વન-] ગુ.માં ઉચ્ચારણ સૌ.માં મૂર્ધન્ય, જ્યારે અન્યત્ર મૂર્ધન્યતર. ઉપર વડ૩ અંગવાળા બધા શબ્દોમાં એ ભેદ જોવાશે.] ઉંમરમાં મેટું, ‘આd,' એમ્ડર.' (૨) અધિકારમાં મેટું, ‘હેડ.’ [॰ કરવું (રૂ.પ્ર.) ઢાકારજીનાં વાઘા વસ્ત્ર-શૃંગારાદિ ઉતારી લેવાં
આવત
અનુગ ઃ
-લ ુૐ વિ. [સ, °પુટTM- > પ્રા.યુટમ-] (ખાસ કરી સંખ્યા વિશેષમાં પડ' બતાવતા અનુગ : એકવડ્યું' એવડું' બ્રેવડું' ચાવડું’ -હું* વિ, [સં. વના વિકાસમાં] માપદર્શક (ખાસ કરી દર્શક અને સંબંધી સર્વનામેામાં ‘આવડું,' એવડું,' ‘જેવડું,' તેવડું,' કેવડું' વધુ ના.યા. વતી, દ્વારા, મારફત ૐ વિ[જ વડુંૐ' + ગુ. એવું' ત.પ્ર.] વધુ વડું, વધારે માટું, મારું વાદરા,રું ન. [સં. વટ-h- > પ્રા. વડઙ ્મ-] છેલ્લાં ચૌદસે। વર્ષથી જાણવામાં આવેલું એ નામનું મધ્ય ગુજરાતનું વિશ્વામિત્રૌ નદી નજીકનું ગામ (જેને વિકાસ થતાં આજનું ‘વાદરા' થયું.) [‘૧૪.૩, વાવ (ડથ) ક્રિ.વિ. જિઓ વડૐ” -દિલ્હ.] જુએ વઢ પું. દેરડાનાં બંધનના કે એવા કોઈ કારણે ચામડીમાં બેઠેલેા આંકા પડી જવા, વર૮. [॰પડી જવા (રૂ.પ્ર.) ઊંડા આંકા ઊપડી આવવે
વક વિ. [જુએ ‘વહેવું' + ગુ. ‘અણું' ક વાચક કૃ.પ્ર. + ગુ. 'ક' મગ,], કાળું વિ. [જએ વહેવું' દ્વારા.] ઝઘડા કર્યા કરનારું, ઝઘડાખાર, કજિયાખેાર વઢ-વાડ (વઢથ-વાડય) શ્રી. [જુએ વઢશું' દ્વારા.] ઝઘડા, ટંટા, કંકાસ, કજિયા, આા-ખાધી, વઢ-વેડ વઢવાઢિય(-ચે)! (-ણ્ય) . [જએ વઢવાડિયું' + ગુ. ‘ઈ' સ્ત્રીપ્રત્યય,] વઢકણી સી
વઢવાડિયું વિ. [+ ગુ. ‘ઇયું' ત.પ્ર.] વઢ-વાડ કરનારું, આધકણું, વઢકણું
વઢવાઉિરણ (ય) જએ ‘વઢવાડિયણ્.’ વઢવાણુ ન. [સં. વર્ધમાન> પ્રા. વકૂવાળ] વર્ધમાન મહાવીર (૨૪ મા તીર્થંકર)ના નામને કારણે ઝાલાવાડમાં ભગાવાને કાંઠે આવેલું પ્રાચીન એક નગર. (સંજ્ઞા.) વઢવારી સ્ત્રી એ નામની એક વનસ્પતિ વઢવું અદિ. ઝઘડા કરવે, લડશું. (૨) પા આપવે, ખિાવું. વઢાવું ભાવે..િ લઢાર(વ)કું` પ્રે.,સ ક્રિ. વઢ-વેડ (વઢથ-વેડથ) જએ ‘વઢવાડ,’ વઢ-વઢા (વઢમ્-વઢા) શ્રી. [જુએ વઢનું’-દ્વિર્ભાવ + ગુ.‘આ’ કૃ.પ્ર.] જુએ ‘વઢવાડ’ વઢાઈ શ્રી. [જુએ ‘વાઢવું + ગુ. ‘આઈ ' કૃ.પ્ર.] જ વઢાઢણું જ ‘વઢયું’માં,
મહેનતાણું વઢાવ(-4)વું↑ જુએ વહેવુંમા.
વઢામણુ ન., "શી સ્ત્રી. [જુએ ‘વાઢવું’+ ગુ. આમ’‘આમણી' કૃ.પ્ર.] (ખેતરમાં) વાઢવાનું કામ, (૨) વાઢવાનું
Jain Education International_2010_04
વઢા-વઢ (-), -ઢી સ્ત્રી [ આવવું.’-ગ્નિર્ભાવ + ગુ. ‘ઈ’ ત.પ્ર.] વારંવાર ઝઘડવું એ વઢાવવું` જુએ ‘વાઢવું'માં. વઢાવું॰ જએ ‘વહેલું’માં. વઢાવું જુએ વાઢવું’માં.
વાળા પું. સરાણ ઉપર એજાર સજનાર માણસ, સરાણિયે વઢિયાર છું. [સં. વિષ-ય છે, પણ વાર્> પ્રા. ટ્ટુિથાર જરૂરી] બનાસકાંઠાના મહેસાણા જિલ્લાને અડીને આવેલા પ્રદેશ. (સંજ્ઞા.)
વઢિયારી વિ., સ્ત્રી. [+ ગુ. ‘'' ત... + ઈ 'શ્રીપ્રત્યય] વઢિયાર પ્રદેશની (મુખ્યત્વે) ગાય-ભેંસ
વહુ' તા.યા. [સં. વિન> પ્રા,ચિળ> અપ. વિળ,-J]વિના, વગર, સિવાય, (પરંતુ આના ઉપયોગ સમાસના પૂર્વ ૫૬માં જ સીમિત છે; જેમકે ‘વણ-ઊકલ્યું' ‘વણ-દી’ ‘વણ-કીધું’ પ્રકાર)
‘વાણ.'
વણતર
વણ જ
વણકર પું. [જ ‘વણનું' દ્વારા.] વણવાનું કામ કરનાર કારીગર, ‘વીવર.’ (ર) વવાનું કામ કરનારી એક હરિજન જાતિ અને અને પુરુષ. (સંજ્ઞા.) વણુરી સ્ત્રી. [+]. ઈ ' ત.પ્ર.] વણવાનું કામ. (૨) વણવાનું મહેનતાણું
વણમાં ન., બ.વ. વસ્તુના ટુકડા
વગે-વણમાં ન..ખ.વ. ચૌરેચૌરા કપડાં
વણુછા સ્ત્રી, [સં, વિના-છાયા > મા વિનામ] છાંયડા વિનાની જગ્યા [છાયા નીચેની એથ વણુંછે. હું. [સ, વનછાયા – પ્રા. વનછા સ્ત્રી.] ઝાડની વણુ છું. અલે, કિંમત
વણજ પું. [સં. વાળિĐ> પ્રા. વાગ્નિ, ન.] વાણિજય, વેપાર. (૨) (-જય) સ્ત્રી, વેપારની,વસ્તુ, ‘કામેાડિડી' વણજ-વેપાર હું. [+ જ ‘વેપાર; સમાનાર્થીની દ્વિરુક્તિ.] જુએ વણ(૧).' [પાતવાળા સાડલા વણજતરી પું. કણમણેાના સાડલાની એક જાત, લાલ રણુજાર (૫) સી. [સં યાનિાર > પ્રા. વાનિઝ્ઝાર પું.] વેપારીઓની પ્રવાસી ટાળી. (૨) વેપારીઓના ખળદ વગેરે વાહનેાના સમૂહ, પેઠ, ‘જૅકમ્બુલા સ.’(૩) દેશપરદેશના માલ-સામાનના વેપાર, (૪) એકસામટા આવેલે વેપારી માલ
વણજાર-ડી પું. [જએ ‘વણજારા’ + ગુ, ‘ડ’સ્વાર્થે ત.પ્ર'] જએ ‘વણજારા’ (પદ્યમાં). [વણજારાની સ્ત્રી વણુારી સ્ત્રી. [જએ ‘વણારા' + ગુ. ઈ ’સ્રીપ્રત્યય.] વણારું ત. [+]. ‘*' ત.પ્ર.] વણજારાના ધંધા [‘વઢામણ,’વણુારા પું. [સં. વાળિગ્યા> પ્રા. વળિજ્ઞરમ-] બળદ
ગાડાં વગેરે વાહનામાં માલ-સામાન રાખી વેપાર કરતા હતા તે મધ્યકાલના પ્રવાસૌ વેપારી
વણુતર ન., (-રય) સ્ત્રી. [જુએ ‘વણનું’ દ્વારા.] વણવાને પ્રકાર, વણવાની રીત કે તરેહ. (ર) વણાટ, પાત