Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 358

પળિયું
૧૭૩
પખીઠું
માથે પળિયાં થઈ ગયાં હોય તેવું, પળિયાંવાળું, ઘરડું લેખાવું. ૦માં બેસાડવું (બેસાડવું), ૦માં લેવું (રૂ. પ્ર.) પળિયું ન. સિં. ઘાવ પ્રા. વિમ-] ધડપણને ઘોળે નાતમાં સામેલ કરવું]. થઈ ગયેલો વાળ. [વાં આવવાં (રૂ. પ્ર.) ધડપણ શરૂ થવું] પંક્તિ-ચાર (પક્તિ) ન. [સં.) શિયાળામાં આકાશમાં પળિયેલ જુઓ “પળિયેલ.”
ઊડતી પક્ષોની જાત, કંજડી. [(૨) નાતમાં પવિત્ર ગણેલું પળિયા પું. એ નામનું એક પુષ્ટિ-કારક ઘાસ
પંક્તિ-પાવન (પક્તિ-) વિ. સિં.] નાતને પવિત્ર કરનારું પળી સ્ત્રી. [સ. પૂરતા પ્રા. પત્રમાં જ આ “પળિયું. પંકિત-બહાર (પતિ -બા:ર૫) કિ. વિ. [+ જુઓ બહાર."], પળી સ્ત્રી, (સં.માં વસ્ત્ર ન. પ્રવાહીના ચેકસ માપ માટે પંકિત-બાહ્ય (પતિ -) ક્રિ. વિ. સિં.] નાત-બહાર પણ છે એનો આ વિકાસ સં. rfzT>પ્રા. વજઆ પંક્તિ-ભેદ (પતિ ) ૫. [સં.) સાથે હારમાં બેસી ન પ્રકારને શકય.] અઢી તોલા પ્રવાહી સમાય તેટલું માપ. જમાડવું એ. (૨) ઓછું-વતું પીરસવું એ (૨) એટલું માપ ભરવાનું સાધન, મેટું પાવળું (ધી તેલ પંકિત-ભેજન (પક્તિનું ન. [૩] સાથે હારમાં બેસીને વગેરે કાઢવા વપરાય છે.)
જમવું એ, સર્વજ્ઞાતીય ભેજન પળેપળ . જ એ પળ,”-દ્વિભવ. વચ્ચે ગ. એ' ત્રી. પંખ (૫) ન. જિઓ “પંખી, ટંકે રૂપ.] પક્ષી. (પઘમાં.)
વિ, પ્ર.] દરેક પળ, દરેક ક્ષણ [કડછા, ડો પંખડી (પછેડી) વિ. [જુઓ “પાંખું' + ગુ. ‘ડી’ સ્વાર્થે પળો છું. [સં. ->પ્રા. પ્રમ-] મટી પળી. (૨) ત. પ્ર.] પાંખના જેવું દુબળુ પાતળું પાઈયું ન. ૧ વાર બાજરી વગેરેના સાંઠા વાઢી લીધા પંખણું (પપ્પણી) સ્ત્રી. [સ. પંક્ષિી > પ્રા. લી ] પછી થડિયામાંથી નીકળતે તે તે ન ફણગે
પંખીની માદા, પક્ષિણી, પંખિણી પળાજણ (-ય) સી. ઉપાધિ-રૂપ થઈ પડે તેવાંની સેવા કે પંખવા પું. [સ. પક્ષ-વાત->પ્રા. પંa-a] પક્ષાઘાત, લક સંભાળની જવાબદારી કે ગળે-બંધણી. (૨) સેવાચાકરી, પંખા' (૫) સ્ત્રી. [સં. પક્ષ > પ્રા. વવવ પં. નું સી.] બરદાસ
પાંખ. (૨) ફટકા સાળમાં છેડાના ભાગ ઉપરની લાકડાની પળાટ () જઓ “પલોટ.'
બે માંહેની પ્રત્યેક પટ્ટી પળોટવું જ “પલટવું.” પળેટાવું કર્મણિ, કિ. પળે- પંખાર ન. જિઓ “પંખ.”] (લા.) કબૂતરની એક જાત, ટાવવું છે, સ, ક્રિ.
પંખા-ક(-ળ) (પ-) . [જુઓ પંખે' + “કલ(ળ).] પાટાવવું, પાટાવું જ પળોટવું'માં.
વીજળીના પંખાની વિચ પ(-ળાં)ઠિયા (-ળો) જુએ “પળાંઠે.”
પંખા-પેશ (૫) ૫. જએ પો' + ફા.] પંખા ઉપરપળે (-ળાં)ઠી (-ળે-) જુએ “પળાંઠી.”
ને ગલેફ
| [આકારની લગડાંની બાંય પા (-ળાં)ઠી-તર (-ળ-) (૨૫) જ “પળાંઠી-તર.” પંખા-બાંય (પહ- સ્ત્રી. જિઓ “પો' + “બાંય.'] પંખાના પ(-ળે) (-ળ-) જુઓ “પલાંઠે.”
પંખાસણ, -ન (૫૭ખા) ન. [જુએ “ખો' + સં. મારન> પંક (3) પૃ. [ ] કાદવ, કીચડ, ગારે સિરસિજ પ્રા. માળ] પંખાના ધાટની બેઠક પંક-જ (પજ) ન. [સં.] કમળ, પદ્મ, અંબુજ, અંજ, પંખાળ વિ. [જુએ “પંખ' + ગુ. “આળ.” ઉચ્ચા. અનુપંકજ-ચક્ષ, -(જ) વિ. સિં. ઘન-ગ્રાઃ પહેલો અ નાસિક.] પાંખવાળું. (૨) (લા) ઝટપથી દોડનારું તદભવ.] કમળના જેવી આંખોવાળું
પંખાળિયે વિ, પૃ. [જુઓ “પંખાળ.” + ગુ. “યું' ત.ક.] પંક-ભૂમિ (૫) સ્ત્રી. [સં] કાદવવાળી જમીન, “બોગ' પક્ષીની ગતિએ તીરની માફક જનારી ઘોડાની એક જાત પંદમય (૫) વિ. [૪] કાદવવાળું, કીચડવાળ પંખાળી સકી. [જઓ “પંખા' + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.] પાઉ (પાઉ) વિ. [જુએ “પંકાવું' + ગુ. “આઉ' કૃ4.] (લા.) એક જાતની પંખાળા વેડાની જાતની ઘોડી. (૨) પંકાતું, પ્રખ્યાત, પ્રસિદ્ધ, નામી, સુ-વિખ્યાત
ત્રણ પાંખવાળી ડાંગરની ખાસ અમદાવાદ જિલ્લામાં થતી પકાવવું, પકાવવું (૫) એ પંકાવું'માં.
એક ઊંચી જાત પંકાવું, (પાવું) અ. ક્રિ. પ્રખ્યાત થવું, સુ-વિખ્યાત થવું, પંખાળે વિ. જિઓ “પંખ' + ગુ. “આળું' ત.પ્રઉચ્ચા. નામી તરીકે પ્રસિદ્ધ થયું, સારી રીતે વખણાવુંપંકાવવું અનુનાસિક.) પાંખવાળું. (૨) (લા.) બહુ ઝડપથી દોડનારું (પાવાવું) ભાવે., . પંકાવવું (૫ાવવું) પ્રે., સ. કિ. પંખિણી (૫૭ખિણી) સી. સિ. ક્ષિી > પ્રા. વંવિળી, પંકિત,વલ (પકકિત,લ) વિ. [સં] જુએ “પંક-મય.” તત્સમ] એ પંખણ.” પંકિતા (પકિલ-) સતી. [સં.] કાદવવાળું હોવાપણું પંખી (પછી) ન. [સં. ઘણી > પ્રા. લી, .] પગથી પંકચર (પકચર) ૧. [.] કાણું, છેદ, છિદ્ર
જમીન ઉપર ચાલે અને પાંખથી આકાશમાં ઉડે તેવું પ્રાણી, પંટ્યુઅલ (પકમ્યુઅલ) વિ. [અં] નિયમિત-વખતસરનું પક્ષી, ખગ, વિહગ, વિહંગ, વિહંગમ. [અને માળા (ઉ.પ્ર.) આવનારું
[આવવાપણું, વખતસર હેવાપણું કામચલાઉ રહેઠાણ. (૨. પ્ર.) અમુક સમય પૂરતાં જ પંકમ્યુઆત-ઍલિટી (પક કયુ) સી. [અં] નિયમિત માણસ મળ્યાં હોય તે સમાગમ (નમાં જાણીત] પંક્તિ (પતિ ) સી. [સ.] ઓળ, હાર, પંગત, શ્રેણી. પંખી-ઘર (૫ -) ન. [+ એ-“ધર” આ પ્રા. તત્સમ.] (૨) લીટી, રેખા. [૦ આપવી (રૂ. પ્ર.) એક પંગતે પક્ષિ-ગૃહ, ચીડિયા-ખાનું ['પંખી'–પક્ષિ સામાન્ય.” જમવાને હક્ક આપ. ૦માં આવવું (રૂ. પ્ર.) ગણતરીમાં પંખી (૫૭ખી-) ન. [+ગુ. “હું” સ્વાર્થે ત...] જ
કે-૮૮ Jain Education International 2010_04