Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1200

સાંતરું
થઈ રહેલું, પરવારવું. (૨) સક્રિ. સજ્જ કરવું. (૩) શણગારવું [(ર) (લા. શરીરે નાજુક સાંતરું॰ વિ. સં. સાÄ> પ્રા,તંત્તર્સ્ત્ર-] વિશાળ, મેહં સાતનું વિ. [જુએ સાંતરવું, + ગુ” રૃ.પ્ર.] સજજ, તૈયાર. (૨) (લા.) હોશિયાર. (૩) ન. સેાઈની સામગ્રી સાંતવું સ.ક્રિ. જએ ‘સંતાડવું.’ સાંતળવું સતિ. જએ ‘તળવું' દ્વારા.] જુએ ‘સાતળવું,’ સાંતાનિક (સાન્તાનિક) વિ. [સં.] સંતાન કે સંતાનાને લગતું, કરાંઓને લગતું
૨૨૩૫
સાંતી ન. હળ (આમાં રાંપ કરિયું દંતાળ એ વગેરે પ્રત્યેક ના સ્વીકાર છે.) (ર) (લા.) હળવાળી બળદની એક જોડી આખા દિવસમાં ખેડી શકે તેટલી જમીન કે એનું અંદાંજી ૫૦, ૬૦, ૭૦ વીધાનું) [(૧)' સાંતીડું ન. [ + ગુ. 'હું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુએ ‘સાંતી’સાંતી-મેરાયું. [ + જ ‘વેરા,'] એક સાંતી ચલાવવા જેટલી જમીનને સરકારી કર કે વિઘેટી સાંતલું ન. [જુએ સાંતી' દ્વારા.] બળદને ગાડા વગેરેમાં તેડવા માટે ગળામાં ભરાવાય તે પ્રકારનું ચાકડાઘાટનું Àાંસરું [આસના-વાસના, દિલાસે સાત્વન (સાવન) ન., ના સ્ત્રી. [સં.] આશ્વાસન, સાંથ (-શ્ય), -થજુી સ્ત્રી. ખેડત જમીનને ખેડે એ બદલ જમીનદારને કે સરકારને ચૂકવાતું ભાડું કે હકરત, ગણાત. (૨) હાટ, દુકાન, (૩) બજાર, [થે આવવું, થે મૂકવું (ણ્યે.) (૩.પ્ર.) સાંથ લઈ ખેડૂતને ખેતર ખેડવા આપવું] સાંથ-નજરાણું (સાંચ-) ન., - પું. [+ જ ‘નજરાણું,“ણું.'] એક-બીજા ખેડૂત જમીનનેા બદલે કરે તે સમયે જમીનદાર કે સરકારને આપવામાં આવતી ઉપલક ભેટ સાંથવું સક્રિ‚ જુએ ‘સાંથ, 'ના.ધા.] સાથે આપવું,
રાતે ખેડવા આપવું, (ર) (લા.) કામે લગાડવું સાંથિયા પું. [જુએ. સાંથ'+ગુ. ‘ઇયું' ત,પ્ર,], સાંથી, કે, ॰શ પું. [+ ગુ. ' પ્ર. + ‘કું'‘હું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] સાંથે ખેડનારા ખેડૂત, ગણેાતિયે સાંદીપનિ (સાન્હીપત્તિ) પું. [સં.] શ્રીકૃષ્ણ અને સુદામાના એ નામના ગુરુ. (સંજ્ઞા.)
સાંદ્ર (સાન્ત્ર) વિ. [સં.] ગીચે ગીચ આવેલું, ઘટ્ટ, નિખિડ. (૨) ધેાર. (૩) રમ્ય, મનેાહર
સાંધ` (-ચ), [ર્સ, સન્ધિ,પું.] બે પદાર્થોના જોડાણની દેખાતી રેખા, સાંધા, (૨) ક્ાટ, તરાડ, (૩) જોડેલા કે સાંધેલા ભાગ, [૰ સેરવી (રૂ.પ્ર.) સાંધે હેચ ત્યાંથી ફાડવું] [વગેરેમાં, તાર સાંધવાની ક્રિયા સાંધૐ (-ચ) સી. [જએ ‘સાંધવું.'] કાંતણ વણાટ સાંધણુ ન. [જુએ ‘સાંમવું' + ગુ. ‘અણ' કૃ.પ્ર.] સાંધવાની ક્રિયા, શીવણ, (૨) સાંધાના ભાગ, સાંધ. (૩) અનુસંધાન. (૪) પુરાણી, પરિશિષ્ટ. (૫) વજન કરતાં ધડા કરવા મુકાતી ચીજ-વસ્તુ. [૰માં તણાઈ જવું (ર.પ્ર.) કશી ગણતરીમાં ન હોવું]
સાંધણી સ્ત્રી, [જએ ‘સાંધવું' + ગુ. ‘અણી' કૃ પ્ર.] જએ સાંધ(૧,૨,૩).' (૨) નિશાની, (૩) સપાટી જેવાનું
Jain Education International_2010_04
સાંપરાચિક
કડિયા-સુતારનું એક સાધન
સાંધવું સ,ક્રિ. સં. સધા>પ્રા. દૂધ-] બે પદાર્થાને સાથે લગાલગ કે એકાત્મક થાય. એમનેડવા. (ર) સાંધા કરવા. (૩) શૌવવું. (૪) (વાસણને) રેણ કરવું. (૫) (ભાણ કે નિશાન) તાકવું. સંધાવું કર્મણિ.,ક્રિ. સંધાવવું કે.,સ..
સાંધા-વાળા વિ.,પું. [જુએ ‘સાં’+ગુ, ‘વાળું’ ત.પ્ર ] રેલગાડીનાં સ્ટેશનમાં શન્ટિંગ વગેરે પ્રસંગે વાહન જવા માટે છૂટા સાંધા જોડી આપનાર માણસ, લાઈન-મૅન' સાંધિક (સાન્તિક) વિ.,પું. [સં.] સલાહ-સંધિ કરનાર સાંધિયા હું, જિએ સાંધા’+ગુ. ‘થયું' ત.પ્ર.] લખાઈ વધારવા કારડામાં જોડાતા કારડાના ટુકડા. (ર) અનુસંધાન ચાલુ રાખવા માટેના તેડાણના કાગળ સાંષિ-વિષહક (સાધિ) પું. [સં.] જુએ ‘સંધિ-વિગ્રહક,' સાંધા પું, જિએ સાંધવું'+ગુ. એ' કૃ.પ્ર.] જ ‘સાંવ.૧' (૨) પરમણના છેક છેડાના પાતળા ટુકડા. (વહાણ.) [-ધા કરવા (રૂ.પ્ર.) આધાપાછી કરવી. ધા અલાવા (રૂ.પ્ર.) વાના રોગથી શરીર અકડાઈ જવું. - સાંધે જૂઠ્ઠું ({.પ્ર.) હાડાહા જૂઠું, સદંતર ખેડઢું. • ખાવા (પ્ર.) મેળાપ થયેા. (૨) ઇચ્છા ફળવી, ૦ દેવા, • મારવા (રૂ.પ્ર.) સાંધવું. • એસàા (-બસવેા), ॰ મળયા (૩.પ્ર.) બરાબર ફીસેફીસ જોડાવું. થૂંકના સાંધા (પ્ર) મેળ વગરની વાત] લિગતું, સાંઝના સમયનું સાંખ્ય (સાન્ધ્ય) વિ. [સં.] સંયાને લગતું. (ર) સાંઝને સાંનિધ્ય સામ્નિય) ન. [×.] નિકટ હાવાપણું, નજીક હેવું એ [(૨) સંનિપાતને અંગે થતું સાંતિપાતિક (સાન્નિપાતિક) વિ. [સં.] સંનિપાતને લગતું, સાંપટ (ટય) સ્ક્રી. [ä, F-પુટ, પું, દ્વારા], -ટિયું ન. [+ ગુ. ‘યું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.], સાંપ (ય) જી. [સં સંપુટ>પ્રા. સંપુટ્ટુ, પું. દ્વારા] ઊંધાં-ચત્તાં બે કાર્ડિયાંની જોડ, સંપુટ. (ર) દાબડા. (૩) (લા ) પકડ. (૪) સંકડામણ, ભીંસ, (૫) મુશ્કેલી
.
સોંપવું અ.ક્રિ. [સં. સું-વ્>પ્રા. સંવત્તુ-] આવી પડવું. (ર) પ્રાપ્ત થવું, મળવું, (૩) (લા,) જન્મ થવા સાંપડિયું ન. [સં. સંપુટ > પ્રા. જ્ઞ-પુલ + ગુ. ‘ઇયું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] રોટલા રાખવાનું ઠામ, જાકરિયા સાંપડી . [જ‘સાંપડે' + ગુ. ‘ઈ 'શ્રીપ્રત્યય ] નાના સાંપડા, વાંચવા માટે પે।થી પુસ્તક મૂકવાની છે પાટિયાંની ફ્રાંસિયા ઘેાડી
સાંપા પું. [ર્સ, સંપુટ" > પ્રા. સંપુરમ] વાંચવા માટે પૈાથી પુસ્તક રાખવાની નાની એ પાટિયાંની ફાંસિયા વાડી સાંપત્તિક (સામ્પત્તિક) વિ. [સં.] સંપત્તિને લગતું, નાણાવિષયક, આર્થિક
સાંપરાય (સામ્પરાચ) વિ. [ä ] યુદ્ધ સંબંધી. (૨) મરણેાત્તર, પારલૌકિક, (૩) પું. [સં., પું,,ન.] સંઘર્યું. (૪) મરણેત્તર જીવન વિશેની ખેાજ. (૫) મરણેાત્તર જીવન. (૬) પર-લેાક [(૨) ન. યુદ્ધ સાંપરાયિક (સામ્પરાયિક) વિ. [સં.] સંપરાયને લગતું.