Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 95

દા(-સ)-દરિયા
‘ઝાલવું’ + ગુ. ‘'' કૃ.પ્ર.] જએ ‘દશ-ખાટું.’ દશ(-સ)-દરિયા સ્રી. [જુએ દશ,
'+'દરિયા'](લા.) એ નામની એક રમત [મેળવનાર પુરુષ દદિગંત-વિજયી વિ., પું. [સં.] દસે દિશાએ. ઉપર જીત દશ-ધર પું. [×.] દસ માથાં ધારણ કરનારા રાવણ. (સંજ્ઞા). દશ-ધા ક્રિ. વિ. [સં.] દસ પ્રકારે દર્શન પું. [સં.] દાંત
દશન-પંક્તિ (-પક્તિ) સ્ત્રી. [સં.] દાંતની હાર, દંતાવલી દેશન~વસન ન. [સં.] દાંતના વસ્ત્રરૂપે રહેલ હાઠ દશનામી વિ., પું. [ર્સ, પું.] આદ્ય શંકરાચાર્યજીના પર્વત સાગર વન અરણ્ય તીર્થ આશ્રમ પુરી ભારતી અને સરસ્વતી એ ઇસ નામેામાંના તે તે ધારણ કરનાર શિષ્ય અને તે તે શિષ્યની પરંપરાના સંન્યાસી. (૨) આવા તે તે સન્યાસીમાંના સંસારમાં પડતાં ચાલેલી પુત્રપરંપરાને તે તે ગાસાંઈ ખાવા, તે તે અતીત સંસારી ખાવા. (સંજ્ઞા.) દશનાવલિ, "લી સ્ત્રી. [ સં, ઇરાન + આહિ,∞1] જુએ
શાંગુલ
દશવષીય, દશવાર્ષિક વિ. [સં.] દસ વર્ષનું, દસ વર્ષોમાં થનારું કે હનારું, ‘ડિસેનિયલ’ દશવાલું જએ ‘દસવાયું.’ દશ-વિધ વિ. [સં.] દસ પ્રકારનું, દીધા [‘દસ-શેરી.’ દશ-શેરિયા, દશ-શેરી સ્રી, શ યું. જએ દસ-શેરિયા’ દશહરા પું. [સં., શ્રી.] જે સુદિ દસમના ગંગા નદીના ઉત્સવ, ગંગા-દશહરા (સંજ્ઞા.) (ર) આશ્વિન સુદિ દસમને સરસ્વતી અને દુર્ગાના ઉત્સવ, વિજયાદશમી, દસેરા. (સંજ્ઞા.) દશ(-સ)-હાથિયું જએ ‘દસ-હાથિયું.' ગિરિદશા શ્રી. [સં.] સ્થિતિ, હાલત, અવસ્થા, ‘સ્ટેઇટ.' (૨)
ગ્રહેા વગેરેની જીવન ઉપર મનાતી સારી માઠી અસર. (૩) (લા.) પડતી-સ્થિતિ. [॰ ઊઠવી (રૂ.પ્ર.) અવદશા શરૂ થવી. ૰ ઊતરવી (રૂ.પ્ર.) અવદશાના સમય પૂરા થવા. ॰ કરવી (રૂ.પ્ર.) માઠી દશામાં નાખવું. ॰ કરવી (૨.પ્ર.) સારી કે માઠી દશાના દિવસ આવવા, ૭ એસવી (ઍસવી) (રૂ.પ્ર.) પડી દશા શરૂ થવી
દશા (-સા) સ્ત્રી. [સં. વાઘ > પ્રા. વસાહ પું.] હિંદુઓમાં મરણથી દસમે દિવસે કરવામાં આવતા શ્રદ્ધવિધિ. [॰ કરવી, સરાવવી (રૂ.પ્ર.) દસમા દિવસનું શ્રાદ્ધકર્મ કરવું] દશા (સા) જુએ પૈસા,નૈ, [સમૂહ દશાક્ષરી શ્રી, [સ. વંશ + અક્ષર + Ëત. પ્ર.] દસ અક્ષરેન દશાનન વિ., પું. [સં. ટ્રા + આનની જ ‘દેશ-મુખ.’ (સંજ્ઞા.) દશાપરાધિક છું. [સ,] પેાતાની હદમાં થતા દસ સુધીના એક વ્યક્તિના થયેલા અપરાધાનું કામ ચલાવનાર અધિકારી દશાબ્દી સ્ત્રી. [સ, ટૂરા + ર્ + ૢ ત.પ્ર.] દસ વર્ષના સમૂહ. (૨) દસ વષૅ પૂરાં થતાં ઊજવાતા ઉત્સવ દશાવતાર પું., ખ.વ. [સં. ટ્વા + મવતાર] વિષ્ણુના મત્સ્ય કર્મ વરાહ નરસિંહ વામન પરશુરામ રામ બલરામ અને કકિ એ દસ અવતાર. (પુરાણ ) દશાવતારી સ્ત્રી. [+]. ‘'ત પ્ર.] દસ દસ પાનાં ઊતરવાની ગંજીફ઼ાંની એક રમત કે દશાવતારનાં પત્તાંની રમત
મુખ્ય
દશા-વિપર્યય, દશા-વિપર્યાસ પું. [સં.] દશાનું ઊલટું થઈ જવું એ, કમનસીબી થવી એ, માઠી દશા થવાની ક્રિયા દશાવિશેષ પું. [સં.] એક કાઈ ખાસ પરિસ્થિતિ દશા(-સા)-વીશી(-સી) સ્ત્રી. [જએ ‘દશાÖ' + વશી,Å'] (લા.) એ નામની બાળકાની એક રમત દશાશ્વમેધ પું. [સં. ટૂરા + અશ્ર્વમેધ] એ નામના કાશી પ્રયાગ વગેરે સ્થળાના ગંગા નદીના એક ઘાટ. (સંજ્ઞા.) [(સંજ્ઞા.) દશાસ્ય વિ., પું. [સં. વૈજ્ઞ + માણ્ય ] જુએ ‘દેશ-મુખ.’ દશાહ પું. [સં. ટૂરા + મહત્,સં.] દસમેા-દિવસ. (૨) દસમા દિવસના મરણ પામેલા પાછળના શ્રાદ્ધવિધિ, દસમું દશાહીન વિ. [સં.] નબળી હાલતનું, દુઃખી સ્થિતિનું દશાનિક વિ. સં. વૈરા + માનિ] દસ દિવસને લગતું, દસ દિવસ સંબંધી
૧૧૩૦
‘દ્રશન-પંક્તિ.’
દશ(-સ)-પગી વિ., સ્ત્રી., ન. [જએ દશ†,-સ' + 'પગ' + ગુ. ઈ' ત.પ્ર.], દશ-પદી વિ., સ્ત્રી, ન. [ર્સ., પું.] દસ પગવાળું (એક દરિયાઈ પ્રાણી), ‘કૅટલ-ક્રિશ' દશ-પૂર્વી વિ., [સ., પું,] દશ પૂર્વ ગ્રંયાના અભ્યાસી. (જૈન) દશ-ભુજ વિ. [સં.] (લા.) દસ બાજુએવાળું (આકૃતિ,
આકાર)
દશમ† વિ. [સં.] દસની સંખ્યાએ પહેાંચેલું, દસમું. (૨) પું. ભાગવત પુરાણના ખર્ સ્કંધમાંના દસમે કેંધ. (સંજ્ઞા.) દશમ† (-મ્ય) જએ ‘સમ.’ ઉપરનું અદીઠ છિદ્ર દશમદ્વાર ન. [સં.] શરીરમાંનું દસમું દ્વાર, બ્રહ્મરવ્ર, તાળવાનું દશ-માન્ય વિ. [સં.] ગર્ભમાં દસ મહિના રહેલું
દશમાંશ (દશમાશ) પું. [સં. ઢરામ + અંર] ઇસમેા ભાગ દશમી શ્રી. [સં.] હિંદુ મહિનાનાં બેઉ પખવાડિયાંએની દસમી તિથિ. (સંજ્ઞા.)
દશમી જુએ ‘દસમી.’ દશ-મુખ વિ., પું. [સં.] જુએ ‘દશાનન’-દશાસ્ય,' દસ મેઢાંવાળે રાવણ. (સંજ્ઞા.) દશમું જુએ ‘દસમું,’ [જાતનાં મૂળિયાં. (વૈદ્યક. દશ-મુલ(-ળ) ન., ખ.વ. [સં.] ઔષધ તરીકે વપરાતાં દસ દશ(-સ)-મેઢ દશ્ય-, -ચ) પું. [જુએ દશ,-સર' + ‘મેાડવું.] દિશાઓમાં ભ્રાંત ચિત્તે આમથી તેમ માઢું ફેરવ્યા કરવાની સ્થિતિ. (૨) (લા.) વિ. દિઢ, (૩) ગભરાયેલું દશ-રત્ની સ્રી. [સં યત્નિ દ્વારા] મઠી વાળેલા હાથ દશરથ પં. [સં.] પૌરાણિક કથાનુસાર ભગવાન રામચંદ્રના પિતા. (સંજ્ઞા) [એક પક્ષી, રાકી, 'નાઇટ-જાર' દશરથિયું ન. [સં. હરાય + ગુ. ‘થયું' ત. પ્ર.] (લા.) એ નામનું દશ(-શે,-સે)રા જએ ‘દસરા.’ [અવધ દશ-રાત્ર ન. [સં.] દસ રાત્રિએ સમહ, દસ રાત્રિએના દશલક્ષણક વિ. [સં.] ધૃતિ ક્ષમા ક્રમ અસ્તેય શૌચ ઇંદ્રિયનિગ્રહ બુદ્ધિ વિદ્યા સત્ય અને ક્રોધ એવા દસ ધર્માવાળું
Jain Education International_2010_04
દશાંગ (દશા) વિ. સં. તરા + મ] દસ અંગેાવાળું, દસ પદાર્થાનું બનેલું (કવાથ પ વગેરે) દશાંશુલ (દશાઝુલ) વિ. [સં. વરા + અ૫] દસ આંગ