Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 419

પુષ્કરણા
નામનું એક વાઘ
જિઓ ‘પાકરણેા.' પુષ્કરા પું. [ગુ. પાકરણેા,' એનું અર્વા, સંસ્કૃતીકરણ] પુરાવત પું. [ + સં. આવ] પ્રલયને સમયે પડતા મેઘ પુષ્કરિણી. [ä.] નીલ કમળના છેાડ, (૨) (જેમાં નીલ કમળા ઊગે છે. તેથી) તળાવડી. (૩) હાથણી [અત્યંત પુષ્કળ વિ. સં. પુ] ધણું જ ઘણું, ખૂબ, અતિશય, પુષ્કળતા શ્રી. [સં.] બહુ હાવાપણું, છત પુષ્ટ વિ. [સં.] પાષણ પામેલું, પેાષાયેલું. (૨) જેને સમથૅન મળ્યું છે તેવું. (૩) (લા.) જાડું, હુષ્ટ-પુષ્ટ પુણ-તા શ્રી. [સં.] પુષ્ટ હાવાપણું
પુષ્ટાવવું સ. ક્રિ. [સં. પુષ્ટ, - ના. ફ્રા.પ્રે. તે। આવ' પ્ર, લગાડી] આચાર્ય દ્વારા પોતાને સેવવાના ઠાકારછની દાયિક પ્રકારની પ્રતિષ્ઠા કરાવવી. (પુષ્ટિ.) પુષ્ટાંગ (પુટ્ટા) વિ. [સં. પુષ્ટ + અñ] ભરેલાં અંગેાવાળું, લેાંઢકું પુષ્ટિ . [સં.] પામવું એ, પેષણ. (ર) (લા.) ઉત્તેજન. (૩) સમર્થન, ટેકા. (૪) અનુગ્રહ, કૃપા, પ્રસાદ. [॰ આપવી ૦ કરવી, ૰ દેવી (રૂ. પ્ર.) ટેકો આપવે, સમર્થન કરવું. ૦ મળવી (રૂ. પ્ર.) ટેકો મળવા, સમર્થન મળવું] પુષ્ટિશ્વર, પુગ્નિ-કારક વિ. [સ.], પુષ્ટિ-કારી વિ. સં.,પું.] જુએ ‘પૈાયક,’ [આપનાર, પૈાષ્ટિક પુષ્ટિદાયક વિ. [સં], પુષ્ટિન્દાયી વિ. [સં.,પું.] પાષણ પુષ્ટિ-પથ પું. [સં.], પુષ્ટિ-પંથ (-પન્થ) પું. [+જુએ ‘પંથ.’] જુએ ‘પુષ્ટિ-માર્ગ’ પુષ્ટિ-ભક્તિ સ્ત્રી. [સં] જેમાં કેવળ પરમાત્મા–પરમેશ્વર-પુષ્પ-વર્ષા શ્રી. [સં] ફૂલેના ઉપરથી વરસાદ વરસાવવા પરબ્રહ્મ-ભગવાનની કૃપા ઉપર જ આધાર રાખી નિષ્કામ રીતે કરવામાં આવે તે શરણની સતત ભાવનાવાળી ભક્તિ કે લગની. (પુષ્ટિ.)
પુષ્પવતી વિ., સ્ત્રી. [સં.] રજસ્વલા સ્ત્રી, અભડાયેલી સ્ત્રી
એ, ઉપરથી ફૂલા ફેંકવાં એ પુષ્પવાટિકા સ્ત્રી. [સં.] ફૂલવાડી પુષ્પ-વૃષ્ટિ સ્ત્રી. [સં.] જએ પુષ્પવર્ષા,' [પથારી પુષ્પ-શયન ન. [સં.], પુષ્પ-શય્યા સ્ત્રી. [×.] ફ્લેની પુષ્પશર પું. [સં.] ‘પુષ્પધવા.’ પુષ્પ-રોભા, પુષ્પ-શ્રી શ્રી. [સં] ખીલેલાં લેાનું સૌંદર્ય પુષ્પ-હાર હું. [.] જએ ‘પુષ્પ-માલા.’ પુષ્પકાર જું., પુષ્પાકૃતિ શ્રી. [સં. + મા-ñાર, આકૃત્તિ] ફૂલના ધાટ. (૨) ફૂલના ઘાટવાળું [ચાખા
પુષ્પક્ષત ન.,અ.વ. [+સં, અક્ષd] (પૂજામાંનાં) ફૂલ અને પુષ્પાયુધ પું. [+સં. આયુષ] જએ ‘પુષ્પધન્વા.’ પુષ્પાવરણુ ન. [ + સં. મા-વળ] ફૂલેાની ચાદર, લેાનું ઢાંકણ
પુષ્પ-કાશ(-૫) પું [સં.] ફૂલના ડોડો પુષ્પ-ગંધ(-ગન્ધ) પું. [સં.] પુષ્પની સુવાસ પુષ્પ-ગુચ્છ પું. [સં.] લાના ગુ પુષ્પ-ચક્ર ન. [સં.] માળા, ‘રીધ’
૧૪૫૪
પુષ્ટિ-માર્ગ પું. [×.] પરમાત્મા-પરમેશ્વર-પરબ્રહ્મ-ભગવાન કિંવા પ્રભુની કૃપા જ જીવના ઉદ્ધારમાં હેતુ છે એવી દૃઢ શરણભાવનાને શ્રીવલભાચાર્યજી(ઈ.સ. ૧૪૭૨૧૫૩૦)એ વિકસાવેલા એક ભક્તિ-માર્ગ. (પુષ્ટિ.) (સંજ્ઞા.) પુષ્ટિમાર્ગી વિ. સં, હું.], -ગાઁય વિ. [સં.] પુષ્ટિ-માર્ગને લગતું, પુષ્ટિ-માર્ગનું પુષ્ટિસંપ્રદાય (સમ્પ્રદાય) પું. [સં] જએ પુષ્ટિ-માર્ગ.' પુષ્ટિ-સૃષ્ટિ સ્રી. [સં] જેમના ઉપર ભગવાનની હંમેશાં કૃપા.છે. ચાકૃપા ઊતરી આવે છે તેવી જી-સૃષ્ટિ. (પુષ્ટિ.) (૨) પુષ્ટિ-માર્ગની જેને જેને દીક્ષા મળી છે તેવા જીવેવૈષ્ણવાના સમગ્ર સહ. (પુષ્ટિ.) [નીકળતું લેાહી) પુષ્પ ન. [સં.] ફૂલ, (૨) સ્રીનું આર્તવ (છે બેસતી વખત પુષ્પદ્મન. [સં] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે કુબેરનું રાવણે કબજે કરેલું દૈવી વિમાન. (સંજ્ઞ।.) પુષ્પ-કલિકા, પુષ્પ-કલી સ્ત્રી. [સં.] ફૂલની કળી પુષ્પ-કુંજ (કુઞ્જ) સ્ત્રી. [સં.,પું.,ન.] ઘણાં પુષ્પ થતાં હાય તેવી ઘટાદાર નાની વાડી
Jain Education International_2010_04
પુષ્પિત
પુષ્પ-તા શ્રી.[સં.] ફુલાના ગુણધર્મ-સૌરભ સુદે મળતા વગેરે પુષ્પ-દર્શી(-ળ) . [સં.] ફૂલની પાંખડી પુષ્પ-દામ ન. [8.] ફૂલમા હાર પુષ્પ-દ્રશ્ય પું. [સં.] લેાને રસ પુષ્પ-ધવા પું. [સં.] કામદેવ પુષ્પ-ધારી વિ. સં.,પું.] ફૂલે ધારણ કર્યાં. હોય તેવું, ફૂલના શણગાર કર્યાં હોય તેવું પુષ્પ પટ્ટિકા સ્રી. [સં.] કાઈ પણ મકાન જેવા સ્થાપત્યની ભૂમિ-સપાટીની કિનારી
પુષ્પ-પરાગ પું. [સં.] ફૂલનું રજપુંસ ્ અને સ્રીકેસર પુષ્પ-પાત્ર ન. [સં.] ફૂલદાની સાંપ્ર-પુષ્પ-મંજરી (મ-જરી) શ્રી. [ä.] લેાની માંજર પુષ્પ-ચંદ્રપ (-મણ્ડપ) પું. [સં.] લેાના માંડવા, જેના ઉપર ફૂલ-વેલ ચડાવવામાં આવી હોય તેવા માંડવે પુષ્પ-માલા(-ળા) સ્ત્રી. [સં.] ક્લેાની માળા, પુષ્પ-દામ પુષ્પ-મુકુટ પું. [સં.] ફૂલાને બનાવેલે મુગટ પુષ્પ-રજ ન. [સં. °ઙ્ગસ્] લાના પરાગ, પુષ્પ-પરાગ, (૨) સ્ત્રીઓનું આવ પુષ્પ-રસ પું. [સં.] ફુલાના રસ પુષ્પ-રાગ પું. [સં.] લેતા રંગ. (૨) પેાખરાજ નામના પુષ્પ-રાશિ હું. [સં.] ક્લેના ઢગલા પુષ્પ-લતા સ્રી. [સં,] લ-વેલ
[મણિ
પુષ્પાસન ન. [+સં. માન] લાનું બનાવેલું આસન પુષ્પાસન પું. [+સં. આવ] ફ્લામાંથી કાઢેલે રસ પુષ્પાસ્તરણન. [+ સે, મા-સરળ] લેાની બિછાયત પુષ્પાંજલિ(-ળિ) (પુષ્પાજંલિ,ળિ) પું., સ્ત્રી. [+ સં. અહિ હું ] ખાબા ભરીને ફૂલે, લેાના ખાખે. [॰ આપવી (રૂ.પ્ર.) સખત માર મારવે] પુષ્પિા સ્ત્રી. [સં.] પુરુષની જનને દ્રિયની ટીપી. (ર) જની પદ્ધતિના પ્રથાના અંતે ચિશ્રીથી શરૂ થતી ગ્રંથકાર ગ્રંથ લહિયા ગામ વર્ષ માસ પક્ષ તિથિ વાર વગેરેની અપાતી વિગત, ઇતિશ્રી પુષ્પિત વિ. [સં.] ફૂક્યુંફાલ્યું