Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 593

બેલડું
મિત્ર-મિત્ર પુરુષ-સ્ત્રી સ્ત્રી- તેમ પક્ષીનું જોડું. (૨) બે જણાના સંગાથ [‘ખેરું' (પદ્મમાં), (બૅલડું) ન. [જએ ‘એન્ડ્રુ' + ગુ. ‘લ' મધ્યગ.] જએ એલડુને (બૅલડું) વિ. [જ એ બેલ' + ગુ ‘હું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] માતાના ઉદરમાં સાથે વિકસેલાં બે ળાળક, (ર) એ જણાની
બેસ
નડી
ખેલ-તેલ ન. [અં, બેઇડ્ 'જુએ ‘તેલ] લાકડાંને લગાવલા તેમ લાકડાના રંગ તૈયાર કરવા વપરાતું ઉકાળી કરેલું અર્શીનું તેલ
એલદાર પું. [ફા.] કાદાળી પાવડેથી જમીન ખેાદનાર. (૨) [હાથે।
કડિયાને મદદ કરનાર
મેલન પું. ધાણીની લાઠ. (૨) ડૂબેલી હાડી. (૩) રૂ પીંજવાના એલપ (-પ્ય) સી. [જુએ ‘બેલી’ + ગુ. ‘૫’ ત.પ્ર.] બેલીપણું, રક્ષણ, સહાય. (૨) ભાઈ-ચારા, ભાઈ મુંધી એલહળ (-બ્ય) શ્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ એલા-ખર્ચે પું. [ફા.] દાન નિમિત્તે થતા ખર્ચ, સખાવતી ખર્ચ એલાખિયું (ઍ-) વિ. જુએ ‘બે-લાખું’+ ગુ. ‘ઇયું’ ત.પ્ર.] એ ડાળીવાળું. (ર) ન. એ ડાળી વચ્ચેના ભાગ. (૩) નકશીકામનું એક એનર
૧૮
એન્લાર્ખ (બૅ-) ન. બે પાંખિયાંવાળું લાકડું એ-લાગ (બૅ-) વિ. [ફા. ‘બે' + જએ ‘લાગ.’] લાગ વિનાનું, ટેકા કે આધાર વિનાનું. (૨) અધ્ધરિયું એ-લાજિમ (બૅ-) વિ. [ા. બે' + અર.] અર્યેાગ્ય, અણુછાજતું, અણષટતું, અનુચિત એલા 1 (ગૅ-) ન. [જઆ ‘ખેલડ’ દ્વારા,] જોડાઈને બેસવાની સ્થિતિ -ડે ખેસાઢ(-૨)વું (બેસાડ(-૨)નું) (૩.પ્ર.) ઘેાડા કે ઊંટ ઉપર એક સવાર સાથે બીજાને બેસાડવું] લાડવે જઆ ‘બૉલૅડ,’
ન
ઍલાડીના જ
બેલેડાના’
મેલા-તાપ પું. રડવું એ, રુદન
એલા-પાટ પું. એ નામની મેંદીની એક જાત એશા-ખરદાર પુ. [ફા.] દાન આપવાનાં નાણાંની ક્રાથળી ઉપાડનાર માણસ [સિહણુની જોડી બેલાર (-રથ) સી. [જુએ બેલડ' દ્વારા.] સિંહ અને એલાશક (બૅ-) ક્રિ.વિ. [અર. ખિલા-શક ] શક વિના, નિઃશંક રીતે, નિઃસંદેહ. (૨) સંક્રાચ વિના `લાસ્ટ ન. [અં.] વહાણ વગેરેને સમતાલ રાખવા માટે અંદર રખાતું વજન. (૨) રેલના પાટા નીચેનું કાંકરીનું પુરાણ એલાંટ (ટચ) શ્રી. પગની આંટી [કારી નાકર બેલિફ પું. [અં.] અદાલતી સમન્સ વગેરે ખાવનાર એલિયું` ન. અશક્તિને લીધે આંગળાંનું ઝલાઈ જવું એલિયું` . એ નામનું એક ફૂલ અને એનું અત્તર ખેલી (ખંલી) સી, [સેં, ăિ-> પ્રા. વે દ્વારા] જોડી, બેલડી, (૨) મેલમાંનું ઘાસ કાઢવાનું બે કરિયાંવાળું સાધન એલીને સ્રો, ગાડામાંથી પૈડું નીકળી ન જાય એ માટે ધરાને છેડે કાણું પાડી એમાં ઘાલવાનું આશરે બે હાથ લાંબું લાકડું એલી વિ. સાથી, સાથીદાર. (૨) રક્ષણ કરનાર એલી સ્ત્રી. [અં.] પેટ, ઉત્તર, હોજરું
સર
Jain Education International_2010_04
એ
એવડ
બેલીડા પું. [જુએ બેલી' + ગુ. ‘હું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જએ બેલી..
એલી-તંગ (-ત) પું, જિએ ‘ખેલી '+તંગ.’] ઘેાડાના પેટ ઉપર બાંધવામાં આવતા પટ્ટો
મેલું (બૅલું) ન. [સં• fā-> પ્રા. ટ્વે દ્વારા] જોડું, જોડલું. (ર) કાંતવાની પૂણીનું જોડકું. (૩) (લા.) જોડાવું એ, સંબંધ એલું.ન. પથ્થરનું એસલું.[મૂકવું (રૂ.પ્ર.) મેટી ગપ મારવી] બૅલેટ જુએ બૅલટ.' ઍલેટ-પત્ર જ ‘બૅલટ-પત્ર.’ બૅલેટ-પદ્ધતિ જુએ બૅલટ પદ્ધતિ.’ બૅલેટ-બૅક્સ એ ‘જુએ બૅલટ-બૉક્સ,’ બૅલૅ(-લા)પ . [અં] વીર-પ્રશસ્તિનું કાવ્ય, પવાડો ખેલે ડાના ન. [અં,] એક પ્રકારના સૂકા મલમની શરદી વગેરેના રાગ પર ચાડાતી પી
બૅલૅન્સ ન. [અં.] સમતાલ સ્થિતિ. (૨) ત્રાજવું, વજનને કાંટા. (૩) હિસામના ચાપડામાંની પુરાંત, સિલક બૅલૅન્સરશીટ ન. [અં] હિસાબી સરવ્યું. (૨) એવા સરવૈયાનું પત્રક
એલેા (ખેંલેા) પુ. [ä, દ્વિ->>પ્રા. વે- દ્વારા] જોડિયા પુત્ર, બેડલાના દીકરા. (૨) બે દિવસના ઉપવાસ. (જૈન.) એલ્ટ પું. [અં.] નાના કે મેટા પટ્ટો. (૨) હ્રદ, મર્યાદા (જમીનની)
એ-ક(-*)ર (ખ-) વિ.શિ. એ’+જુએ વક(-)ર.'] પ્રતિષ્ઠા વિનાનું. (ર) ભાર-એજ ક્રૂ મેલા વિનાનું. (૩) રીત-ભાત વિનાનું
એ-કૂલ (બૅ-) વિ. [ફ્રા. ‘એ' + અર. વુદ્ધ] બુદ્ધિ કે જ્ઞાન વિનાનું, મૂર્ખ, અક્કલ વગરનું. [ના ગોર, ને બાદશાહ, ૰ના સરદાર (રૂ.પ્ર.) મેટા મૂર્ખ, પાર્કે મખં] બેવફાઈ, એવરી (ખ-) સ્રી. [+ ગુ. ‘આઈ' ત.પ્ર. અને ફ્રા. ‘ઈ” પ્રત્યય] બેવકૂંપણું, મૂર્ખતા એ-૧૨ (બૅ-) જએ ‘એ-વકર.’
એ-વખત (ઍ-) ક્રિ.વિ. [કા. 'એ' + જુએ ‘વખત.’] સમય ન હોય તેવે સમયે. (૨) અયેાગ્ય સમયે, ક્રવખતે, [વખત-એ-વખત (રૂ.પ્ર.) ગમે તે સમયે સમય જોવા વિના] એ-વચની (બૅ-) વિ. [જુએ એ॰'+સં. વચન + ગુ. ‘ઈ' ત.પ્ર.] વચન આપ્યા પછી ફેરવી બાંધનારું, ખેલીને ફરી જનારું. (ર) વિશ્વાસઘાતી એવજ (બૅ-) વિ. [ા. ‘બે’+ જુએ ‘વજ્ર.’] જેણે નમાજ વખતે હાથપગ ધોયા ન હોય તેવું, અપવિત્ર, નાપાક એ-વજૂદ (બૅ-) વિ. [ફા, ‘એ'+જુએ ‘વજ્ર,'] જેમાં વાસ્તવિકતા ન હોય તેવું, નાપાયાદાર, પ્રમાણ-હીન એવટાણું (ભવટાણું) જુઓ બેવડાયું.’ બેટાવાવું (ઍ-) ભાવે., ક્રિ. એવટાવવું (બૅ-) કે., સ.ક્રિ. એવટાવવું, એવટાવાવું (બૅ-) જુએ એવટાવું માં, એવા (વડા) શ્રી. [જએ ‘બેવડાયું.'] વચ્ચેથી વળીને સામસામા છેડા કે પેાત નજીક આવી ગયાં હૈાય તેવી સ્થિતિ. (૨) વિ. ઉપરના જેવી સ્થિતિમાં મુકાયેલું. [॰ વળી જવું, ૰ વળવું (રૂ.પ્ર.) શરીર તદ્દન નબળું પડતાં