Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 140

Lદવ-દરબાર
૧૧૭૫
દેવબાહુલ્યવાદી
દેવ-દરબાર છું. [સં. રેવ + જુઓ “દરબાર.] દેવ- મરેડ હજી છે, જેનું સ્થાન મરાઠી મરેડ લેતા જાય છે. મંદિર, દેવસ્થાન
દેવ-નાથ, દેવ-નાયક પું. [સં. દેવોના સવામી અને નેતા–ઇદ્ર દેવદર્શન નં. (સં.1 દેવની ઝાંખી કરવી એ, મંદિરે જઈ દેવ-નિર્માલય ન. સિં] દેવ ઉપરથી ચડીને ઊતરેલ તે તે મૂર્તિ કે સ્વરૂપનું કરવામાં આવતું દર્શન
પદાર્થ–ફૂલ વગેરે. (૨) મહાદેવ વગેરે દેવોને ઘાયેલી દેવ-દાનવ છું, બ.વ. [સં.) દેવ અને દનુજે, દેવો અને સામગ્રીને પ્રસાદ એ તપાધન બ્રાહ્મણો કે ગોસાઈ દેવાના શત્રુ દાન (દૈત્ય અને રાક્ષસ ભિન્ન છે.)
બાવા જ લઈ શકે)
[કુદરતી, નૈસર્ગિક દેવદાય ન. સ. પં] દેવસ્થાનના ખર્ચને માટે અપાતું દાન દેવ-નિમિ | વિ. [સં.) દેવેએ બનાવેલું. (૨) (લા.) દેવદાર ન એ. સેવવાદ પં.) એ નામનું હિમાલયમાં થતું દેવ-નિવાસ ૫. [સં.1 દેવાને માટેનું તે તે રહેઠાણ
એક ઝાડ (જેનાં હળવા વજનનાં પાટિયાં–ખાસ કરી ખાં દેવ-નિષ્ઠા સ્ત્રી. [સં.] દેવ કે દેવો પ્રત્યેની આસ્થા અને (બારદાન) તરીકે વપરાય છે.) [બનાવેલું શ્રદ્ધા
[નાસ્તિક, પાખંડી દેવદારી વિ. [+ ગુ. “ઈ ? ત...] દેવદારને લગતું કે દેવદારનું દેવ-નિંદક (નિન્દક) વિ. [સં] દેવાની નિંદા કરનાર, દેવાસી છે. સિ.1 મુખ્ય દક્ષિણનાં વિશાળ મંદિરોમાં દેવ-નિંદા (-નિદા) સ્ત્રી, સિં.1 દેવદેવીઓને વખોડી કાઢવાની "દેવ સમક્ષ નાચવાનો ધંધો કરનારી સ્ત્રી, (હકીકતે દેવને ક્રિયા [અભિલેખો વગેરેમાં મળતું નામ. (સંજ્ઞા.)
અર્પણ કરાયેલી બાળકી હતી તે. આ રિવાજ હવે બંધ દેવ-પાન ન. [સં.] આજના પ્રભાસપાટણનું મધ્યકાલીન થયું છે. એમનું જીવન વેશ્યાવૃત્તિથી પસાર થતું.) દેવ-૫ની સી. [સં] જઓ “દેવ્યાંગના.” દેવ-દિવાળી સ્ત્રી. [સ. સેવ + જ દિવાળી.'] કાર્તિક દેવ-પથ પું. [૪] આકાશ. (૨) દેવ-મંદિરે જવાને માર્ગ
સુદિ અગિયારસ, દેવઉઠી અગિયારસ. (૨) કાર્તિક સુદિ દેવપરસ્ત વિ. સં. રેત + ફા.] અનેક દેવદેવીઓ તરફ પૂનમ, કાર્તિકી પૂનમ
આસ્થા રાખનાર
[આસ્થા, દેવ-નિષ્ઠા દેવ-દગડું ન. [સ. સેવ + fqન + ગુરુ દ્વારા] (લા.) નાનાં દેવ-પરસ્તી સ્ત્રી, [+ફ. “ઈ' પ્ર.] દેવદેવીઓ તરફની નાના અનેક દેવદેવીઓમાંનું પ્રત્યેક
દેવપક્ષી ન. [સં૫], દેવ-પંખી (પછી) ન. [+ જુઓ દેવ-દૂત છું. [સં.] દેવોએ મોકલેલ દૂત. (૨) (લા.) અવિન “પંખી.] (લા.) હંસ દેવ-દુષ્યન. [સં] દેવોને માટેનું વસ્ત્ર, અર્તિને પહેરવાને વાલે દેવપંચક (પચ્ચક), દેવ-પંચાયતન (૫ચા- ન. [8] દેવરા (-દેરાં ન બ.વ. [સં રેવ + જ “દેરું.'] દેવ- ગણેશ ગૌરી બ્રહ્મા વિષ્ણુ અને મહાદેવ (શિવ) એ પાંચ મંદિરે. (૨) (લા) (જઓ “દેવ-૬ ગરું') નાનાં મોટાં દેવાને સમૂહ દેવ-દેવલાં
[દેવ-દેવીઓ દેવપાટણ ન. [સ. હેવ + જ “પાટણ.”] જુએ દેવ-પત્તન.” દેવ-દેવલાં ન બ.વ. [સં. સેવ + દેવલું.'] નાનાં મોટાં દેવ-પુરુષ . સિં] (લા.) સદગુણી અને સજજન આદમી દેવ-દેશ ૫. સેિ, સેવ-ટેવ + રા] દેવાના પણ સ્વામી– દેવ-પુષ્પ ન. [૪] પારિજાતકનું ફુલ, હારશણગારનું ફૂલ વિષ્ણુ શિવ
દેવપૂજક વિ. [સં] દેવ-દેવીઓની અર્ચાપ જા કરનાર દેવ-દેશ પું. [સં.] સ્વર્ગ. (૨) (લા) સૌરાષ્ટ્ર દેશ. (જૈન) દેવ-પૂજન ન., દેવપૂજા સ્ત્રી. [સં] દેવ-દેવીઓની અર્ચા-પૂજા દેવ-દોષ ! .] (લા.) દેવ કે દેવની કૃપાથી આવેલી દેવ-પેઢણી વિસ્ત્રી. [સં. ટેવ + જ “પોઢવું'+ગુ. “અણું” માંદગી
કુ.પ્ર. +ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.], દેવ-પેઢી વિ, સ્ત્રી. [+ગુ. દેવ-દ્રવ્ય ન. સિં] મંદિરમાં દર્શનાર્થીઓ તરફથી ભેટ “હું” ભૂ.ક. + ગુ. ‘ઈ’ સ્ત્રી પ્રત્યય] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે
અપાયેલી તેમજ દેવ-મંદિરની જમીન વગેરેમાંથી ઉત્પન્ન દેવ વિષ્ણુ જે દિવસે નિદ્રા કરવાનો આરંભ કરે તે દિવસ થયેલા પદાર્થોના વેચાણમાંથી ઊપજેલી રકમ, ધર્માદા-નાણું -આષાઢ સુદ અગિયારસને દિવસ, દેવશયની અગિયારસ દેવ-ધુમ ન. [સં.] એ. “દેવ-તરુ.”
દેવ-પ્રણીત વિ. [૪] દેએ રચેલું, દેવ-નિર્મિત દેવ-દ્રોણ સ્ત્રી. સિં] મહાદેવની નીચેની જલાધારી દેવ-પ્રતિકૃતિ સી. [સં. દેવ-દેવીઓની છબી દેવ-ધન ન. સિં] જાઓ “દેવ-દ્રવ્ય.”
દેવ-પ્રતિમા સ્ત્રી. [સં] દેવ-દેવીઓની મૂર્તિ દેવ-ધાની સ્ત્રી. [સં] સ્વર્ગની રાજધાની–અમર પુરી દેવ-પ્રતિષ્ઠા ઋી. [સં.] વૈદિક કે પૌરાણિક વિધિ પ્રમાણે દેવ-ધાન્ય ન. [૪] (લા.) જવાર
મૂર્તિમાં તે તે ઇષ્ટદેવની સ્થાપના, “એપોથીયોસિસ' (ગે.મા.) દેવ-ધામ ન. સિં.] દેવાનું નિવાસસ્થાન. (૨) લા.) હિમાલય દેવપ્રબોધિની વિ., સી. [૪] જુએ દેવ-ઊઠી.” દેવ-ધુનિ(ની) સૂઝી. સિં] આકાશગંગા, દેવ-નદી, નેબ્યુલા' દેવ-પ્રયાગ ન[સં.1 હિમાલયના તેહરી જિલ્લામાં ગંગા દેવન ન. સિં] જગાર, વટું, દૂત
[નક્ષત્ર અને અલકનંદાના સંગમ ઉપરનું એ નામનું તીર્થ. (સંજ્ઞા) દેવ-નક્ષત્ર ન. [સ.] કૃત્તિકાથી ગણતાં ૧૪ મું નક્ષત્ર–વિશાખા દેવ-પ્રાસાદ પું. સં.] જુઓ “દેવતાયતન.” દેવ-નદી સ્ત્રી. [સં] જઓ “દેવ-ધુનિ.”
દેવ-બાવળિયો છું. (સં. સેવ + જ “બાવળિયો.”] બાદેવનાગરી વિશ્રી. [સં.] અશોક કાલીન બ્રાહ્મી લિપિમાંથી વળની એક ઊતરતી જાત, રામ-બાવળિયે, તલ-બાવલડી
સી આવેલી માથાં બાંધેલા વર્ગો દેવ-બાહુય-વાદ ૫. [સં.] અનેક દેવ હોવાને સિદ્ધાંત કે વાળી લિપિ, બાળબેધ લિપિ (એના જેન અને બ્રાહ્મણી મત, અનેકદેવવાદ, પિલીથીઝમ' (દ.બા.) એવા બે મરેડ હતા; આજે મરાઠી અને હિંદી એવા બે દેવબાહુલ્યવાદી વિ. [સ, મું.] અનેકદેવવાદી, “પેલીથીસ્ટ'