Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 924

લમણું
‘તાડવું’
‘ઢયું.'] માથું દુખવા આવે તેવી ધડ કરવી
એ, માથાકૂટ
લમણું ન., રણે। પું. કાનની આગળના આંખ સુધીના ભાગ, ગંડ-સ્થળ, [-શુાં ઝીંકવાં. કણાં લેવાં (રૂ.પ્ર.) માથા-કાડ કરવી. શુાં શેકાઈ જવાં (૩.પ્ર.) માથાકૂટથી માથું દુખી આવવું. -શું ફાટી જવુ" (રૂ.પ્ર.) માનસિક સખત દુઃખ થયું. ત્રણે લાગવું (રૂ.પ્ર.) ભારરૂપ થઈ પડયું. -શે! દેવા (રૂ.પ્ર.) સરત રાખવી, યાનમાં રાખવું. -@ હાથ દેવા (રૂ.પ્ર.) નિરાશ થયું. “ણે લેા (રૂ.પ્ર.) નિરાંતે બેસવું. -Àા વાળા (રૂ.પ્ર.) શાંત થહેવું] ભ્રમતા(-ti)ગ વિ. [ર્સ, છજ્જ દ્વારા] લાંબું ધૂમધારવું સ.ક્રિ. [રવા.] સખત માર મારવે લય પું. [સં.] નાશ. (૨) છુપાઈ જવું એ, લીન થઈ જવું એ. (૩) એગળી જવું એ. (૪) યાગની એક પ્રકારની સદ્ધિ, (યાગ.) (૫) નૃત્ત નૃત્ય ગાન અને વાદનના સુમેળ. (સંગીત). (૬) ગાતાં ગળામાંથી સ્વર કાઢવાના ઢંગ, (સંગીત). (૫) ગાવાની ચીજ અને તાલના ઠેકાની છેવટ સુધીની એકરૂપતા, ‘રીધમ.’ (સંગીત.) {॰ થવા (૧.પ્ર.) અદૃશ્ય થઈ જવું. ॰ પામવા (૩.પ્ર.) મરણ પામવું, (૨) અદૃશ્ય થઈ જવું]
લયકારી સ્ર. સં. ટ્ર્ + ગુ. ‘ઈ' ત.પ્ર.] લયને વળગીને રહેવાની સ્થિતિ. (સંગીત.)
લચન ન. [×.] ગળી એગળી પ્રવાહી રૂપ થવું એ લયનાં (લયનાૐ)[+સં. મ] લયન થવા માટેના ગરમીના
આંક
૧૯૫૯
લય-વાહી વ. [સં,,પું.] ઞાન તેમ વાદન વગેરેની એકસૂત્રતા આપનારું, ‘રીધમિકલ' (બ.ક.ઠા.) પાચેાલય-વિરામ પું [સં.] ગેય ચીજ કે પદ્યમાં આવતે ઢાળના થાત્મા, ‘પીરિયડ’ (ઉ.જ.)
જવું એ
લય-વૈવિષ્ય ન. [સં.] લયના સુરુષિકર કેકાર કરતાં [પ્રકારની સમાધિ, (યેગ.) લયસિદ્ધિ-સમાધિ સ્ત્રી, [સ.,પું.] યાગની એક ચાસ લયાકત જુએ ‘લિયાક્રત,’ લયાનત જએ યાનત.’ [સ્થિતિ, ‘ઍ સાન' લયાવસ્થા . [સં. છ-ભવ-સ્થા] અંતર્ગત થઈ રહેવાની લચાત્પાદક વિ. [સં, હથ + ઉપા] નૃત્ત નૃત્ય ગાન અને વાદનની સંવાદિતા લાવી આપનારું
લયનાગ્મા સ્રી. [+ સં. મા]લયન થવા સુધીની ગરમી લય-પ્રવાહ પું. [સં.] ગાવા-મજાવવાના લયની સર્વાંગસન્નતા, ‘રીધમ' (બ.ક.ઠા.) (સંગીત.)
લય-બ્લુતિ શ્રી. [સં.] ગેય ચીજ કે પદ્યના ઢાળના કૂદા, સ્મ’ગ,' રીધમ' (ઉ..)
લય-બદ્ધ વિ. [સં.] લયને વળગીને રહેલું
લય-બંધ (-અ) પું. [સં.] લયને વળગીને કરવામાં આવેલ ગેય રચનાનેા પ્રકાર. (૨) એવી પરિસ્થિતિ, ‘રીધમ' (ન.લે.)
લય-માધુર્યે ન. [સં.] ગાન-તાનની મધુરપ, લયની મીઠાંશ લય-યાગ કું. [સં.] વિષયેાની વિસ્મૃતિ થાય એ પ્રકારની યોગની પ્રક્રિયા, (યાગ.) (૨) બ્રહ્મ સાથે એકાત્મક થવાની પ્રક્રિયા
યયોગી વિ. [સં.,પું.] લયયેાગ કરનાર સાધક લયરચના સ્ત્રી. [સં] જેમાં લયને કેંદ્રમાં રાખી કરવામાં આવેલી હાય તેવી ગાવાની ચીજ
લયલા શ્રી. [અર.] [ારસી સાહિત્યની એક પ્રસિદ્ધ માશૂક. (સંજ્ઞા.) [નામનાં માશૂક અને આશક લયલા-મજનૂન ન., બ.વ. [અર.] લયલા અને મજનૂન લયલીન વિ. [સં] ગાવામાં એકતાર ખની ગયેલું લય-વાદન ન. [સં.] લયના ખ્યાલ સાથે ખાવવું એ, લયની સાથે એકાત્મક બનવાની વાદન-ક્રિયા લય-વાઘ વિ. [સં.] લયને સહાયકારી તખતું વગેરે વાદ્ય Jain Education International_2010_04
લલનાયક
લરજ પું. શારદી વીણાના સાતમાંના પાંચમા તાર. (સંગીત). લરજ(-ઝ)ત વિ. એિ ‘લરજ(-ઝ)નું' દ્વારા.] (લા.) શરમાયેલું. લાજેલું
લરજ ્-૩)વું આ.ક્રિ. કંપવું, ધ્રૂજવું. (૨) શરમાવું, ડરવું, ખાવું. લરન(-ઝા) શું ભાવે, ક્રિ, લર્ન(-ઝા) થવું પ્રે.સ.ક્રિ. લરજા(-ઝા)ણું વિ. [જુએ ‘લજ(૭)નું. + ગુ. ‘આણં’ (સૌ.) સ્ટ્ટ. કર્મણિનું] શરમાઈ ગયેલું લરા(-ઝા)વવું, ધરા(ઝા)વું જએ ‘લરજવું' માં. તરો(-) પું. જિઆ ‘લજ(-ઝ)નું’ + ગુ, ‘એ' ફ્.પ્ર.] તાવને અંગે થતી ધ્રુજારી
લલ (મ્ય) સી. ખારી-બારણાંના ક્રમાડમાં કાચ કે પેનલ બેસાડવા તેમ દાંતા ફિલફીલ યુ મેલમની લીટી બતાવવા પટીની ઠંડીમાં મારવામાં આપતા ત્રાંસ. (૨) નફા-માસમ લલક (ક) સ્ત્રી. [ઢે. પ્રા. રૂ વિ. સ્પૃહાવાળું દ્વારા] ઇચ્છા. (૨) લાલસા, (૩) લાલચ. (૪) લાડ, (૫) પાણીના ધસાર
લલવું સ.દિ. [જએ ‘લલ’-ના.ધા.] ઇચ્છવું. (૨) લાલસા રાખવી. (૩) લલચાવવું. (૪) લાડ કરવું. (૪) અ.કિ. ધસી આવવું. લલકાર્યું કર્મણિ. ત્રિ. લલકાવવું કે.,સ.કિ. લલચાયમાન વિ. સં. ના આભાૌ શબ્દ માત્ર] લહેરથી લટકતું-ઝુલતું [આલાપ સાથે ગાળું એ લલકાર હું. [૩.પ્રા. હજી દ્વારા] લ લ લ એમ લલકારવું સક્રિ, જિએ ‘લલકાર’"ના.ધા.] લય આલાપ વગેરેના રૂપમાં ગાયું. લલકારાવું કર્મણિ., ક્ર. લલકારાવવું કે.,સ.ક્રિ. [જએ ‘લલકાર.’ લલકારી પું, [જુએ ‘લલકાર' + ગુ. ‘એ’ સ્વાર્થે ત.પ્ર.] લલકાવવું, હલકાવું જએ ‘લલકનું’માં, લલચામણી સ્ત્રી, [જુએ ‘લલચાવુ’ + ગુ. ‘આમણી’ રૃ.પ્ર.] લલચાવું એ, લલચાવવું એ.
લલચામણું વિ. [જએ ‘લલચાનું’ + ગુ. ‘આમણું’ કૃ.પ્ર.], લલચાવણું વિ. [જુએ ‘લલચાવવું' + ગુ. ‘અણું’કૃ.પ્ર.] લલચાવવું જુએ ‘લલચાયું'માં.
લલચાવું અક્રિ. [જ ‘લાલચ’ -ના.ધા.] લાલચમાં પડવું, લેાભાયું. (૨) માહિત થવું. લલચાવવું કે.,સ.ક્રિ. લલના શ્રી. [સં.] લાલિત્ય ભરેલી સ્ત્રી, ખૂબસૂરત શ્ર લલના-ચક્ર ન. [સં.] તાલુસ્થાનમાં રહેલું મનાતું એ નામનું