Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1192

સારમેય
૨૨૨૦
સારી પેઠ, કે
લેવું
સારમેય [સ.] છું. કૂતરે
સારંગ' (સાર) કું. લિ. સર હંગ] ઓ “સરંગ.' સારેય ન. [સં.] સરળ હોવાપણું, સરળતા, સલબાઈ સારંગધર, સારંગ-કારી . જિઓ “સારંગ"+સ.] હાથમાં સારવવું સ.. [સે , -ના. ધા] સાર કાઢ, શાર્ગ ધનુષ ધારણ કર્યું છે તેવા ભગવાન વિષ્ણુ. (સંજ્ઞા.) તારવવું. (૨) નિભાવવું. (૩) પાર પાડવું. (૪) સંભાળવું સારંગનયના (સાર ) રમી. [સ.] જુએ “સારંગ-લોચના.' સારવવું જ એ “સરમાં , (૨) ખેરવવું, પાડવું. (૨) છેતરીને સારંગ-પાણ (-શ્ય) કું. [સં. રીairળ], વુિં . સં]
જઓ “સારંગ-ધાર.'
[વાળી-સુંદર સી સાર-વા મી. (સં. શારદારો] કસવાળી ફળદ્રુપ જમીન સારંગ-લાચા (સાર) મી. [સં.] હરણના જેવી અને સાર-વાર (સાર થ-વારથ) , [જ એ “સારવું' + “વારવું.'] સારંગિયા વિષે. જિઓ સારંગી' + ગુ. મું” ત.ક.] સંભાળ-ગત, માવજત, સાર-સંભાળ. (૨) દવા-દારૂના સારંગી નામનું તંતુવાદ્ય વગાડનાર કલાકાર [કિનારી રૂપની સેવા-ચાકરી
સારંગી (સારગી) પી. સિં.] લાંબા ઘાટનું એક તંતુવાદ્ય, સારવાહી વિ. [સ.,યું.] સારવાળું, તરવવાળું
સારાઈ શ્રી. જિએ “સારું'+ ગુ. “આઈ' તે પ્ર.] સારાપણું, સારવું સ.ક્રિ. [સં. ૬ ધાતુના છે. સાથ- દ્વારા] માલ- સારપ. (૨) ભલાઈ. (૩) (લા.) મૈત્રી, મેળ સામાન વગેરે એક ઠેકાણેથી ઊંચકી બીજે ઠેકાણે મૂક. સારાત્મક વિ. સિં. સાર+ અરમન + ] સારરૂપ, સારાંશ-રૂપ (૨) ખેરવવું, પાડવું. (૩) ગાંઠનું. (૪) શ્રાદ્ધ-ક્રિયા સારનુવાદ ૫. [સં. તર + અનુ-વાઢ] સાર તારવીને એને કરાવવી, સરાવવું
આપેલો તરજમે સારવું સ.ક્રિ. કાણું પાડવું, વહ પાડવાવીંધ કરવું સારા-પટી શ્રી. જમીન, મહેસૂલ, જમીન-ધારો સારસ ન. [સવું] બગલાના જેવું એનાથી ઠીક ઠીક મેટું સારાલંકાર (- ૨) . [સ. સાર+ મહેં-) જ એક સુંદર પક્ષી (એ નર-માદાની જોડમાં જ લીલાં ખેત- “સાર(s). માં ફરે છે.), કૌચપક્ષી
[(પઘમાં.) સારા-(વા), (૨૫) સી. જિઓ “સારું' દ્વાર.] ગમતું સારસ-હું ન. [ ગુ. “હું' સ્વાર્થે ત. પ્ર] જ સારસ અને ધારેલું પરિણામ, સારા પરિણામને સંભવ. (૨) સાર-સંગ્રહ (સગ્રહ). સં.] એક કે અનેક ગ્રંથોમાંથી સારો સમય સાર સાર કાઢી કરેલો એ બધાંને સંધર
સારાવું જ એ “સારવું'માં.
જિઓ “સારાઈ.” સારસાપરીલા કી. [અં.] એક વનસ્પતિ, ઉપ૨સાલ સારાશ () સી. જિઓ “સારું' + ગુ. “આશ' ત...] સારસી મી. (સં.] સારસ પક્ષીની માદા. (૨) વજ સારાસાર પં. [સં. સાર + અ-સા] સારું અને ખાટું હોવાગ્રામની સાત માંહેની એક મ. (સંગીત.)
પણું, તય અને અતવ્ય સારસી પી. [૩] હાથીની ચિચિયારી
સારાસાર-બુદ્ધિ સી., સારાસારવિચાર છું. [.] સારાસારય ન, [૪] રસિક હોવાપણું, સરસ-તા, રસિકના માઠાને કે સારા-ખોટા વિચાર, સારું-નરસું એ સારુંસારવત વિ. સિ.] સરસ્વતીને લગતું, સરસ્વતીનું. (૨) બેટું વિચારવાની શક્તિ વિધાને લગતું, વિદ્યાનું ઉપાસક. (૩) માં ઉદાર લલિત સારાસાર-
વિક . સં.સારું અને શું ખોટું યા અદ્વિજાત અને નાગર કેટિનું ગદ્ય-પદ્ય લખાણ હોય તેવું નરસું એ વિચારવાની બુદ્ધિ કે સૂઝ (વાયુમય). (૪) પું. વેદકાલીન પ્રાચીન સરસ્વતી નદીના સારાસારી સ્ત્રી. જિઓ “સારું'- દ્વિર્ભાવ + ગુ. “ઈ' ત.ક 1 બેઉ કાંઠાના દિકહીની (પશ્ચિમ બાજુને મારવાડને સ્પર્શ એક-બીજા સાથે સારો સંબંધ હોવાપણું, સુમેળ. (૨) કરત) ગા. (સંજ્ઞા) (૫) એ પ્રદેશના અસલ વતની (લા.) અતર પ્રેમની ગાંઠ બાધાની એ નામની જ્ઞાતિ અને એનો પુરુષ (અત્યારે સારાંશ (સારીશ) પં. સં. ૨૨+ અં] થોડામાં સારરૂપ કારમીરી ગૌડ સિધવા એવા ત્રણ ભેદ ગુજરાત - સૌરાષ્ટ્ર આશય, સંક્ષિપ્ત મતલબ, ભાવાર્થ, તાત્પર્ય, (૨) ઉત્તમ અંશ માં છે.) (સંજ્ઞા)
સારિત-રી) શ્રી. સિ.] શતરંજની રમત, સેગઠાં-બાજી સારસ્વત-મંલ(ળ) મડલ, -ળ) ન. સં]ઉત્તર ગુજરાતની સારિકા સ્ત્રી. [૪] મના નામનું પક્ષૌ. (૨) માં પહેરસિદ્ધપુરવાળી કોટેશ્વરમાંથી નીકળ વહેતી સરસ્વતી વાનું એક ઘરેણું નદીને ચોકથ-કાલમાં જાણીતો પ્રદેશ. (સંજ્ઞા.)
સારિ(ત્રી,રે)ગમ કી. [સં. #થમ જાપાર અને સાર-હીન વિ. [સં] સાર વિનાનું, કસ વિનાનું, નિઃસાર. મધ્યમ એ સાતમાંના પહેલા ચાર સ્વરેન ગુ.માં તે તે (૨) મતલબ વિનાનું. (૩) નિરુપયોગી
પહેલો અક્ષર.] ગાવા માટેની સ્વર-માંડણી. (સંગીત.) સારંગ (સાર છે) પું. [૩] સામાન્ય મૃગ. (૨) કાળિયર સરિતા સી. [સં.) એ નામની એક વનસ્પતિ, ઉપલસરી, ભૂગ. (૩) સિંહ. (૪) હાથી. (૫) ધો. (૬) મેર કપૂરી-મધુરી, ઉસ, ઉસખા-મગરબી પક્ષો. () એક તંતુવાલ. (૮) ન. [સં૫.] બગલાની જાતનું એક મોટું પક્ષી. (૯) [સ,.] ધનુષ
સારિંગ-બાણ (શ્ય), -ણિ જ સારંગ-પાણ,-હિ.” સારંગ (સાર) સિં. સર રાગિણી] એ સારી ઓ “સારિ.' નામને એક ગ(સંગીત.)
સારી-૨)ગમ જ “સારિગમ.” સારંગ ન. [સ. રા] વિષ્ણુનું એ નામનું ધનુષ. (સંજ્ઞા) સારી પેઠ (-4), કે ક્રિ.વિ. [૧, ગુ. સારઇ પઢિ,-'].