________________
પદાર્થ કાશ૯૫) ૧૭૫૭
પ-નાલ(ળ) (આ.બા.) (૩) દ્રવ્ય ગુણ કર્મ સામાન્ય વિશેષ અને પદો . શરીરે જડે અને બહુ કર કર કરી ન શકે તે સમવાય, “કેટેગરી' (મ.ન.) (વશેષિક.)
આદમી પદાર્થ-કોશ-૧) પું. [સં.] “કૈાર્ડસ' (સ્વામી આનંદ) પદોચ્ચારણ ન. [..૫+૩ વાળ] પૂર્ણ શબ્દ બેલા એ પદાર્થપાઠ પું. [સં.] બધ-પાઠ, દાખલ, દાંત, ધ પદે(દ, દે)વું સ. ક્રિ. થાકી જાય ત્યાં સુધી દોડાવવું. પદાર્થ-પૂન . .] જડ ચેતન કેઈ પણ પદાર્થોની અર્ચના (૨) સખત કામમાં લેવું, રગદેવું. (૩) ઢીલું થઈ જાય પદાર્થ માત્ર મુંબ.વ. [..] બધા જ પદાર્થ (જડચેતન ત્યાંસુધી કામ કરાવવું, થવી નાખવું. (૪) (લા.) વાપસૌ ક્રાંઈ)
[મેથડ” (હ.કા.) રીને બગાડી નાખવું. (૫) હેરાન કરવું. પદ-દ, દેખાવું પદાર્થ-રાતિ સી. (સં.1 વસ્તુલક્ષી પદ્ધતિ, “એજેટિવ કમાણ,જિ. પદે(-૬, દ)ઢાવવું સ.ક્રિ. ['માં. પદાર્થ-વાચક વિ. સં.) આ દાર્થ છે-જડ કઈ પણ દ્રવ્ય પદે (દદ)વવું, પદે (-૬,-દેવું જ ‘પદ -૬, ૪):
છે-વસ્તુ છે એવું બતાવનાર, “મટીરિયલ.” (વ્યા.) પદોત્કર્ષ મું. સિં. ૬+૩], પદોન્નતિ સી. [સં. ૮ + પદાર્થવિજ્ઞાન ન. [સ.] ભોતિક બધા જ પદાર્થોના ગુણ- ૩૪] જુઓ “પદ-વૃદ્ધિ.
[આળસુ ધર્મોની મીમાંસા જેમાં કરવામાં આવે છે તે વિદ્યા, ભૌતિક- પદાળ વિ. [જ “પાદવું' દ્વાર.](લા.) પયા-ખાઉ, સુસ્ત, શાસ્ત્ર, ‘ફિઝિકસ”
૫દુ વિ. [જ એ “પાદ દ્વારા.) પાદ્યા કરતું પદાર્થવિજ્ઞાન-વિદ વિ. [સં.. °વિદ્ ], ૧ પદાર્થવિજ્ઞાન-વેરા પદ્ધ(-5ધ)ટિકા, ૫દ્ધ(-ધ)ટિકા, ૫દ્ધ-(ધ)હિસ(-ચા),
. [સંપું.] ભૌતિકશાસ્ત્ર જાણનાર, ભૌતિકશાસ્ત્રી, “ફિઝિ- પદ્ધ(-ધુડી ઢી. [સ. પદ્ધતિil] ૧૬ માત્રાને એક સિસ્ટ” (મ.ન.)
મધ્યકાલીન છંદ. (પિંગળ.)
[‘પદ્ધતિ.” પદાર્થવિજ્ઞાન-શાસ્ત્ર ન. [સં.] જુઓ “પદાર્થ-વિજ્ઞાન.” પદ્ધ(ધ)ત સી. [સ, પદ્ધતિ, અ. તદભવ, મરા.] જ પદાર્પણ ન. [સ. પૂ4 + મર્પળ] પગલાં મકવા એ, પધારવું એ પદ્ધ(-%)તિ સ્ત્રી. [.] રીત, પ્રકાર, કામ કરવાની હબ, પદાવલિ (લી, ળિ, -ળી) સ્ત્રી. [સં.] વાકથ કે વાકયોમાંના ‘સિસ્ટમ,” મેથડ,’ ‘એપ્રિએરિ' (૨) પ્રકાર-બ-રીત પદની પંક્તિ, એક પછી એક પદ આવવાં એ. (૨) બતાવનાર ગ્રંથ ગાઈ શકાય તેવાં કીર્તન-ભજન સંગ્રહ
પદ્ધ(ધોતિકા સી. સિં.] જુઓ “પદ્ધટિકા.” પદાવવું એ “પાદવું'માં અને “પદવવું.”
પદ્ધ(-ધ)તિ-કાર વિ. સિં.) પદ્ધતિને ગ્રંથ રચનાર પદાવું જ “પાદવુંમાં. [આશરે આવી રડેલું પદ્ધ(-ધ)તિદોષ છું. [૪] પદ્ધતિમાં થતી ભૂલ પદાશ્રિત વિ. [સં. ૧૮ + મા-બતો પગમાં આવીને રહેલું, પદ્ધ(-ધ)તિ-પુર:સર, પદ્ધ(-ધતિ પૂર્વક કિવિ. સિ.] પદસ્થિ ન. [સં. + અસ્થિ] ઘંટીની નીચેનું પગના પંજાનું પદ્ધતિ પ્રમાણે, રીતસર
હાડકું (જેના ઉપર શરીરનું વજન છે.) (પારસી) પદ્ધ(-ધોતિપુરઃસર-નું, પદ્ધ(-ધ્ધ)તિપૂર્વકનું વિ. [+ ગુ. પદા ન. મુડદાના મઢા ઉપર નાખવામાં આવતું કપડું, “તું” ક.વિ.નો અનુગ] પદ્ધતિ પ્રમાણે, રીતસરનું પદાંકિત (પદાકિત) લિ. સં. વ + અa] પગલાના પદ્ધ(ધ)તિ-વિઘા જી. પદ્ધ(-)તિશાસ્ત્ર ન. [સં.] ચિહનવાળું. (૨) (લા) સ્થાન કે હોદ્દા ઉપર મુકવામાં કાર્યો કેમ કરવાં એની વ્યવસ્થા બતાવનારું શાસ્ત્ર, મેથાડાઆવેલું, “ડેબિગેઇટ
[પદ-ચિન લેંજી” (મન,૨૧, પો.ગે.) પદાંક (પદા!) . [સં. ઘઢ + ] પગલાની નિશાની, પદ્ધ(-ધ)તિ-સર ક્રિ.વિ. [સ.] જુઓ “પદ્ધતિ-પરાસર.' પદાંગુલિ, લી (પદાગુ, લી) સ્ત્રી. [સં. + અe, પદ્ધ(ધ)તિસર-નું વિ. [+ ગુ. “નુંછ.વિ.નો અનુગ જ - પગના પંજાની તે તે આંગળી
પદ્ધતિ-પુરઃસર-નું.” પદાંગુષ્ટ (પદાહગુણ) . [. સ્મફૅB] પગના પંજાને પ ન. [૪] રતું કમળ, અંબુજ, અંજ, સરોજ, સરઅંગુ
[૨) બીજે છેદો સિજ. (૨) એક હજાર અબજની સંખ્યા. (૩) પદ્મના પદાંતર (પદાન્તર) ન. [સં. ૧૮+ અત્તર] બીજુ પગલું. જેવી નિશાનીનું ચિહ્ન. (૪) હાથીની સંટ અને કુંભ સ્થળ પદભુજ (પદાબુજ), પદાજ (પદામ્બેજ)ન. સિં, પઢ+ ઉપરની રંગવાળી છાંટ.(૫) મંદિર-સ્થાપત્ય ઉપરને એ અવુન, અમોનજુએ ‘પદ-કમલ.”
એક બાટ, “સર્કયુલર સીમા ચેમ્બર' (મ.ઢાં) (૬) વિષ્ણુનું પદિયાંન.બ.વ. સિ. પુ + ગુ. “યુંત..] મરનારની પાછળ એ આકારનું એક આયુષ. (૭) ૫. રામચંદ્રજી. (સંજ્ઞા.) બ્રાહાણને આપવામાં આવતી પગરખાંની જોડી
(જેન.) (૮) બળદેવજી. (સંજ્ઞા) (જન.) પદિયું ન. ચકલીની જાતનું જંતુ-ભક્ષક એક નાનું પક્ષી પાકેશ(-સર ન. [સં૫)ન.] કમળને તે તે પરાગ-તંતુ પદી ન. સિં. ૬.] અનેક પદ મળતાં બનતી રકમ, ‘એકસ્પે- ૫ઘ-કાશ(-૨) . [સં.] પનો ડેડ શન” (ગ)
પા-ગર્ભ . [સં.] વિષ્ણુ. (૨) બ્રહ્મા પકડી જુઓ ‘પદકડી.”
પઘ-જ, -જન્મા, -જાત છું. [સં.] બ્રહ્મા ૫દૂકડું જુએ “પદમડું.”
[,સ.જિ. પદ્વતંતુ (તખ્ત) ન. સિ..!.] પવના પરાગને તે તે દેવું જુઓ “દેડવું.' પદેવું કર્મણિ,જિ. પદેટાવવું તાંતણે, પા-કેસર થયેલા પ્રયોગ) બ્રહ્મા. (પ્રેમા.) પદેડાવવું, દેહાવું જ “પદેડવું–‘પદોડવું'માં,
પદ્મનાભ પું. [+ સં. નામ, એ..] વિષ્ણુ. (૨) (ભૂલથી પદેલું ન. [જ પાદવું દ્વાર ] પાદણિ છવડે પા-નાલ(ળ) ન. [સં.] કમલની હાંડી, મૃણાલ
"
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org