Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 686

મક્રીડાવવું
મચક્રોઢાવવું, મકાઢાવું જુએ ‘મચકાવું'માં મઢ પું. [જએ મચડવું.'] જુએ ‘મચકોડ.' મચઢ-મચર (-ર૫) શ્રી. સમુદ્ર-કિનારે થતી એક ભાજી મચઢવું સ.ક્રિ. [અનુ.] જુઆ ‘મકેાડવું.' (ર) કચડવું, દાબીને પીસવું. મચઢાવું કર્મણિ, ક્રિ. મચઢાવવું પ્રે.સ.ક્રિ મચમચવું અક્રિ. [અનુ.] (આંખનું) પટપટનું, મચમચાવું ભાવે, ક્રિ, મચમચાવવું છૅ., સક્રિ મચમચાવવું જએ ‘મચમચાવું'માં. (૨) હલાવવું. (૩) ચાળા કરવા, (૪) મમાથું મચમચાવું જ
‘મચમચવું’માં,
મચમચિયું વિ. [જુએ ‘મચમચવું’ + ગુ. ‘ઇયું' કૃ××,] (લા.) મસાલા વિનાનું, મેળું [કામાતુરતા મચમચી . [જએ ‘મચમચવું’ + ગુ. ‘ઈ' કૃ.પ્ર.] (લા.) ભચરક્ર પું. [રવા.] મરડ, મકેાડ. (ર) વિ. જુએ ‘મચમચિયું.’ [આંચકા, હચરકી મચરકી સ્ત્રી. [+ ગુ. ‘ઈ’સ્વાર્થે ત.પ્ર. ] જોરથી લાગેલા મચરો હું. [+ગુ. ‘એ’ સ્વાર્થે ત.પ્ર.] આંચકા, હચરકા. (ર) જઆ ‘સુચરકા.'
મરવું સ,ક્રિ. [વા,] દબાવીને કચડવું. (ર) મરડવું, મચકોડશું. મેં મારી મચરડીને (રૂ.પ્ર.) જેમ તેમ કરીને. (૨) તાણી તીને.] ખચરઢાળું કર્મણિ.,ક્રિ. ભચરઢાવવું. પ્રે., સ.ક્રિ.
૧૭૨૧
ભચરડાવવું, મચરડાવું જ એ ‘મચરડનું’માં. મચરાળી વિ., શ્રી. ભેંસના એક પ્રકાર મ-ચલ` (-૧૫) સ્ક્રી. (જુએ ‘ૐ' + ચાલવું.'] હઢ, જિદ્દ મ-ચલ વિ. [જએ મચલ. '] હઠીલું, જિદ્દી મ-ચલ (૨) સ્ત્રી. એ નામની એક ભાજીના પ્રકાર મચલ-પણુ ન. [જુએ ‘મચલ’ '+ ગુ. ‘પણ’ ત.પ્ર.] જુએ
૧
મચલ.
મચલવું .ક્રિ. ઊલટી થવા જેવું થવું, હીબકા આવવા. મચલાવું ભાવે, ક્રિ, મલાવવું કે,, સક્રિ મચલાઈ સી. [જએ “મ-ચલ૧/
મરણા(-છછા)કાર
મચિયલ (~~) શ્રી. સમુદ્રકિનારા નજીક ઊગતી એ નામની એક વનસ્પતિ, મચિયેર મચિયાવ ન. મધ
મચિયર (-૨૫) સ્ત્રી. જએ ‘મચિયલ.’ મચી-ગાટા પું. કુસ્તીના એક દાવ. (ન્યાયામ.) મચીર (-રથ) શ્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ મળ્યું-ભરું વિ. જએ ‘ભચમચિયું.’ મયું વિ. [જુએ ‘મચતું' + ગુ. ‘ઐયું' કૃ.પ્ર.] મચાવનાર મચાઢવું સક્રિ[રવા.] જએ ‘મચકવું.' મચેાઢાવું કર્મણિ, ક્રિ. મચઢાવવું, પ્રે., સ.ક્રિ મચેાડાવવું, મચેાઢાયું જુએ મચેાડવું’માં, મચ્છ(-૭૭) પું. [સં. મત્સ્ય >>પ્રા. મસ્જી. પ્રા. તત્સમ ] માઢું માલું. (૨) વિષ્ણુના પૌરાણિક દસ અવતારામાંને પહેલા-મત્સ્યાવતાર. (૩) ઘેયડાના મેરાની બંને બાજુએએ જતા જરા ઊંચે ભાગ, ધરીના બહાર પડતા ભાગ, (વહાણ.) (૪) કમાનના વચલા ટેકા, (૫) મેઘધનુષ. [॰ તાણુવા (રૂ.પ્ર.) મેઘ-ધનુષ દેખાનું] મ(-છ્છ)-ગંધા (-ગન્ધા) સ્ત્રી. [+ સં. શૂન્ધા, ખ. શ્રી.] અલવંશી ચંતનુ રાજાની એ નામની બીજી રાણી-ધીવરની પાલિતા પુત્ર સત્યવતી. (સંજ્ઞા.) [અટ્ઠ' મચ્છ-છ્છ)! ન. [સં. માઁન > પ્રા. મÆળ દ્વારા ] છાંડેલું મચ્છ(-૭૭)-યંત્ર (-યન્ત્ર)પું. [જ એ ‘મચ્છ’+ સં. ] મત્સ્યચૈત્ર, હૈકા-યંત્ર. (વહાણ.) મચ્છ-છછ)ર૧ પું. [ સં. મત્તર > પ્રા. મ, પ્રા. તત્સમ ] મત્સર દોષ, માત્સર્યું. (ર) ગર્વ, અભિમાન. (૩) કેય કાપ, ગુસ્સા. (૪) ઝનૂન, (૫) ઈર્ષ્યા, દ્વેષ. [॰ ધરવેશ, • રાખવા (રૂપ્ર.) ગુમાન રાખવું] મચ્છ-છ્છ){ પું. [સં. મરા, પણ સંબંધ સ્પષ્ટ નથી.] ચેપી રાગ કેલાવનારું એક નાનું ઊડતું જીવડું. (૨) ડાંસ મ-૭૭)ર-દાની સ્ત્રી, [+ ફા. ] મચ્છર ન કરડે એ માટે ખાટલા ઢોલિયા પથારી વગેરેને બાંધવામાં આવતી જાળીવાળી ચાદર
+ગુ. ‘આઈ' ત.પ્ર.]. “પણ ન. [ +જ. ‘પણ' ત...] મચલપણું, જિ, હઠ મચલાવવું, મચલાણું જુએ ‘મચલનું’માં. મચલી સ્ત્રી. સામાન મૂકવા માટેની ચામડાથી મઢેલી પેટી મચ્છ(-૭)રિયું વિ., ન. જિઆ મચ્છર મચવવું જએ ‘મચાવવું’–‘મચનું’માં.
મચ્છું .ક્રિ. [રવા.] મંડી પડેલું, 'લાગ્યા રહેવું, જામૌ પડવું, ગૂંથાઈ પડેલું, ભરચક દશામાં થયું. મચાવું .ભાલે, ક્રિ. મચ ્-ચા)વવું કે,, સક્રિ,
મળાવવું, મચળાવાવું જુએ મચળાનું”માં. મચળાવું અક્રિ ગ્રંથાનું, મેંદાનું. મચળાવાળું ભાવે., ક્રિ. મળાવવું પ્રે., સક્રિ [ઉશ્કેરનાર મચાઉ વિ. [જુએ ‘મચવું” + ગુ. આઉ' રૃ.પ્ર.] મચાવનાર, માણુ છું. એ નામના એક રાગ મચાન' હું, [સં. મજ્ર દ્વારા ] મંચ, માંચડા, ઊંચી બેઠક મચાન` (મ્ય) . [સં. મØ દ્વારા] દીવા રાખવાની ઘેાડી મચા(-ચ)વવું, મચાવું જ એ ‘મચવું’માં. મચિયણ (સ્થ્ય) સ્ક્રી. એ નામના એક છેડ
Jain Education International_2010_04
ભરુચ્છ(-૭૭)ર-માર (-૨૫) શ્રી. જિઆ 'મરી' + ‘મારવું.” (લા.) એ નામની એક બાળ-રમત
ર
+ ગુ. ‘ઇયું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુએ ‘મચ્છર.' [ા વરસાદ (રૂ.પ્ર.) વરસાદની ફરફર]
મચ્છ(-)રિયા વિ.,પું. [જુએ મરિયું.’] એ નામનું ધેાળી ભમરવાળું એક પક્ષી, ‘ફૅનટેઇલ’ મ‰(-૭૭)રી વિ. [સં. મક્ષુરિ ≥ પ્રા, મøલિ-] મત્સરઢાષવાળું, મત્સરી
મચ્છ(-૭૭)-વેષ પું. [જુએ ‘,' + સં.] મત્સ્ય-વેધ મચ્છ-છ્છ)-વેધુ વિ. [+]. ઉ’કૃ.પ્ર.] મત્સ્ય-વેધ કરનાર મચ્છું(-છ )દર, નાથ (મ(-૭૭)ન્દર) પું. [સં. મત્સ્યેન્દ્ર > પ્રા.મસ્તૃિત., સં.] ગારખ-પંથના જૂના સમયના એ નામના એક યાગી, મત્સ્યેદ્રનાથ. (સંજ્ઞા.) મચ્છા-છછા)કન. [જુએ ‘મચ્છ' દ્વારા.] આદું મા(-છ્છા)ાર પું. મા(-છ્છા)કૃતિ સ્રી, [જુએ