Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 795

મેરુ'
૧૮૩૦
(ના.દ.)મેથલે પું. [+ ગુ. ‘હું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુએ મેઘ(૧).” (પદ્મમાં.)
મેઘ-વરણું વિ. [+ જુએ ‘વરણ’ + ગુ. ‘'' ત.પ્ર.], મેધવણૅ વિ. [ä,], -હ્યુંં વિ. [+ સં. વળે + ગુ. ‘F*' ત.પ્ર.] વાદળના જેવા કાળા રંગનું
મેઘ-ચંદરવા
ડંબર
[ચંદની, મેઘ-ધટાનું વિસ્તરણ મેથ-ચંદરવે (ચન્દર વેા) પું. [+ જએ ‘ચંદરવે.’] વાદળાંરૂપી મેઘ-ચાપ ન. [સેં.,પું.] મેધ-ધનુષ
મેઘ-છંદ (-૭૯) પું. [સં. મેઘજ્ડન્ટ્સ ન.] કે. હ. ધ્રુવે નવેશ કરેલેા એ નામના એક છંદ. (કે.હ. ધ્રુવ) [(ના.૬.) મેઘ-છાંયડી સ્ક્રી• [+જુએ ‘છાંયડી.’] વાદળાંના છાંચડે મેઘ-છપું. [+જુએ જી” માનાર્થે મેષ, વરસાદ મેલ-યાતિ સ્ત્રી. [+સં. કોત્તિર્, ન.] વીજળીના પ્રકાશ, વિદ્યુત્પ્રકાશ મેઘદર્શન ન. [સં.] વરસાદ કે વાદળાં દેખાવાં એ મેઘ-ધનુ,૦૫,૦ષ્ય ન. [સં. મેઘ-નુર્,-] ઇંદ્ર-ધનુષ, મેઘ
ચાપ
મેઘધારા સ્ત્રી. [સં.] વરસાદની ધાર, મેની શેડ મેઘધારાન્દષ્ટિ સ્ત્રી. [સ.] (લા.) ચારે બાજુ સરખી રીતે જોવું એ
મેથતિ પું. [સં.] ‘મેઘગર્જના.’ મેઘ-નાથ પું. [સં.] ઇંદ્ર [એક પુત્ર, ઇંદ્રજિત. (સંજ્ઞા.) મેઘ-નાદ પું. [સં] જએ મેધ-ગર્જના.' (૨) રાવણના મેઘ-પટલ ન. [સં.] વાદળાંઓનું પડ, મેઘધટા, મેઘાડંબર મેથ-પતિ પું. [સં.] જુએ ‘મેધરાજા.' મેઘ-મલાર (-મલાર) પું. [+જુએ મલાર.] મેધની સંપૂર્ણ છાયાવાળી મલાર રાગની તરજ. (સંગીત.) મેઘ-મ’૮૫ (-મડપ) પું. [સ.] હિંદુ પ્રાચીન પદ્ધતિના વાલયના ઘૂમટવાળા સભા-મંઢપ. (સ્થાપત્ય.) મેઘ-મહલ(-ળ) (-મણ્ડલ,-ળ) ન. [સં.] પૃથ્વીને દેશને રહેલું વાદળાંઓનું રખાતું કે અતિ દૂર થતાં ન દેખાતું તે
તે પડ
મેઘ-માલ સ્ત્રી. [સં. મેઘ-માજા], -શા(-ળા) સી. [સ.] વાદળાંઓની હારની હાર, કાર્દબિની મેઘ-મોતી ન. [+જુએ મૈતી.] એક કાલ્પનિક પ્રકારનું માતી (કે જે આકાશમાં જ હાય છે/અને અધરથી જ દેવા ઉઠાવી લે છે એમ મનાય છે.) મેઘયંતિ (-યન્તિ) પું. [સં, મેલ દ્વારા] કૃત્તિકા નક્ષત્રના છ તારાઓમાંના એક એ નામના તારા. (સંજ્ઞા.) મેઘયંતિકા (-ચન્તિકા) શ્રી. [સં. મેલ દ્વારા] વર્ષા સમયની કહેવાતી એ નામની એક મઠ્ઠામત દેવી, (સંજ્ઞા.) મેથર-વા પું. (સં. મેઘ દ્વારા] ધુમ્મસ કે ઝાકળથી જમીન ઉપર ધાસમાં નમતાં જલબિંદુ (એ ચૈામાસું પૂરું થયાની નિશાની બતાવે છે.)
મેઘરસ પું. [સં.] વરસાદનું પાણી મેધ-રાગ પું. [સં.] જુએ ‘મેઘ(૨).' મેથ-રાજા પું, બંને સં. છતાં સમાસ ગુ,, સંમેલ-ન), ન્ય પું. [સં. °f>પ્રા. ] વરસાદ (માનાર્થે) મેઘલ પું. [સં. + ગુ, ‘લ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જએ મેઘ(૧).’ મેઘલી વિ., સ્ત્રી. [જએ ‘મેલું’+ ગુ. ઈ' પ્રત્યય.] વાદળની ઘટા આકાશમાં છવાઈ ગઈ હોય તેવી (રાત્રિ)
મેલું વિ. [+ગુ. ‘હું' ન.પ્ર.] વાદળ છવાઈ ગયા હૈ.
તેવું
Jain Education International_2010_04
મેઘવાળ પું. પહેલાં અસ્પૃશ્ય ગણાતી હતી તેવી વણકર હરિજન કામ અને એના પુરુષ. (સંજ્ઞા.) મેઘ-શકલ પું. [સં.] જુએ ‘મેઘ-ખંડ.' (ગા.મા.) મેઘ-શીલ વિ. [અં.] વાદળાંવાળું. (તા.દ.) મેઘલ્શ્યામ વિ. [સં] વાદળાના રંગ જેવા ઘેરા રંગનું, ઘેરા ધુમ્મસ જેવા કાળા રંગનું
મેઘ-સારંગ (-સાર) પું. [સં] મેઘ રાગની સારંગના મિશ્રણવાળી એક તરજ. (સંગીત.) મેઘાડંબર (ડખર) પું.[+ સં, માર્] વાદળાંઓનું એકદમ ચડી આવવું એ, ધેારંભેા. (ર) મેઘના ગડગડાટ, મેઘ-ગર્જના, (૩) (લા.) ન. રાજા ઉપર ધરવાનું અનેક સળાએ વાળું છત્ર. (૪) હાથી ઉપરની છત્રીવાળી બેઠક મેષાધિપ પું. [+ સં, ઋષિવ] પૌરાણિક દ્રષ્ટિએ પુષ્કરાવર્તક
વગેરે મેધના અધિપતિઓમાંના એક મેઘાવરણુ ન. [+સં. માવળ] વાદળાંઓનું પડ, મેઘઘટા મેઘાવલિ(-લી, ળિ,·ળી) સ્રી. [સ.] વાદળાંઓની હાર મેધાસન. [+ સં. અત્ર] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે એક ચાંત્રિક હથિયાર કે જે કતાં વરસાદ વરસવા મંડે મેઘાંબર (મેઘામ્બર) ન. [+સું. અમ્મર] વાદળાંરૂપી વસ મૅચ પું., સ્ત્રી, [અં.] ક્રિકેટ વગેરેની હરીફાઈવાળી રમત મેચક વિ. [સં.] કાળા રંગનું. (ર) ઘેરા વાદળી રંગનું. (૩) કું. મારપીઇની આંખ
મેચકું ન. [જએ મેખવું',- વ્યત્યયથી] જુએ ‘મેખચું.' (ર) (લા.) રૂપાળું છેાકરું [ડાંગ મેચ પું. [જુએ ‘મેચકું.'] (લા.) મેટી લાકડી, સેપ્ટે, મેજ” ન. [કાર] ખાનાંવાળી અને ચાર પાયાની જેના ઉપર
રાખી લખાય તેવી માંડણી, ‘2(૦)ખલ.’(ર) સઢના પીંછાથી છતેડી સુધી લટકાવેલું કંપીવાળું ઢરડું. (વહાણ.) મેજર ન. પારસીઓની ધર્મ-ક્રિયામાં વપરાતું એક ફળ, (પારસી.) [રખાતી દૈનંદિની, અેક-ડાયરી’ મેજન્વાયરી શ્રી. [જએમેજ' + સં.] ટેબલ ઉપર મેજત પું. મિનારા
મેજ-પેાશ પું. [કા.] ટેબલ ઉપર પાથરવાનું કપડું મેજ-ખાન પું. [કા.] અતિષિ, પરાણેા, મહેમાન, મિજખાન મેજબાની સ્ત્રી, [ફા] પરાણાગત, મહેમાની, મિજમાનો મેજર॰ (મૅઃજર) પું. [અર. મહજર્], કાએ આપેલું
ફેંસલાનું લખાણ. (૨) ઘણી સહીઓવાળી અરજી મૅજર' વિ. [અં.] પુખ્તવયનું, (૨) પું. લશ્કરીઓને એક હાટ્ટો (‘કૅપ્ટન'થી ઉપરના દરજજાને, અમલદાર) મૅજર જનરલ પું. [અં.] લેફ્ટનન્ટ જનરલથી ઊતરતા દરજજાના અમરદાર
મેજરનામું ન. [જ એ ‘મેજરÖ' + ‘નામું.’] જુએ ‘મેજર.૧, મેજરું ન. મેદની, ઠઠ, માણસાના સમૂહ, (ર) આભડવા