Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 160

ધક ધકાવવું
૧૧૯૫
ધખધખવું
ધકપકાવવું, ઘકકાવું જ “ધકઘક'માં. [ધ્યાન રાખવુંએ ધકેલયું વિ. [જ “ધકેલવું' + ગુ. ઈયું' કૃ પ્ર] ગમે તે ધક-ક્યાન ન. [જ એ “ધક + સં] લાગણીથી કે ક્રાળજીથી રીતે ધકેલી મકેલું. (૨) (લા.) અ-પ્રમાણિત
બમણું વિ. [સં. મધ+ બમણું.”] બમણાથી પણ વધારે ધકેલો છું. [ ઓ ધકેલવું” + ગુ. “એ” કુ. પ્ર] (લા.) ધક-મક (ધકય-મકથ) જ “ધખ-મખ.'
નકામે કેરે, ફોગટને આંટ, ઇકો પક-મકર જઓ ધખમખ.'
ધકે જ “ધકકો. ધક(ખ)-મક(-ખ) (ધકથ(ગે)-મક(-ખે)) સ્ત્રી. જિઓ ધકે . બ ડું તીર. (૨) રૂનું ધાકડું, રૂની પિચી ગાંસડી
ધક(-ખ),'–ક્રિભવ.] (લા.) ઉતાવળ, ઝડપ, ત્વરા. (૨) ધકે-(-ધૂ) પું. [જ “ધકો' + “-(-ધું)] જ ઘોડાનાં પગલાંને અવાજ જિઓ “ઘકમ-ધક્કા.” “ધક્કો-દ્વે(-ધં).” ધામ-પકા ., બ. વ. જિઓ ધકેટ-ક્કો),’ –દ્વિભવ.] ધમ-ધા, ધkધકા (ધક્કમ-ધક્કો) . બ.વ. [૪ ધક-માર જ “ધખ-માર.”
ધક્કો,”-દ્વિર્ભાવ ઉપરાઉપરી ધક્કા મારવા એ પકલી સ્ત્રી, ગાડામાં નાખવાની ખાતર
ધકા(-કા)-ગાડી સી. જિઓ ધક્કો' + “ગાડી.] ધકેલીને હું અદ્રિ, જિઓ ધકે,” ના. ધા.] આગળ વધવું, લઈ જવાની ગાડી તિ. પ્ર.) એ “ધક્કમ-ધ કા.” ધપવું, ધકેલાવું. ધકાવું ભાવે., ક્રિ. ઘકાવવું છે. સક્રિ. ધકકા(-કાકી સી. જિઓ “ધક્કો,” દ્વિર્ભાવ + ગુ. “ઈ' ઘકલું જુએ “ધખવું.' ધકાવું ભાવે., કર્મણિ, જિ. ધક(-કાધૂમ (-મ્ય), (-કા)-ધંબી સ્ત્રી, જિઓ ધક્કોધકાવવું પ્રે, સ.કિ.
ધં.' જ “ધક્કો-ઓ.’ ધક-શાળ જ “ધખ-શાળ.'
[લેવાતી હૂંટ ધક્ક(કામુક્કી, ધક્કા-કા-મૂકી સ્ત્રી. [એ ધક્કો ધક-સેર (ર) સી. જિઓ “ધક' + “સેર.] (લા.) હોકાની + “મુક્કો-“મકે' + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] ધક્કો તેમ મૂકી ધકાગાડી જુઓ “ધક્કા-ગાડી.”
બેઉ સાથે મારવાની ક્રિયા. (૨) કૅલડેલા, હડસેલા ધકાટવું સ. ક્રિ. [જએ ધકે, કો,' ના.ધા.] ધક્કે ચડાવવું, ધક્કો ) છું. [રવા.] હડસેલે, ઠેલે. (૨) આંચકે. ધકેલવું, ધક્કો માર. ધકટાણું કમૅણિ, ક્રિ. ધકાટાવવું (૨) (લા.) નુકસાન, તટે. (૪) કેર, આટે (મોટે ભાગે પ્રે, સક્રિ.
ખાલી અટે). [-કે ચહ(-)વું (રૂ. પ્ર.) ટલ્લે ચડવું. ધકાટાવવું, ધકાટાવું જ “ધકાટવું'માં.
(૨) મુશ્કેલીમાં મુકાવું. ૦આવ (. પ્ર.) નુકસાની આવવી. ધકાકી એ “ધકા-ધક્કી.”
૦ ખાવ (રૂ. પ્ર.) હડસેલો વેઠવા. (૨) ખેટે ફેર ધકા-બી જ “ધક્કા-ધબી.'
પામવો. ૦દે (. પ્ર.) હડસેલવું. ૦ પહોંચ ધકા-મુક્કી, ધકા-મૂકી એ ધક્કામુક્કી–ધક્કા-મુકી.” -ચ) (રૂ. પ્ર.) નુકસાની લાગવી. ૦મારા (રૂ. પ્ર.) ધકાર પં. [સં.] “ધ” વર્ણ, (૨) “ધ” વર્ણન ઉચ્ચાર હડસેલવું, ધકેલવું. ૩ લાગ, ૦ વાગ (રૂ. પ્ર.) ધકારણું સ. ક્રિ. [જ “ધ” ના.ધા.] (લા.) ઉતાવળ નુકસાન થવું] .
કરવી, ધકાવવું. ધકારનું કર્મણિ, જિ. કારાવવું પ્રેસ.ક્રિ. ધ કો* ૫. [એ. ડોક1 બંદર ઉપર કે રેલવે યા બસનાં ધકારાવવું, ધારાવું એ “ધકારવું'માં.
સ્ટેશનમાં માલસામાન રાખવાને વિશાળ પથાર, “હા” બકારાંત (ધકારાત) વિ. સં. ૧-+ મ7] જેને છેડે ધક્કો(કે)-દ્ર-ધું ) . જિઓ ધક્કો" + “ઢ(-ધં).] ધ” વર્ણ આખ્યો હોય તેવું (પદ)
ધક્કા સાથે મરાતો ધ , ઘડી માર-કટ ધકારો જ “ધખારો.”
[ધકારવું ધખ(ક) (- , -કય) સ્ત્રી. [ ઓ “ધખવું.'] (લા.) ધકાવવું જુએ “ધકવું'માં. (૨) (લા.) ઉતાવળ કરવી, માનસિક ઉકળાટ. (૨) આકરી તરસ, પ્રબળ પિપાસા, ઘકાવવું જઓ ધકવું"માં.
શષ. (૩) ધગશ ધકહું' જુએ “ધકવું"માં. (૨) ઉતાવળ થવી, ઘકારાવું ધખડી બી. [જ “ધખડું' + ગુ. “ઈ” પ્રત્યથ.], હેન. પકવું જ “ઘકવુંમાં.
[ધક્કા-ગાડી.' ન. જિઓ “ધખ'+ગુ. ડું સ્વાર્થે ત. પ્ર.] શરીરમાં ધકેલગાડી સ્ત્રી, જિઓ ધકેલવું' + “ગાડી.] જુએ આવેલી તાવની જરકી ધકેલ-પદી સ્ત્રી. [જ “ધકેલવું' + “પી.] (લા.) ઢીલ કરતે ધખણ વિ. [જ “ધખવું' + ગુ. “અણ” કર્તાવાચક કુપ્ર.] કામ કરવું એ, કરવા ખાતર કામ કરવું એ, આતે -ણિયું વિ. [+ગુ. “ઈયું” ત. પ્ર.] વારંવાર ખિજાઈ જનારું, આતે કામ કરવું એ
ધખવાના સ્વભાવનું ધકેe-પંચાં દોઢસે (-ચાં) ક્રિ. વિ. જિઓ ધકેલવું' ધખણું ઝી. જિઓ ધખવું' + ગુ. “અણું’ + ‘ઈ’ સ્ત્રી પ્રત્યય.] “પંચું' (પાંચનો ઘડિયો) + દોઢસે.] (લા.) જેમ તેમ કર્યું (લા.) તાવની થોડી ગરમી, સતપ વાપણું જવાય એમ
[હડસેલે, ઠેલે, ધક્કો ખણું વિ. જિઓ ધખવું' + ગુ. કવાચક “અણું' ધકેલ-પાંચશેરી સ્ત્રી. જિઓ ધકેલવું' + “પાંચશેરી.] (લા) કુ.પ્ર.] વારંવાર ગુસ્સે થયા કરતું, ધખવાના સ્વભાવવાળું ધકેલવું સ. ક્રિ. [જુઓ “ધકો, -ના. ધો.] ધક્કો મારી ધખણુન. જિઓ ધખવું' + ગુ. “અણું ક્રિયાવાચક હડસેલવું, ઠેલવું. (૨) (લા) ઝડપથી કામ કર્યું જવું. કે. પ્ર.] ધખવું એ, ધખણ
[ઉતાવળ, વરા. ધકેલાવું કર્મણિ, ક્રિ. ધકેલાવવું છે. સ.કિ.
ધખધખ (ધખધખ્ય) સી. જિઓ ધખવું-ભિવ.] (લા.) ધકેલાવવું, ધકેલાવું જઓ ધકેલવુંમાં.
ધખધખવું અ.િ [જ “ધખવું,' –દ્વિર્ભાવ ] ઘણું જોસથી