Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1217

સુમત-સંહિતા
સુશ્રુત-સંહિતા (-સંહિતા) સ્રી. [સં.] જએ સુશ્રુત(૪).' સુ-ષ્ટિ વિ. [સં.] સારી રીતે જોડાઈને રહેલું, લગાલગ આવી ચેટી રહેલું. (૨) ઘાટીલું સુષમ વિ. [સં] સ.પ્રમાણ. (ર) સુંદર સુષમા શ્રી [સં] સૌંદર્ય, શેાભા સુષિર વિ. [સં] કાણાંવાળું, છિદ્રવાળું. (૨) ન. વાંસળી મેરલી પાવા વગેરે. છેદમાં પવન ફૂંકી વગાડવાનું તે તે વાઘ સુ-યુત વિ. [સં.] તદ્દન ઊંધી ગયેલું. (ર) (લા.) અંદર દબાઈ કે છુપાઈ ને રહેલું, અ-પ્રગટ, લેટન્ટ’ સુષુપ્તિ સ્રી. [સં.] સુષુપ્ત હોવાની સ્થિતિ. (ર) એક
જાતની જ્ઞાન-શૂન્ય અવસ્થા. (યુગ.) સુષુમ્બુા શ્રી. [સં.] ઇંડા અને પિંગલા નામનો નાડીઓની વચ્ચે કહેવાતી એક મધ્યસ્થ નાડી. (ચેંગ.)
સુસજ્જ વિ. [સં.], "જ્જિત વિ. [+ સં. ૬૪ લગાડી સંસ્કૃતાભાસી) સારી ીતે સજજ થયેલું, સારી રીતે તૈયાર થઈ રહેલું, ‘વેલ ઇકવિડ’ સવા-2) પું. [રવા., + ગુ. ‘આ’ સ્વાર્થે
પવન ફૂંકાવાના અવાજ સુસવાટૐ(-ઢ,ળ,) (-ટય, -~, ય) શ્રી. સુ-સંગઠિત (-સહિંત) વિ. સં. + જુએ સારી રીતે સંગઠિત થયેલું
ત.પ્ર.] [ાત
મગરની એક ‘ર્સ-ગઠિત.']
પર
સુક-ગળ
સુહાગિયું વિ. [જુએ ‘સુહાગ' + ગુ. ઇયું' ત.પ્ર.], સુહાગી વિ. [+], ઈ ' ત.પ્ર.] સૌભાગ્યવાળું, સુભાગી.
સુ-સંગત (સસ્કૃત) વિ. [ર્સ,] સારી રીતે સ`ગત થવાની સ્થિતિનું, બંધએસનું
સુ-સંગતિ (સકૃતિ) . [સં.] સારી રીતે સંગત થવાની સ્થિતિ, (૨) સારી સામત
સુસ્ત વિ. [ફા.] આળસુ. (ર) મં, ધીમું (પ્રાણી મનુષ્ય - પક્ષી વગેરે.) (૩) એદી
સુસ્તી શ્રી. [ફા.] આળસ, (ર) ઊંધવાળું ચેન, તંદ્રા (૩) મંદતા. [॰ ઉઢાડી દેવી, ॰ કાઢી ના(નાં)ખવી (૩.પ્ર) સન્ન કરી પાંસરું કરવું]
સ્વસ્થ
સુન્થ વિ. [સં] સારી રીતે ગાઠવાયેલું, સુ-સ્થિત. (૨) [રીતે સ્થાપેલુ સુસ્થાપિત વિ. [સં.] સારી રીતે મુકી રાખેલું, સારી સુસ્થિત વિ. [સં.] જએ ‘સુ-સ્થ.’ સુસ્થિતિ સ્ત્રી, [સં.] સારી સ્થિતિ, સારી હાલત સુ-સ્થિર વિ. [સ.] સારી રીતે સ્થિર થયેલું સુપૃષ્ટ વિ. [É ] ખૂબ જ સ્પષ્ટ, તદ્દન ચેાખું સુ-સ્થર પું. [સં.] સારા સ્વર, કંઠના સારા અવાજ, (૨) વિ. સારા સ્વરવાળું, મધુરા કંઠવાળું [આવકાર સુસ્વાગત ન. [સં.] સારી રીતે આપવામાં આવેલા સુન્ગાપ પું. [સં] સારી ઊંધ. (ર) સારે। . આરામ સુહાગ પું. [સં. કૌમાય > પ્રા. સોળ, ન.] સૌભાગ્ય સુહાગ(ગે)ણુ (ણ્ય) શ્રી. [જુએ ‘સુહાગી' + ગુ. ‘(-એ)ણ' શ્રીપ્રત્યય.] જએ ‘સુવાસણ.’
સુહાગ-રાત (સ્ત્ય). [+જુએ ‘રાત.'], ત્રિ સ્ત્રી, [+સં.] નવાં પરણેલાં દંપતીની પહેલી રાત સુહાગિણી વિ.,સી. [જુએ ‘સુહાગો' દ્વારા ભાસી વિકાસ.] જઆ ‘સુહાગણ’-‘સુવાસણ,’
સંસ્કૃતા
Jain Education International_2010_04
(૨) સુંદર
સુહાગણ (-ણ્ય) જુઆ ‘સુહાગણ,’ સુહાણ (ણ્ય) જએ ‘સુવાણ’ - ‘સવાણ,’ સુહાસણી સી. [સં. સુદ્ઘત્તિન>પ્રા. સુહાસની પ્રા. તત્સમ] સુહાસિની સ્ત્રી. [સ ] સુંદર હાસ્યવાળી સ્ક્રી, મલકતી સી. (૨) સૌભાગ્યવતી સ્તી, સુવાસણ, એવસુ સુહાવન વિ. [જએ ‘સુહાવું' + સં, અને કૃ.પ્ર.] સેાહામણું સુહાવવું જએ સુહાવું’માં.
સુહાવું સ.ક્રિ. સ. શુક્ર્મ > પ્રા. લુ] શાલવું, લસવું, અરગવું. સુહાવવું કે.,સ.ક્રિ.
સુજ્જન પું.,ન. [સં.,પું.], સુહૃદ પું. [સં. સુક્ષ્] મિત્ર, રાસ્ત [મિત્રતા, કૈસ્તી સુદ ૢ-ભાવ હું. [સં.] હદયના સાચેા પ્રેમ, (ર) મિત્રભાવ, ~હ્યું ના.યા. [સં. સર્જિત-> પ્રા. ટ્ઠિમ- > અપ. સર્ફેિ > જ.ગુ, સિ’ > ‘શું’- ‘શું'. ગુ.] સાથે
સુંદર (સુન્દર) વિ. [સં.] આકર્ષક આકૃતિ રંગ વગેરેવાળું, સુભગ, રમ્ય, રમણીય, મનેાહર, મનેારમ. (૨) સરસ, રસિક
સુંદરી (સુન્દરી) સ્ત્રી, [×.] સુંદર સ્ત્રી, દેખાવડી સ્ત્રી. (૨) શરણાઈ જેવું એક વાઘ. (૩) ‘વિયેાગિની’ નામના અર્ધ-સમ વૃત્તની બીજી સંજ્ઞા, (વૈતાલીય’ના એક પ્રકાર) (પિં.) [સુંવાળાપણું સુંવાળપ (-૨) સી. [જુએ ‘સુંવાળું' 4 ગુ. ‘પ' ત.પ્ર.] પશુ-સુંવાળા કું.,અ.વ. [જુએ સુંવાળું.'] હિંદુમાં મૃત્યુ પછી દસમે દિવસે માથાના મેવાળા ઉતરાવવામાં આવે છે તે વાળ. [॰ ઉતરાવવા (રૂ.પ્ર.) એ રીતે વાળ કઢાવવા] સંવાળિયાં ન.,અ.વ. [જુએ ‘સુંવાળું' + ગુ. થયું' સ્વાર્થે ત પ્ર ] (ખૂબ કામળ હાવાને કારણે) બેઉ વૃષણ સુંવાળી વિ.,સી. [જએ ‘સુવાળું' + ગુ. ‘ઈ ” સ્ક્રીપ્રત્યય.] (કૃણી હાવાને કારણે) સૂકવીને ધીમાં તળેલી એક પ્રકારની પૂરી. (૨) દૂધમાં કરેલી કે બાજરીની
શાખરી
સુંવાળું વિ. [સં. સુ-મરી -> પ્રા. સુમન-, સુક્ષ્મજી -] સુ¥ામળ, મુલાયમ, (૨) નારક. (૩) નરમ સ્વભાવનું. (૪) (લા.) ન. એ ‘સુંવાળા.’[~ળી સૂંઢનું (૧.પ્ર.) નાજુક. (૨) લાડકું. -ળા માણસ (રૂ.પ્ર.) નરમ માણસ, (૨) નાજુકાઈના ઢાંગ કરનાર માણસ. -ળા રૂપિયા (રૂ.પ્ર.) ઘસાઈ ગયેલા પિયા]
સૂઈ પું. સં. સૂચિTM > પ્રા. સૂ] જુએ ‘સઈ.’ સૂઈ ૐ સ્ત્રી, [સં. સૂચિહ્ના>પ્રા. સૂ] નારા સાથે, સેાય. (૨) વાળા-ચં, ખીલી. (૩) કાંટા. (૪) ત્રાજવાના સાયેા. (૫) ઘડિયાળને મેગરા, (૬) દાણાના (૭) ભરતવાળી શાલ
ગા
સૂ*(-ક) સ્ત્રી. [જએ ‘સુકાવું.”] સુકાઈ જવું એ, ભીનાશને અભાવ થવા એ, સૂકાપણું, સુકવાણ સૂ-ગળું ન. [જુએ ‘સૂકું' + ગળું.'] ગળું સુકાવાને