Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 647

ભાવ-વિક્રિયા
૧૬૮ર
ભાવિ
૧૧.)
ભાવ-વિકિયા સ્ત્રી. [સં] મનોવિકાર
શુભ કે અશુભ પ્રવૃત્તિ કરતી વેળાની એક અવસ્થા. (જેન) ભાવ-વિશુદ્ધિ સ્ત્રી.[.] હદયની પવિત્રતા, ભાવનાની શુદ્ધિ, ભાવાનુકીર્તન ન. [સં. માત્ર + અનુ-કીર્તન) હૃદયની ભાવનાને અંત:કરણની નિર્મળતા.
વ્યક્ત કરી બતાવવી એ ભાવવું અ.ક્રિ. [સં, માવ, પ્રે. ધાતુ] સ્વાદનું પસંદ આવવું. ભાવાનુકૂલ(ળ) વિ. [+સં. અન-] માનસિક લાગણુને
(અત્યારે ખાવાના વિષયમાં અર્થ મર્યાદિત છે) બંધબેસતું, “ઇપેશન્ડ (ડામાં) ભાવ-વ્યક્તિ સ્ત્રી. [સં.] હૃદયની લાગણી કે વિચાર ખુલ્લાં ભાવાનુભૂતિ સ્ત્રી. [સં. મારમ્ભનુ-મૂi] કઈ પણ લલિત કળાની કરી બતાવવાં એ, “એ સ્ટેશન” (અ.રા.)
રચના (એ ચિત્ર હોય તેમ કોતરકામ કે ગદ્ય-પદ્ય રચના ભાવ-ભંજક (વ્યજક) વિ. સિં.] હૃદયની લાગણી છે પણ હોય તેને લેવામાં આવતા આસ્વાદ
આશય પ્રગટ કરનાર [આશય પ્રગટ કરવાં એ ભાવાનુવાદ પું. [સં. માત્ર + અનુ-વૈદ્ર શબ્દશઃ નહિ તેવા ભાવ-ભંજન (-૧૦-જન) ન. [સં.] હૃદયની લાગણી કે વસ્તુના તાત્પર્યને સમાવી લેતો તરજમે, “કી ટૂ-સ્ટેશન” ભાવ-શબલ વિ. [સં.] જેમાં ઘણા ભાવ હોય તેવું, હૃદય- ભાવાભાવ ., બ.વ. [સં. માત્ર + બ-માર] હસ્તી હેવી ની વિવિધ પ્રકારની પરિસ્થિતિ બતાવતું
અને હસ્તી ન હોવી એ ભાવશબલ-તા સ્ત્રી. [સં.] ભાવ-શબલ હોવાપણું
ભાવાભાવાત્મક વિ. [+. ગામન-] જેની હસ્તી હોય ભાવ-શુદ્ધ વિ. (સં.] શુદ્ધ ભાવવાળું, પવિત્ર લાગણીવાળું પણ ખરી અને ન પણ હોય તેવું, “ડકટોમસ' (રા.વિ) ભાવ-શુદ્ધિ સ્ત્રી. [સં.] જએ “ભાવ-વિશુદ્ધિ.’
ભાવાનુવાદ પું. [+સં. મન-વાઢ) મૂળ રચનાને આશય ભાવ-શન્ય વિ. [.લાગ વિનાનું, ભાવહીન, પેસિવ' સચવાઈ રહ્યો હોય તેવું ભાષાંતર કે તરજમે, “એડાભાવશન્યતા સ્ત્રી સં.) ભાવ ભાવના કે લાગણુને સદંતર શન” (દ.ભા.) અભાવ
ભાવાભાસ પું. [સં. માવ. અમાર] એ નામના એક રસભાવ-સમગ્રતા સ્ત્રી. [સં.] લાગણીનું એકાત્મક હોવાપણું, વેદાદિ પ્રકારને અલંકાર. (કાવ્ય) (૨) એક પ્રકારના “યુનિટી ઓફ ઈપેશન” (અ.સ.)
[સમાવ વનિ. (કાવ્ય.) ભાવ-સમાધિ સી. [સં૫) વિચારોની એકાગ્રતા, ધ્યાન- ભાવારેપ પું, પણ ન. [સં. માત્ર + મારો-gl] અભિભાવ-સંધિ (-સધિ) ૫. [સં.1 એ નામનો રસદાદિ પ્રકાર- નય વખતે અભિનેતાનું તે તે પાત્રના ગુણધર્મનું પિતામાં ને એક અલંકાર. (કાવ્ય.)
મર્ત કરી બતાવવાપણું. નાટય.) ભાવ-સંશુદ્ધિ (સંશુદ્ધિ) . જુઓ “ભાવ-વિશુદ્ધિ.' ભાવાર્થ છું. [સ. માર+ અ તાત્પર્ય, રહસ્યાર્થ, સાર. ભાવસાર . હિંદુઓમાં એ નામની એક જ્ઞાતિ અને (૨) (લા) આશય, મતલબ, મનસૂબે
એને પુરુષ (લુગડાં છાપવાને ધંધો કરનારી ઉત્તર ગુજ- ભાવાલંકાર (-લાર) પું. (સં. માત્ર + અi] એ નામનો રાત વગેરેમાં વસતી જ્ઞાતિ) (સજ્ઞા.)
એક અલંકાર. (કાવ્ય) ભાવસાર(-૨)ણ (૩) સ્ત્રી. [+ગુ. (એ)ણ સ્ત્રી પ્રત્યય] ભાવાલેખન ન. સિ. માવ + ચા-છેવને હૃદયની ભાવનાનું
ભાવસાર જ્ઞાતિની સ્ત્રી. (સંજ્ઞા.) વિચારોનું સાતત્ય પ્રકટીકરણ, ભાવની વ્યક્તિ ભાવ-સાહચર્ય ન. [સં.] ભાવ-પ્રેમનું સાથે હોવાપણું. (૨) ભાવાવતાર છું. [સં. માવ + અવતાર) (લા.) સંત-પુરુષ ભાવસૂચક વિ. [સં.] અસ્તિત્વ કે હસ્તી સૂચવનારું, ભાવાવસ્થા સ્ત્રી. સિ. માવ + અd-1] જ્ઞાની કે ભક્તની “પંઝિટિવ.” (૨) દુકાન વગેરેમાં ચીજ-વસ્તુઓના) દર ભગવન્મય અનુભવની પરિસ્થિતિ બતાવનારું
| ભાવાવેશ છું. [એ. માવૈ + આવેશ] લાગણી ઊભરાવાની ભાવસૃષ્ટિ સ્ત્રી. [સં.] જ “ભાવના-સૃષ્ટિ.” [અનિષ્ટ સ્થિતિ, ઉમળકે, ઉત્સાહ, ઉમંગ ભાવ-હિંસા -હિસા) . [સં] હૃદયમાં કોઈનું વિચારેલું ભાવાશ્રિત વિ. [સં. માત્ર + મા-શ્રિત] જેમાં હૃદયની ભાવભાવ-હીન વિ. [સં] જએ “ભાવ–શૂન્ય.’
નાઓ રહેલી હોય તેવું, ભાવપૂર્ણ ભાવર ન. જેમાંથી કાગળ બનાવી શકાય તેવું એક ઘાસ ભાવાસ્તિવ-વાદ છે. [+સ. અતિત્વ-વાઢો વાસ્તવિકતાભાવાતીત વિ. [સં. માવ + અતીત] ભાવનાઓને વટાવી વાદ, રિયાલિઝમ' (મ.ન.) ગયેલું, ભાવનાથી પર
ભાવાંક (ભાવા) . સિં. માવ + અ કુંડલીમાંના લગ્નના ભાવાત્મક વિ. [સં. માત્ર + ગામ] હયાતી કે સ્થિતિ | સ્થાનને બતાવનાર આંકડો. (બ્ધ.) ૨) કિંમત આંક, બતાવનારું, અતિરૂપ, પોઝિટિવ' (આ.બા.), “એકટિવ.” “પ્રાઇસ-ઈ-ડેકસ નમ્બર' (૨) સત્ય, વાસ્તવિક, રિયલ' (ઉ.કે). (૩) અમર્ત, ભાવાંજલિ (ભાવાર-જલિ) શ્રી. [સ. માવ + અકિ , પૃ.] અગોચર, “એસ્ટ્રેકટ' (પ. ગો.). (૪) લાગણી ને દયા હૃદયના પ્રેમ અને આદરથી જીવતી કે મરણ પામેલી બનાવનારું, પેથેટિક' (રામ), ઇમેશનલ.” (૫) ઘનિષ્ઠ, વ્યક્તિને માટે બેલાતા શબ્દ ઈન્ટિમેઈટ' (વિ.૨.)
ભાવાંતર પું. સિં. મrā + બજાર. ન.] રસને બીજે બીજે ભાવાàત ન. (સં. માર + મ-દ્વૈત) દ્વત હોવા છતાં ભાવ- સ્થાયી કે સંચારી ભાવ. (કાવ્ય) નાથી અદ્વૈતનો અનુભવ થા એ. (દાંત)
ભાવિ ન. [સં. માત્ર ૫.વિ., એ.વ.] નસીબ, ભાગ્ય, ભાવાધિકરણ ન. (સં. માત્ર + અધિ-M] સંસારી મનુષ્યની તકદીર, કિમત (આ નપુંસકલિંગનું રૂપ હોઈ નામ તરીકે