Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 913

લખ્ય;-સાલ
પત્ર વગેરે જે દિવસે લખેલ હાય તે તિથિ કે તારીખ લખ્યા-સાલ [+ જએ ‘સાલ,'] જે વર્ષમાં પત્ર ગ્રંથ વગેરે લખવામાં આવેલ હોય તે વર્ષ લખ્યું વિ.,ન. [જ
‘લખવું'+ગુ.યું' બ. 1.] લખાણ, લેખ. (ર) ખત, દસ્તાવેજ, લખત. [-ખ્યાં કરવાં (૩.પ્ર.) કરાર કરવા. -ખ્યાં પતરાં (૩.પ્ર.) દસ્તાવેજ, કરારપત્ર]
લગ (ગ્ય) શ્રી. [જુએ ‘લાગવું,'] મકાનમાં મેલને લગાવાતું ટેકણ. (૨) સૂતરની આંટી લગ-ગૂઢ (લગ્ય-ઝડથ) સ્ત્રી. [શ્નએ ‘લાગવું' + ‘ઝુડવું.'] (લા.) મગજ-મારી, માથા-કૂટ, માંજ-ઘડ -લગટ ક્રિ.વિ. [જએ ‘લાગવું.'] (ખાસ કરી ‘લાગલગટ’ એવે। પ્રયાણ) લાગીને, ચાલુ રહીને [આંટી, લી લગઢી સ્ત્રી. [જુએ ‘લગતું' + ગુ. ‘ઈ ' સ્ટ્રીપ્રત્યય.) દારાની લગડું વિ. [જુએ ‘લાગવું’ દ્વારા.] દેરાનું ગૂંચળું કે કેલ લગડી સ્ક્રી. [જુએ ‘લગડું' + ગુ. ‘ઈ ' શ્રીપ્રત્યય.] ધાતુના લાકડાના ચારસાના ઘાટના ઢાળા, ઢાળકી. (ર) (લા.) વિ. ઉત્તમ, શ્રેષ્ઠ
લગતુ પું. કપાળમાં બે ભમરી હોય તેવા ખેડવાળેા ઘેાડો લગતું ન. [સં. છપ્પુટñ>> શૌ. પ્રા. હનુન્નુમ-] ખાસ કરી ગધેડાની પીઠ ઉપર માલ-સામાન રાખવા માટેની માંડણી, ગલકું. (ર) (લા.) ભારે ખેો. (૩) ગધેડું, ચેાપાટમાં મરી ગયેલી સાંગઠી. (૪) ચેાપાટમાં હારનારને પડ લાગવું એ [॰ લાગવું (કૃ.પ્ર.) જવાબદારી આવી પડવી] લગણુ` ન. [જએ ‘લાગનું' + ગુ.-‘અણ” કૃ.પ્ર.] લાગવું એ. (જેમકે સમાસમાં પાયલગણ’] લગણને ના.યા. [જએ ‘લાગનું’ દ્વારા.] લગી, સુધી, પર્યંત લગત વિ. જિઓ ‘લાગવું' + ગુ. ‘તું' વર્તે. રૃ. દ્વારા.] લાગતું, સંબંધી. (ર) પડાશ, નિકટપણું, (૩) (લા.) પરિચય ઓળખાણ. (૪) (૫) શ્રી. ગાઢ સંબંધ, ધરેખા, (૫) ના.ચા. પાસે, જોડે, બાજુમાં, અડીને લગતર (-૨૫) સ્ત્રી. [જુએ લાગવું' દ્વારા.] લેવડ-દેવડ,
લેવડદેવડના સંબંધ
લગતી સ્ત્રી. [જુએ ‘લગતું' + ‘ઈ 'શ્રીપ્રત્યય.] સંબંધ, (૨) પક્ષપાત, તરફેણ, (૩) વગ, પક્ષ. (૪) (લા) જમીનને કર, લાગે
લગતું વિ. [જ લાગવું’ + ગુ. ‘તું’ વર્તે. કૃ.] લાગુ પડતું, સંબંધ ધરાવતું, (ર) સાથે રહેલું, સંગાથી લગન પું. [જુએ ‘લાગવું' દ્વારા.] લાકડાની તડમાં ભરવામાં આવતા પદાર્થ
૧૯૪૮
લગદી જુએ ‘લૂગદી.’ લગઠ્ઠો જએ લૈંગદા.’ લગન` ન. [સં.] લગ્ન, વિવાહ. [॰ ઉકેલવું (રૂ.પ્ર.) લનની જવાબદારીમાંથી પાર પડયું. માં વિધન (રૂ.પ્ર.) સારા કામમાં આવતી અડચણ, વિશેષ માટે જએ ‘લગ્ન.’] લગન (-૫) શ્રી. [જુએ ‘લાગવું' દ્વારા.] આસક્તિ. [॰ લાગવી (કૃ.પ્ર.) પ્રેમ થવા] લગન (-ન્થ) સ્ત્રી, મેટીકયરેટ
Jain Education International_2010_04
લગામણુ’
લગન' + ગાળે'] લગ્નની [ડિયું.'] લગ્નનું મુહર્ત [જ આ ‘લગન '' + ચાપડી '], -ડે પું.+ જુ
લગન-ચેાડિયું (-ચર્ડિયું) ન. લગન-ડી સ્ત્રી, [જુએ લગનÅ' + 'પડો.'. લગ્નના શુભ દિવસના નિર્દેશ સાથે લખાતી લગ્નપત્રિકાના કંકુ હળદર મગ વગેરે-વાળા કુંભાનાડે ખાંધેલા ડા [ગાળા'
લગન-મરા શ્રી. [જ‘લગન દ્વારા.] જએ લગન લગનિયું વિ. જુએ ‘લગન' + ગુ, ‘ઇયું' ત.પ્ર.] લગ્નને લગતું. (ર) જેનાં લગ્ન હોય તે, (૩) લગ્ન-પત્રિકા લઈ વરતે ઘેર માતવા ગયેલું. (૪) (લા.) ન. લગ્નમાં પહેરવાનું વીંટી જેવું ઘરેણું (ન. મા.). (૫) લગ્નના પ્રસંગ (ન. મા.)
લગનિયો વિ.,પું. [જુએ ‘લગનિયું.'] કન્યા કરે છે તે લગ્ન-નિમિત્તના માટેા ચાંલે. (ર) કંકાતરિયે બ્રાહ્મણ, (૩) (લા.) ઠાઠમાઢિયા માણસ (ન. મા.). [મામે। લગનિયો (ફ્.પ્ર.) ઢાઢમાઢ કરીને ગયેલા જાનૈયે. (૨) ઠઠારા કરનાર માણસ. (૩) એક જાતની હળવી ગાળ (ન.મા.)] લગની જુએ ‘લગન.’ [તેટલું નજીક લગ-ભગ ક્રિ.વિ. આશરે. (ર) તદ્દન થાડે જ છેટ હોય લગરીક જુએ લગાર.’ ઇંગલૅંગ ન. સારસ પક્ષી
લગન-ગાળા પું. [જ માસમ
લગલગાવવું સ. ક્રિ. [જુએ ‘લગાવવું’-હિર્ભાવ] પાછળ પડીને ભગાડવું. (૨) (લા,) ધમકાવવું, ધડાવવું લગાઢ પું. [જએક ‘લાગવું' દ્વારા.] આડે સંબંધ (સ્ક્રી પુરુષના) લગğ↑ અક્રિ. [જ
લાગવું.'] હરીફાઈમાં પહોંચવું. (ર) સરખામણીમાં સમાન થવું [વગેરે પહોંચાડવું એ લગવું? 1. [જઆ ‘લાગેા’ દ્વારા.] નક્કી કરેલા ભાવે દૂધ લવંત (લગત) પું. [જએ ‘લાગવું’-જ. ગુ, ‘અંત' વર્તે. રૃ.] સંભાળ, મૈથુન [કામ-શાસ્ર લગંત-વિદ્યા (લગન્ત) સ્ત્રી, [સ,] કામ-ભેોગની વિદ્યા, લગાડ(-)વું જએ ‘લાગવું’માં. (૨) ચાપડવું. (૩) વળગાડવું. (૪) સળગાવવું. [હાથ લગાડવા (૩.પ્ર.) કબજો લેવાના હેતુથી સ્પર્શ કરવા]
લગાતાર ક્રિ.વિ. [હિ.] સતત લાગુ હાય એમ, નિરંતર ચાલુ હોય એમ, ‘રાઉન્ડ ધ કલોક’
0
લગામ શ્રી, [કા.] ઘેાડા વગેરેને કાબૂમાં રાખવાની દોરી, વાગ, જિલ્લી. [ ॰ આપવી (રૂ.પ્ર.) છૂટા દાર આપવા. • ખેંચવી (-``ચવી), ઝાલી, ૦પકઢવી (રૂ.પ્ર) કાખમાં લેવું. • છૂટી મૂકવી (રૂ.પ્ર.) કબજામાં ન રાખવું. ૦ ઢીલી સૂકવી (રૂ.પ્ર.) કબન્ને એના કા, થાડા દાબ રાખવા. ૭ તંગ કરવી (ત) (૩.પ્ર.) અંકુશ રાખવા. માં રાખવું (રૂ.પ્ર.) અંકુશમાં રાખવું]. ૰ હાથમાં આવવા (રૂ.પ્ર.) અંકુશમાં લેવું. (૨) સંચમ રાખવેા. છૂટી લગામ (મૃ.પ્ર.) દાખ કે અંકુશના અભાવ] લગામણું વિ. [જ એ ‘લાગનું' + ગુ. ‘આમણું' રૃ.પ્ર.] લગાવે તેવું, અથડાવે તેનું