Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 79

થોરંગ
ચીરંગ (થીર ) પું. ફકીરની માળાનેા લીલા રંગના પારા થીવર વિ. [સ, ચન, અર્વાં. તદ્દભવ ‘થવિર,’ સ્વરવ્યત્યયથી] સ્થવિર, વૃદ્ધ, (૨) (લા.) દૃઢ, મક્કમ થુકાવવું, ચુકાવું એ ‘કવું’ માં. શુદ્ધ હું (રમતમાં) રાજા થુંથુડા (થુડમ્-શુડા) ક્રિ.વિ. [રવા.] ઘુડી સ્ત્રી. કલંક. (૨) શરમ ૩(-થૂ)ત્કાર પું. [સં.] થૂકવાના અવાજ. (૨) (લા.)ધિકાર, થુ(ન્યૂ)તારવું સ.ક્રિ. [સં., ના. ધા.] છ્' એમ કરવું, થૂકવું. (૨) (લા.) ધિક્કારવું, તરાડવું. યુ-ન્યૂ)ત્કારાવું કર્મણિ, ક્રિ.
વ્યક્ત કરાય એમ ફિટકારની લાગણી [તરડવું એ
૧૧૧૪
ભૂતૃત જએ ‘શુષ્કૃત.’
થૂ-થડી સ્ત્રી. [જુએ ‘થૂ’ દ્વારા.] (લા.) હડપચી થૂથરા પું. લાંબા બેડાળ ચહેરા
૩(-થૂ)કૃત વિ. [સં.] (લા.) ધિક્કારવામાં આવેલું શુથકારવું સ.ક્રિ. [જુએ ‘શુકારમું’ દ્વારા ] ‘થૂ થૂ’ કરવું, થૂકવું. (ર) (લા.) ધિક્કારવું. થુથકારાવું કર્મણિ., ક્રિ. થુરાવવું, થુરાયું જુએ ‘યૂરવું’ માં. થુવેર પું. [દે. પ્રા. થો, -રિયા પું. [+], યું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] દૂધિયા રંગના જેમાંથી રસ નીકળે છે તેવી જંગલી વનસ્પતિ (ઘણા પ્રકારના, ડાંડલિયા ધાર, કાંટાળા ચાર, હાથલા શ્વાર વગેરે, વર, ચેર, થારિયા) થૂક્રિ. વિ. સં. યુ-ચૂત > પ્રા. યુ > ચૂં] ચૂકવાના અવાજથી. (૨) (લા.) ધિક્કારના ભાવથી. [॰ કરવું (રૂ.પ્ર.) લેશ પણ દરકાર કરવી] [વિરામ માવેશ એ શૂઈ શ્રી. જુિએ થ્’ દ્વારા.] રમતમાં થૂકવાનું બહાનું કરી શૂ(-થૂ^)ક ન. [સં. શુ(-T) > પ્રા. શુñ] મેઢામાંનું પ્રવાહી (જે ખેારાકમાં મળતાં પચવામાં સહાયક થાય છે, નકામા તરીકે થૂંકી નખાય છે.) [જુએ ‘થૂકહ્યું.’ શૂ(-થૂ)કણિયું વિ. [જુએ ‘થંકણું’ + ગુ. ‘ ઇયું’ સ્વાર્થે તે.પ્ર.] થૂ-થૂંકણી સ્ત્રી. [જુએ ‘થ્થં-કયું' +૩. ‘અણી’ કૃ.પ્ર.] થૂકવાની ક્રિયા. (૨) થૂક-દાની થૂ-થૂં કહ્યુ. વિ. જુએ‘થૂ-થં)કનું’ + ગુ. ‘અણું' કર્યું - વાચક કૃ.પ્ર.] વારંવાર કથા કરનારું
થૂ-થૂં)ક-દાન ન., -ની સ્ત્રી. [જુએ ‘યુટ્યું)ક' + ફા.] થૂક-ગ્રૂવર જુએ ‘શુવેર.’ વાનું વાસણ, પિકદાન
ઘૂઘૂં)ક-નળી સ્ત્રી. [જુએ થ્(થૅ)-ક' + ‘નળી.') મેઢામાંની
જેમાં થૂક પેદા થાય છે તે નળી થૂકર પું. એક જાતને) એ નામના છેડ થૂકલા પું. જુએ થાકલા.’ [નિષ્ફળ પ્રયત્ન થૂ(-થૂ)ન્ગલેણુ ́ ન. [જુએ ‘થૂ(-થું)ક' + ‘વલેણું,'] (લા.) થૂ(ન્યૂ)કવું અ.ક્રિ. [સં. શુ(ન્યૂ) > પ્રા. શુ.] મેઢામાંથી પ્રવાહી કાઢવું. (ર) (લ.) ધિંકાર બતાવવા. [ નહિ (રૂ.પ્ર.) સામુંયે ન જોયું. શૂ(-ચૂં)કીને ગળવું (રૂ.પ્ર.) પ્રતિજ્ઞાનું પાલન ન કરવું.] શુ(-થૂં )કાવું ભાવે, ક્રિ. યુ-થૂં)કાવવું
પ્રે., સક્રિ
ફૂંકાવવું, થૂંકાવું જુએ ય્(-i)કનું’માં. [જુએ થૂ-થૂં )કિયું ન. [જુએ થૂ-થૅ)કયું' + ગુ. ‘ઇયું' શ્રૂતડું ન. [જુએ ‘ભૂ' દ્વારા.] (લા.) મેટું, માં શ્રૂત્કાર જુએ ‘થુત્કાર’ શ્રૂત્કારવું જએ ‘શુત્કારવું,' ëત્કારાવું કર્મણિ, ફ્રિ
Jain Education International_2010_04
થૂથું વિ [અનુ] ઝાંખું આસમાની
થૂ થૂ કે.વ્ર, ક્રિવિ. [એ છ્,’ ઢાંવ.] થૂકવાના અવાજ થાય એમ. (૨) (લા.) ધિક્કાર બતાવાય એમ. [॰ કરવું (રૂ.પ્ર.) ધિક્કારવું]
શૃથા પું [અનુ.] કચરા. (ર) મેલ. (૩) રૂછું થૂન (ન્ય) સ્ત્રી. એક પ્રકારની શેરડી
શૂનિયા પું. [સં. મૂળા > હિં. થૂની' + ગુ. ‘ Đયું' ત...]
ટ્રૅકલીને ટેકા-પ બનતા થાંભલા
vis
યૂમ ન. લસણ
થૂમડું ન. [જુએ થંબડું.] જુએ ‘થંખવું.’ ઘૂરકી સ્ત્રી, કાનમાં પહેરવાનું એક ઘરેણું, એગિ’ શૂરવું સક્રિ, દાબી દાખીને ભરવું. (૨) ઠાંસી ઠાંસીને ખાવું. (૩) ટીપવું. (૪) કૂટવું. થુરાણું કર્મ છું,, . થુરાવવું છે.,
સક્રિ
થૂલ ન, બાજરી વગેરેનાં ઠંડાં ઉપરની ઝીણી રુવાંટી થૂલિયું ન. [જુએ ‘થૂલ' + ગુ ‘ થયું' ત.પ્ર.] એ નામનું
એક ઘાસ
થૂલિયા પું. [જુએ લિધું.'] (લા.) આળકના માંમાં જીભ વગેરે ઉપર થતા ઝીણી કાલીએના રેગ. (૨) ધેાળી ફૂગ, (૩) એ નામનું એક પક્ષી
થૂલી સ્ત્રી. [જુએ ‘થૂલું’+ ગુ. ‘ઈ’સ્રીપ્રત્યય.] બાજરી જુવાર મકાઈ વગેરેનાં ઠંડાં ઉપરની કેાતરી. (૨) ઘઉં ચેાખા વગેરેની ઝીણી કેાતી. [॰ ખંખેરવી((-ખડખેરવી) • ખેરવી (રૂ.પ્ર.) માર મારવેા. ૰ ખાવી, ફાકવી (રૂ.પ્ર.) ભેાંડું પડયું. ॰ ચ(ઢ)વી (રૂ.પ્ર.) ગર્વ થા
.
થૂલું .
[જુએ ‘લ' + ગુ. ‘'' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] ઘઉં વગેરેન લેટમાંથી અલગ તારવી લેવામાં આવતી કેાતરી. [॰ કાઢવું (૬.પ્ર.) બ થકવી નાખતું. (ર) સખત માર મરા]
ન.
ફૂંક જ ‘ક.’ ફૂંકણિયું જુએ ‘કણિયું.’ થંકણી જુએ ‘કણી.’ થૂં કહ્યું જુએ કહ્યું.’ થૂંક-દાન જુએ ‘ક-હાન,‘ થૂં ક-દાની જુએ ‘કહાની,’ ચૂં કનળી જુએ ‘થૂક-નળી.’ થૂંક-લેણુ જુએ છૂક-વલેણું.’
થૂંકવું જ ‘થકવું.’ થૂંકાવું ભાવે, ક્રિ. ફ્ કાળનું પ્રે., સાક્રિ. ફૂંકાવવું, થૂંકાવું જુએ થ્(-થૂંકનું’માં, ચૂંકિયું જુએ ‘થ્રુ કેયું.’
[થયું.’
ક-દાન’ધૂં થાપું. [અનુ.] સાફ કરેલે શના કચરા È. પ્ર.] થંબહુ' ન. [જુએ થંબુ' + ગુ. ડ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુએ ચૂંબા-ચૂંબી શ્રી. રિવા.] મારામારી, ઝઘડો, લડાઈ ચૂંકું ન. [સં. ક્ષમ્યTM- > પ્રા. શંવમ-] છેડવાએના નીચેના મૂળિયાવાળે લાગ, થૂમડું, થુંખરું