Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 787

મૂઢાવસ્થા
૧૩
ભરત-તંતુ
ન્યાધિ
મૂત્ર-રાગ પું. [સં.] પેશાબને ફ્રાઈ પણ પ્રકારના તે તે સૂત્રશ વિ. [સં.] પેશાબ લાવે તેવું (ઔષધ વગેરે) મૂત્ર-વિજ્ઞાન ન., મૂત્રવિદ્યા સ્રી. [સં.] મૂત્ર વિશે વિચાર
કરનારી શાસ્ત્ર-પદ્ધતિ
મૂઢાવસ્થા સ્ત્રી. [ + સં. અવથા] નિદ્રા તંદ્રા વગેરેથી ઘે. રાયેલી દશા. (૨) કશું સમઝી ન શકે તેવી મનની દશા મૂતર ન. [સં. સૂત્ર, અર્હ. તદ્દ્ભવ] જુએ ‘મૂત્ર,’[॰ કરવું (૩.પ્ર.) ઢારે પેશાબ કરવા. (૨) બળદની કાંધ સૂછ જવી. ૰ ખાદી ના(-નાં)ખવું (રૂ.પ્ર.) પાયમાલ કરવું. [પ્રકારના જલામ -રે થળુ આવવું (૩.પ્ર.) નાગાઈ કરવી. -રે દીવા બળવામૂત્ર-વિરેચન ન. [સં.] પૈશાખ છૂટથી લાવવાના એક (૩.પ્ર.) ઘણી સત્તા હેાવી, ચલણુ હાલું] મૂત્ર-વૈદ્ય પું. [સં.] મૂત્ર-વિજ્ઞાનના જ્ઞાતા વિદ્વાન, મૂત્રમૂનર-મંદા (-ગ-ઢા)વિ.,પું. [ + જુએ ‘ગંદું’] ભૂતરની ગંદકી મુતરવુંઅ.ક્રિ. [સં. મૂલ્ > અર્વાં. તલવ] પેશાબ કરવા. ભૂતરી દેવું (કે પહેલું ચા રહેલું) (-૨નું) (ઉ.પ્ર.) ક્રૂ॰ ઊઠ્યું. (૨) ખૂબ ડરી જવું, મેં ઉપર મૂતરનું (-મોં ઉપરષ-) (૩.પ્ર.) નહિ ગાંઠનું. (ર) અપમાન કરવું. વઢાણી આંગળી ઉપર ન મૂતરનું (-ઉપરથ-) (રૂ.પ્ર.) કશા જ ખપમાં ન આવવું, કશી સહાય ન કરવી.] મૂતરાનું ભાવે, ક્રિ સુતરાવવું છે.. સ. ક્રિ
ચિકિત્સક
[લાવવાની સળી
સૂત્ર-શલાકા શ્રી. [સં.] સૂત્ર-માર્ગમાં દાખલ કરી પેશાબ મૂત્ર-શુક્ર ન, સિં.] પેશામમાં વીર્યં જવાના એક રાગ મૂત્ર-સ્ત્રાવ છું [સં.] હાજત વિના પેશાબ થયા કરવાના રોગ સૂત્રાગાર ન. [+સં. માર] જુએ ‘મુતરડી.’ મૂત્રાથાત પું. [+ સં. ન-ધાત] સૂત્ર અટકી પડવાના રંગ સૂત્રä ન. [+સં. શ્ર∞] જુએ ‘ત્રકામ્લ,’ મૂત્રાવરેષિ પું. [+ સં. અયોષ] પેશાબ અટકી પડવાના રોગ મૂત્રાશય હું., ન.[+ સં, મા-રાય,પું.] સૂત્રને રહેવાની પેટુમાંની પ્રાથળી, લૈંડર'
પ્રકારના તેજાબ
સૂત્ર ન. [સં.] પેશાબ, મતર, શિવાંછુ મૂત્રામ્ય પું. [ä, મૂત્ર+મ′′] મૂત્રમાંથી થતા એક [વાના એક રે મૂત્ર-કૃષ્ણ ન. [ર્સ.] કષ્ટથી પેશાબ થવાના ચા અટકી પડે-• સૂત્ર-કોથળી . [ + જુએ ‘કોથળી.'] પેડુમાંની પેશાબ રહેવાની શૈલી, લૅંડેર'
-કાશ(-) પું. [સં.] સૂપડના તે તે એક્રમ, “મફૉન’
મૂત્ર-ક્ષય પું. [સ,] પેશાબનું પ્રમાણ ઓછું ઊતરવાનાને પું. [અં., .] ચંદ્ર, ચંદ્રમા, ચાંદા
રાગ
સૂત્ર-ક્ષાર · કું [સં.] પેશાખમાંથી થતા એક ક્ષાર મૂત્ર-ખરા પું. [ + અસ્પષ્ટ] પથરીને એક રોગ
મૂન-લાઇટ ન. [સં,] ચંદ્રના પ્રકાશ, ચંદ્રિકા, કૌમુદી, āાસ્ના, ચાંદની મૂનિયું જ
‘મેાનિયું.'
મૂત્ર-ગાંઠ (૪થ) સી. [+જુએ ‘ગાંઠ.’] જુએ ‘મૂત્રકૃચ્છ’મમતી (મ્મતી) સ્રી. [સં, મુલ-fl≥ પ્રા. મુઘત્તિમા] સૂત્ર,ગેલ, પિત (-પિણ્ડ) પું. [સં.] મૂત્રનલિકા સંબંધી
જુએ ‘મુહુપત્તી,’
ગ્રંથિ
મૂત્ર-ધહ પું. [સં.] ઘેાડાને થતા મૂત્રકૃચ્છના રેગ મૂત્ર-ગ્રંથિ (-ગ્રન્થિ) સી. [સં.,પું.] જએ સૂત્ર ગાંઠ,’ સૂત્ર-ચિકિત્સક છું. [સં.] જએ ‘સૂત્ર-વૈદ્ય.’ મૂત્ર-ચિકિત્સા . [સં.] પેશાબનો રોગ જેવા કરાતી પરીક્ષા, ‘યુરિન-ટેસ્ટ'
મૂત્રિત વિ. [સં.] સૂતરી પડેલું. (૨) મૂત્રરૂપે નીકળી પડેલું. (૨) ન. જએ ‘ત્ર-ક્ષાર.’ સૂત્રીય વિ. [સં.] સૂત્રને લગતું મુત્સર્ગ પું [+ ર્સ, ઇÆi] જએ ‘મૂત્રત્યાગ.’ મૂઈ (મૂઢ) જુએ ‘મઈ,’
મૂત્રજન્ય વિ. [સં.] મૂત્રમાંથી ઉત્પન્ન થાય તેનું મૂત્રત્યાગ હું. [સં.] પેશાબ કરવા એ સૂત્ર-દોષ પું. [સ.] પેશાબમાં કાઈ પણ જાતની રોગના પ્રકારની અસ્વાભાવિકતા, (ર) પ્રમેહ મૂત્રદ્વાર ન. [સં] પેશાખ નીકળવાનું છિદ્ર (પુરુષના શિશ્નનું અને સૌની યુનિ ઉપરનું)
Jain Education International_2010_04
મરવું જઆ ‘મરકનું.' સૂરકાવું લાવે.,ક્રિ, સૂરી` આ સ્વરાને જલદી જલદી ઉચ્ચારતાં ઊપજતા એક અલંકાર. (સંગીત.)
મૂરી વિ. [જએ ‘સૂરખ’ દ્વારા.] વિવે* વગરનું, રીતભાત ન સમઝનારું. (૨) રસાસ્વાદ ન સમઝનારું મૂરખ વિ. [સં. મૂર્ણ, અર્જુ. તદ્દ્ભવ] જુએ ભૂખ.’[ જામ (રૂ.પ્ર.) માટા મૂર્ખ, મહામ્ખ્]
મૂરખાઈ સી. [+ ગુ. આઈ' ત.પ્ર.] જએક્ ખાઁઈ’ મૂરખું વિ. [+]. ‘હુ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુએ ભૂખ ’ સૂરી સી. કાગળિયું, કેશલેશ'
ભરીને સ્ત્રી. [સં. મૂ દ્વારા] જુએ ‘સૂર્યાં.’ મૂરઝાવું અŕિ. ચીમળાનું, કરમાવું. (૨) ઝરવું. (૩) ખિન્ન થયું, નિરાશ થવું. (૪) ગભરાવું
માર્ગ
સૂત્રનલિકા, મૂત્ર-નલી(-ળી) . [સં.] મૂત્રાશયમાંથી મુત્રકાર સુધીની પેાલી નળી, ‘યુરેથ્રા’ મૂત્ર-પથ પું, [ä,] મૂત્રાશયથી સ્ત્રૠાર સુધીના પેશાબના મૂત્ર-પરીક્ષા સૌ, [સં.] જએ ‘ત્ર-ચિકિત્સા,’ મૂત્ર-પાત્ર ન. [é.] પેશા ઝીલવાનું વાસણ
ભૂરત (સૂરત) ન, સિં. મુઘૂર્ત, અાં. તદ્ભવ] સારું માંગલિક ટાણું, શુભ લગ્ન. [॰ કરવું, ૦ માંઢવું (રૂ.પ્ર.) સારા પ્રસંગના આરંભ કરવા ♦ સા(સાં)ચવવું (રૂ.પ્ર.) સારું લગ્ન સાચવી લેવું]
સૂત્ર-પિંડ (પિ૬૭) પું. [સં.] શુદ્ધ લેહી અને મૂત્રને જુદાં સૂરત (ત્ય) ન. [સં. મૂર્તિ, અર્વા. તદ્ભવ] મૂર્તિ. (ર)
પાડનાર અવયવ, ‘કિડની’
બી. (૩) (લા.) વ્યક્તિ, જણ
સૂત્ર-માર્ગ છું. [સં.] જુએ ‘મૂત્ર-પથ.’
સૂરત-id (-વત્તું) વિ. [જુએ સૂતૐ' + ગુ. ‘વંતું’ ત...]