Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 774

મૌરાસીર
૧૮૯
મુકદ્દર
પુરુષ, મીર, (સંજ્ઞા)
[બંધ થઈ જવું, (૨) રદ થવું. (૩) નિર્વશ જ. -મૂકવું મીરાસી શ્રી. [+ ફા. “ઈ' પ્રત્યય] વંશપરંપરાગત ગાવાને (રૂ.પ્ર.) રદબાતલ ગણવું. એકઠા વગરનાં મીઠાં (ઉ.પ્ર.) મીરાસીઆની સી. [ઓ મીરાસી૧+ “બાની.'] કશું જ કામનું નહિ, વ્યર્થ. એના નામનું માડ (રૂ.પ્ર.) ગાયકો તરફથી ગવાતી વાણી, સ્તુતિ-ગાન, બિરુદ
સર્વથા અભાવ, મેટું મીઠું (રૂ.પ્ર) તદ્દન નકામું, વ્યર્થ. મીરા, બાઈ સી. ઈ.સ.ની ૧૬ મી સદીના પૂર્વાર્ધની ધ- (૨) નાદાન, કમ-અક્કલ, મM] . પુર પાસેના મેડતા ગામની રાજકુંવરી અને મેવાડના મઢ, હું વિ. [+ગુ. ‘ડું સ્વાર્થે ત...] બેલે ભોજરાજની વિધવા રાણી, ભત-કવયિત્રી, (સંજ્ઞા) (૨) નહિ ને મનમાં લુચ્ચાઈપૂર્વક દબાવીને રાખે તેવું, મટું, (લા.) કોઈ પણ વિરક્ત ભક્ત સ્ત્રી
મઢવવું સ.ક્રિ. મેળવવું, સરખાવવું, મઢવા કર્મણિ, જિ. મીરે-બહર ૫. [અર.] નૌકાસેના અધિપતિ, ને મીંઢ(-)ળ , ન. [સે. મન ન,>પ્રા. મgિs, સેનાપતિ, એડમિરલ’
મળ] એક જાતના કાંટાવાળા ઝાડનું ફળ (કે જે મીલ' ૫. વહાણનો મેરાનો ભાગ. (વહાણ)
લગ્ન જનોઈ વગેરે પ્રસંગે ઉમેદવારને જમણે કાંડે તેમજ મીલર સી. પ્રતિપક્ષ, વિરોધી પક્ષ (ટંટા-ઝગડામાં). માણેકથંભ કે મંડપની થાંભલીને બંધાય છે.) [૦ બાંધવી (રૂ..) વિરોધી ટોળી એકઠી કરવી. સામી મીંઢળ-બંધ (-બન્ધ) . [+ જુએ “બાંધવું' + ગુ. મીલ બાંધી બેસવું (બેસવું) (ઉ.પ્ર.) દુશમનાવટ કરવી] “ઉં' કુ.પ્ર] જેને કોડે પરણતી વેળા મીંઢળ બાંધેલો હોય મીલન ન. [સ.] બિડાઈ જવું એ, મીંચાવું એ
તે વર. (૨) (લા.) આશાભર્યો વર. (ખાસ કરી પરણ્યા મીલ-પાટ (ર) સ્ત્રી, [જઓ “મૌલ' + “પાટ’ (જી.)](લા.) પછી વર તરતમાં મરતાં આ પ્રયોગ થાય છે.) ડાઈ બાજ રમાતી એક રમત
મહાઈ સ્ત્રી. [જ મોટું + ગુ. “આઈ' ત.પ્ર.] મીંઢાપણું માણિત વિ. સં.1 બંધ કરેલ, (૨) બિડાઈ ગયેલું. (૩) મઢિયાવળ (વ્ય) સી. [જ એ “મીંઢી' + “આવળ' ૫. [સં. ન.] એ નામનો એક કાવ્યાલંકાર, (કાય.) સંધિથી.], મીંઢી, ૦ આવળ (-) સ્ત્રી. [ + જુઓ મીન-મિચકારો પં. જિઓ “મ(-મી)ચવું' + સં. ૨+ “આવળ.”] એ નામની જલાબનો એક વનરપતિ, સેનામુખી
ગુઓ' સ્વાર્થે ત...] આંખને પલકારે. (ર) ઇશારે મહું વિ. જિઓ મોં ઢ' + ગુ. “G” સ્વાર્થે ત..] મ(મ)ચવું સક્રિ. [પ્રા. મિં] આંખ બંધ કરવી, એ મઢ.' વાંચવું. મા(મિ)ચવું કર્મણિ, ક્રિ. માં-મિ) ચાવવું છે, મો પુ. લાકડાનો એક દેવ સ, ક્રિ.
મહે-હરમો(ઓ) જ મીણ-હરમે.” મીન-મિચામણાં ન, બ.વ. [ઓ “મી(-મી)ચવું' + ગુ. મઢાળ જ જીંઢળ.”
આમણું” ક... આખો વારંવાર બંધ કરવી એ. (૨) માંદડી સ્ત્રી. બિલાડી, મીનડી, મીની, (૨) વાવ-કૂવા વગેરે ઇશારો
માં પડેવી વસ્તુ કાઢવાનું આંકડિયાઓવાળું એક સાધન, મીન-મિ)ચાવવું, મી-મિચાવું જ “મીં(-મી)ચવું' માં. (૩) લંગર. [૦નાં રુવાટા (રૂ.પ્ર.) કન્યાવિક્રયનું ધન. (૨) મા(મી)જ ન. દિપપ્રા. મિન, મધ્યવર્તી ભાગ] ગોઠલીવાળા ધર્માદાનું દ્રવ્ય. ૦ને દૂધ ભરાવવું (કે સાંપવું) (સાંપવું) કઠલાને અંદરના ભાગ (જેવો કે બદામ' વગેરેને
(ઉ.પ્ર.) વાપરી નાખે તેવા માણસને વસ્તુ સોંપવી] માંજરું જુએ માંજરું.'
મદહું ન. બિલાડું
| [આવવું માં સક્રિ, હાથથી ઘસવું, મર્દન કરવું, ચાળવું. (૨) મદ . બિલાડો. [-ડે આવવું (રૂ.પ્ર.) બિલાડીનું ઋતુમાં
ગંદવું, કચડવું. મજાવું કર્મણિ, ક્રિ. મજાવવું પ્રેસ.કિ. મીળિયું ન. [જ એ “મીંદડું દ્વાર.] મીંદડીનું બચ્ચું મજાવવું, માવું જ “મજવું'માં.
મીસરું વિ. બહુ લુચ્ચું. (૨) તોફાની મીંઢ પું. ચી. ગાવામાં સ્વરેના ઉચારોને ઊંચા નીચા મુ. ૫. [જ “મુરબી.] “મુરબ્બી.નું ટૂંકું રૂપ
ખેંચવાની ક્રિયા, આલાપ-ચારી. (સંગીત.) | મુ, મું. ન. જિઓ મુકામ.”] “મુકામ'નું ટુંકું રૂપ મીન-મી)હલી(-ળી) સ્ત્રી, જિઓ “મી (મો)ડલ' + ગુ. ‘ઈ’ મૂક(-ગ)ટી સી. [જ એ “બુક(-ગ)' + ગુ. “ઈ' અહી
પ્રત્યય.] કપાળના વાળની ગુંથલી લટ. [૦ લેવી (ર..) પ્રત્યય.] નાને મુગટ, પીતાંબરી, નાનું સણિયું લટ ગૂંથવી]
મુક(-ગ)ટી મું. બ્રાહ્મણે કે જેના પૂજા વગેરે પવિત્ર કાર્ય માટલા-ળો) ૬. માથું ઓળી બંને કાન ઉપરના વાળનો વખતે પહેરે છે તે રેશમાં કે શણનું ધોતિયું, નાનું પીતાંબર
લટ ગણીને વાળવી એ. લે (રૂ.પ્ર.) લટ મંથલી મુકદમ જુએ મુકાદમ.” માહાકાર છું, + સં. મા-૨, સંધિથી) શુન્યને મુકદમી એ “મુકાદમી.'
[લકથા કરનાર આકાર, ન્ય, મીંડું
મુકદમે-બાજ વિ. એિ “મુકદમ' + ફા. પ્રત્યય] મુકમા મીઠું ન. [સં વિત્યુ પં. દ્વારા] પિલું શુન્ય, નાની મુક . [અર મુકદમ ] કજિયા-દા (અદાલતમાં ગેળ કંડાળી. (૨) સંખ્યાની દષ્ટિએ અભાવ, “ઝીર.” કરાત), ખટલે, કેઈસ' [૦ ફેરવવું, વાળ (રૂ.પ્ર.) ૨૬ કરવું. ૦ મૂકવું (રૂ.પ્ર.) મુકદ્દર ન. [અર.] નસીબ, ભાગ્ય. [૦ અજમાવવું (રૂ.પ્ર.) રદ કરવું. (૨) લેખામાં ન લેવું. (૩) માણસમાંથી ભાગ્યની પરીક્ષા કરવી. ૧ ચમકવું (રૂ.પ્ર.) ભાય બાતલ કરવું. ૦ ૧ળવું (રૂ.પ્ર.) ખતમ થઈ જવું, ખલા સ ]