Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 584

યુ૪૧
કુતરી. (૨) ખાવટા વગેરેને છડવાથી નીકળતા છેડાંના ભૂકા ભૂરું` વિ. ખરાબ, નઠાં, નરસું. (ર) દુષ્ટ, નીચ. (૨) ન. બૂરી હાલત, ખરાબ દશા [પડેલી કેાતરી બૂરું× ન. [ફા. વ્યૂહ ] દળેલી ખાંડ. (૨) ડુંડાંને છડતાં મૂલ (ખૂલ્લું) ન. જુએ ખહલું.’ [. પ્ર. પણ ત્યાં જુએ.] ભૂશિ(-સિ)યું ન. સૂંડલે ખૂસકું ન. [જએ સુંÖ' + ગુ. ‘ક' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] વરસાદનું આવી પડતું સખત ઝાપટું ભૂસટ,-૪ (-ટલ,-ઠષ) સ્ત્રી, હાથથી મરાતી લપડાક. (૨) અધરણિયાત સ્ત્રીને દિયર એના ખેાળામાં એસી હળવે હાથે મારે છે તે લપાટ
ભૂસલું ન. લાકડાના એક છેડે જાડા અને બીજે છેડે પાતળા એવા કકડા, ધેાકણું ભૂસિયું જએ ‘શિયું.’ મૃત્યુ` ન. જુએ સકું.' ખૂસુને વિ, રસ કે સ્વાદ વિનાનું, એસ્વાદ. (૨) મૂર્ખ જડ, જાડી મુશ્વિનું, એવક્ż. (૩) ગામડૅિયું, રાચું, (૪) ઘણું જાડું ને ચપટું (બાજરા વગેરેના દાણા) ભૂસા હું. મેજની નીચેના લાકડાના કે લેાખંડના પ'ડો ખૂહલું ન. [કે, પ્રા. જોસ, જોસ + ગુ. ‘લું' ત. પ્ર.] ફૂલાના ભાગ, ધગડા. (૨) ગુડ્ડા. [॰ છટકી જવું, ॰ વછૂટી જવું (૧. પ્ર.) ઝાડા થઈ જવા, (૨) ખુબ ડરી જવું. • તેાડી ના (-નાં)ખવું, ॰ વછેાડી ના(-નાં)ખવું (રૂ. પ્ર.) સખત માર મારવા]
૧૧૯
ખૂ’*(-ગ)વું અ. ક્રિ. [રવા] માટે અવાજે જેમ તેમ બેથ્લવું, એકલું. ભૂ કા(-ગા)વું ભાવે., ક્રિ. યૂ'કા⟨-ગા)વવું કે.,સ.ક્રિ. બૂકારી પું. [જએ ‘અંકલું’ દ્વારા.] બૂમ, રાડ મૂકાવવું, મૂકવું જુએ અંકવુંમાં, ખૂંગડી સ્ત્રી. ઠંડીના દિવસેામાં શરીરે લપેટવાનું વસ્ત્ર મૂંગણુ ન. [જુએ ‘અંગવું' + ગુ. ‘અણ” રૃ. પ્ર.] ખૂંગવાનું સાધન, મેઢું પાથરણું, સીવેલી જાજમ (એમાં મેટે ભાગે પાંચ ફાળ ઊભા સૌવેલા હોય છે.) ખૂબ↑ સ, ક્રિ પથરાય એમ ઢાંકણું, આવરવું, છાવરનું. (ર) (લાકડાંના પટારાને લેઢાની ચીપેથી) મઢવું. (૩) ભરવું. ભૂંગાવુંઅે કર્મણિ, ક્રિ. ભૂંગાવવું `કે.,સ. ક્રિ. ખૂબવું કિ. જએ ભૂંકવું.' મારું ભાવે., ક્રિ. મૂંગાવવું? કે.,સ ક્રિ. મૂંગા સી. ઘાસની ભારી કે મેટલી મૂંગાવવું,–ર ખૂંગાણું૧-૨ જુએ અંગવું૧-૨માં, ભૂગિયું ન. [જુએ ‘બૂંગનું `' + ગુ. ‘ઇયું’ રૃ. પ્ર.] આવરવાનું કે ભરવાનું તરફાળ જેવું સાધન. (ર) બેઉ બાજ મેઢાં બાંધેલી ગાંસડી. (૩) (ખાલી) ખારદાન ‘િકુંબિયા.' ભૂગિયા પું. [જુએ અંગવું '+ગુ. ‘ઇયું' રૃ.પ્ર.] જએ ગી વિ., પું. [જુએ ભૂંગવું*' + ગુ. ’ કૃત્ર ] અંગિયા
ઢોલ વગાડનાર
ખૂંગું ન, કેતરું. (૨) (લા.) વખાણ ભૂચિયું જુએ ‘ભૂચિવું.' [સો.] ખૂટ જુઓ ક
Jain Education International_2010_04
બૃહસ્પતિ-ચ
બૂટ-પુલાવ જુએ બૂટ-પુલાવ.’ ખૂટી જુએ ‘છૂટી’-બુટ્ટી.’ [જાડી બુદ્ધિનું ખૂંઠ વિ. [જુએ બૂં હું.”] (લા.) કમઅક્કલ, મૂર્ખ, અબ્ધ, મૂખ્ય પું. કાનમાં પહેરવાનું એક ઘરેણું ખૂંદ` ન. (બામાં) સેાકડી પાકતાનું છેલ્લું ઘર અંદરન. બિંદુ, ટીપું ખૂંદ, દાણા જુએ બુંદ, દાણા,’ ભૂદિયાળ જએ ‘બં ધૈયાળ,’ ખૂંધ (-ચ) સ્રી, નિસાસેા. (૨) (લા.) સાપ મૂંધતું ન. [જુએ બૂં ધું' + ગુ. ‘લ’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જએ અ-j )ધું.'
ખૂંધા-વારી શ્રી. જિઓ બંધ’ દ્વારા.] ધેાકાના માર ખૂધાળી સ્ત્રી, વાસણ તૂટી ન જાય એ માટે એની નીચે ચડાવવામાં આવતું પડે
ભૂધિ(-દિ)યાળ વિ. [જએ બંધ' + ગુ. ત, પ્ર.] બધા જેવું જડ બુદ્ધિનું, (૨) અપશુકનિયાળ
‘સું' + ‘ આળ’ ક્રમનસીબ. (૩) [(૨) એડ્ડી, સુસ્ત
ખૂંધી વિ. [જુઓ બંધુ + ગુ ‘ઈ' ત. પ્ર.] જુએ અંધિયાળ,’ ખૂલ્લું જુએ બધું.’ [વિનાનું ભૂસું ન. લાકડાના જાડા કકડો. (૨) વિ. અણઘડ, સંસ્કાર ખૂંહ (-હથ) સ્ત્રી, છત, પુષ્કળતા બૃહત્⟨-૬) વિ. [સં.] મેઢું
બૃહત્કાય વિ. [સં.] મેઢી કાયાવાળું, જખ્ખર બૃહત્કાવ્ય ન. [સં.] મેઢું લાંબું કાવ્ય, ‘એપિક' (ર.અે.પ.) બૃહત્ક્રાણુ છું [અં.].મેટા ખણા, એચ્ન ઍ ંગલ.’(ગ.) બૃહત્તમ વિ. [સં.] ખૂબ મોટું બૃહત્તર વિ. [સં.] વધારે મેટું
બૃહદ્ જઆ ‘બૃહત્.' [ગુજરાત (રૂ. પ્ર) ગુજરાતની બહારના ગુજરાતીએ વસતા હોય તેવા તે તે પ્રદેશ બૃહદરણ્ય ન. [સં. વૃહત્ + અળ, સંધિથી], મેટું જંગલ બૃહદારણ્યક ન. [સં.] એ નામનું ય જર્વેદતું એક ઉપનિષદ, (સંજ્ઞા.)
બૃહદ્-ગુજરાત પું., ન. [+જુએ ‘ગુજરાત.'] ગુજરાતી. સંસ્કૃતિ અને સભ્યતા જ્યાં જ્યાં ફેલાયેલી છે તેવા ‘ગુજરાત-સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છ' બહારના તે તે ભુભાગ બૃહદ્-ભારત પું., ન. [સં.] ભારતીય સંસ્કૃતિ અને સભ્યતા જ્યાં જ્યાં ફેલાયેલી છે તેવા ભારત સિવાયના તે તે દેશ -વિભાગ, પાન-ઇન્ડિયા' બૃહદ્-ભારતીય વિ. [સં.] બૃહદ્ ભારતનું, ‘પાન-ઇન્ડિયન’ બૃહદ્-ચાજના આ. [સં.] વિશાળ રેખાંકન, ‘માસ્ટર-પ્લાન’ બૃહદ્-વન ન. [સં. બૃહત્ + વન સધિથી] જુઆ ‘બૃહદ્રશ્ય.’ બૃહન્નગર ન. [સં. વૃત્ + નગર, સંધિથી] (ઉત્તર ગુજરાતનું) વૃદ્ધનગર, વડનગર. (સંજ્ઞા.) [વાર. (સંજ્ઞા.) બૃહસ્પત-વાર હું. [સં. વૃહપત્તિ-વાર] બૃહસ્પતિ-વાર, ગુરુબૃહસ્પતિ પું. [સં.] દેવાના ગુરુ. (સંજ્ઞા.) (૨) એક પ્રાચીન ઋષિ-અંગિરાના પુત્ર અને ભરદ્વાજના પિતા. (સંજ્ઞા.) (૩) એ નામના એક મેટા ગ્રહ, ગુરુ. (સંજ્ઞા.) બૃહસ્પતિ-ચક્રન. [સં.] સાઠ સંવત્સરીનું એક ચક્ર. (યે।.)