Page Text
________________
સંમતિ-દર્શક
સંમતિ-દર્શક (સમ્મતિ) વિ. [સં.] સંમતિ બતાવનારું સંમતિ-પત્ર (સ.મતિ-) પું. [સં.ન.] સંમતિ આપ્યાના કાગળ સંમતિ-ય (સમ્મતિ) ન., . [+સં. વવત્, ન.] મત આપવાના કાયદેસર અધિકાર હોય તેવી ઉંમર, પુખ્ત ઉંમર (અત્યારે મત-દાનની એકવીસ વર્ષની અને તે લગ્ન કરવાની અઢાર વર્ષની)
સં-મદ (સમ્મદ) પું. [સં.] સખત ગિરદી, ભીડ. (ર)
અથંબથ્થી, મારામારી. (૩) યુદ્ધ, લડાઈ સં-મંત્રશુ (સમ્મત્રણ) ન., -હ્યુા શ્રી. [સં.] સાથે એસી ચર્ચા વિચારણા કે મસલત કરવાની ક્રિયા, મંત્રણા, મસલત, વાટાઘાટ
સંમાન (સાત) ન. [સં.,પું.] માન, આદર, સત્કાર. (૨) ગોરવ, પ્રતિષ્ઠા. (નોંધ : ‘સન્માન' શબ્દ સંથી અશુદ્ધઆંસદ્ધ છે. એવા શબ્દ તે સત્+માનના બને, આ સમ્ + માન છે.)
સંમાનનીય (સમ્માનનીય) વિ. [સં,] સંમાન કરાવાને યેાગ્ય, માન આપવા પાત્ર
સંમાનવું (સમ્માનવું) સ.ક્ર. [સં. ક્ષમ્ + મન્-માનવ, તસમ] સંમાન કરવું, આદર આપવા. સંમાનાણું (સમ્માનાણું) કર્મણિ,ક્રિ. [આવ્યું હોય તેવું સંમાનિત (સમ્માનિત) વિ. [સ.] જેનું સંમાન કરવામાં સં-માન્ય (સન્માન્ય) વિ. [સં.] જએ ‘સું-માનનીય,’ (ર) સભા-સંસ્થાઓમાં લવાજમ લીધા-દ્વીધા વિના સભ્ય કરજે માનદ સ્વીકાર જેના થયેા હાય તેવું સંભાજેક (સમ્માક) વિ [સં.] સાફસૂફ કરનાર, ઝાડુ
સરસ.
કરવામાં આવ્યું હોય તેવું, મેળવણી કરેલું, સં-મિશ્રિત સંમિશ્રણુ (સાંમશ્રણ) ન. [સં.] મેળવણી, મિશ્રણ, સેળભેળ સં-મિશ્રત (સક્રિમશ્રિત) વિ. [સં.] જઆ ર્સ-મિશ્ર,’ સં-ભીલન (સમ્મીલન) ન. [×.] બિડાઈ જવું એ. (ર) મીંચાઈ જવું એ
સમ્યગ
સં-મૂઢ (સમૂહ) વિ. [સં.] અત્યંત મૂઢ થયેલું. (૨) તદ્દન મંઝાઈ ગયેલું
સં-મેઈિમ (સમ્રૂર્ત્તિમ) (d. [સે.] નર-માદાના સંચાગ વિતા ઉત્પન્ન થતું, (જૈન.) (૨) ગભૅ વિના પેાતાની મેળે ઉત્પન્ન થનારું (જૈન.)
સંમૈત-શિખર (સ-ખેત-)ન. [સં. શબ્દ નથી + સં.] મંગાળમાં આવેલા એક પહાડ ઉપરનું રાખર (જેનેનું એક તીર્થં-ધામ.). (સં.જ્ઞા.)
સંયમની (સઁય્યમની) સ્ક્રી. [સં.] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે માનસેાત્તર પર્વત ઉપર આવેલી ગણાતી યમરાજાની નગરી, (સંજ્ઞા.)
પર્ટ કરનાર
સં-માર્જન (સમ્માર્જન) ન. [સં.] સાફસૂફી. (૨) ઝાડુ-ઝાપટ કરવું એ, વાસીદું વાળનું એ
સં-માની (સમાર્જની) વિ., . [સં.] સાફસૂફ કરવાનું સાધન, સાવરણી, ઝાડું. (૨) પંજણી
સંયમમય (સંચમ-), વિ. [સં.], સંયમ-શાલી(-) (સંચમ-) વિ [સં.,પું.] આ ‘સંયમી.’ સંયમ-શીલ (સચ્ચમ-) વિ. [સં.] ઇંદ્રિયે ઉપર કાબૂ રાખવા ટેવાયેલું
સંયમી (સંય્યમી) વિ. [સં.,પું.] ઇંદ્રિયા ઉપર જેણે સંપૂર્ણ કાબ મેળવ્યેા હોય તેવું, સંયમશાળા
સંમાજિત (સન્માર્જિત) વિ. સં.] સાફ-સુફ કરાવેલું સં-મિત (સમિત) વિ. [સં.] સમાન, સરખું, તુય સં-મિલન (સક્રિમલન) ન. [સં. સુ-મેન] જુઆ ‘સંમેલન.’સંયુક્ત (સયુક્ત) વિ. [સં.] ખેડાયેલું. (૨) એકઠું કરેલું, (માંધ : આ ‘સં-મિલન' શબ્દ અશુદ્ધ અને અસિદ્ધ છે.) સં-મિલિત (સક્રિમલિત) વિ. [સં.] સાથે મળેલું, એકઠુ થઈ રહેવું. (૨) (લા.) એકમતનું, મળતા મતનું સં-મિશ્ર (સક્રિમન્ન) વિ. [સં] જેનું અન્ય સાથે મિશ્રણ
ભેગું કરેલું. (૩) અ-વિભક્ત. (૪) મજિયારું સંયુક્ત ક્રિયાપદ (સંચ્છુક્ત-) ન. [ä,] સહાયકારક ક્રિયાપદ જેને જેડાયેલું હોય તેવું બેઉ મળીને થયેલું ક્રિયાપદ, (ન્યા.)
સંમુખ (સમ્મુખ) વિ [સં.] સામે રહેલું. (૨) ક્રિ.વિ. સામે, સમક્ષ. [ ધ ‘સન્મુખ' શબ્દ સં. પ્રમાણે અશુદ્ધ અને અસિદ્ધ છે, કારણ કે સં.મ્ + મુલ છે, સં. ક્ષર્ + મુલતું ‘જ્ઞનુä' થાય, તે! એના અર્થ સાચું માટું’ થાય, જે અર્થવાળા શ6 ગુ.માં. પ્રયુક્ત થતા જોવામાં આવ્યા નથી.)
Jain Education International_2010_04
સં મેલન (સમ્મેલન) ન. [સં.] એકથી વધુ લોકોનું એકઠા મળવું એ, મેળાવડા,અધિ-વેશન (પરિષદ વગેરેનું), ‘કોન્ફરન્સ’ સં-મેાહન† (સમેાહન) પું. [સં.] પ્રબળ મેહ, ભારે મૂર્છા, (૨) ભ્રાંતિ. (૩) ખજ્ઞાન [દ્ધ કરી નાખનારું સંમેાહનન્ટ (સમેાહન) વિ. સં.] સંમેાહ કરનારું, સર્વથા સં-માહિત (સમેાહિત) વિ. [સં.] ^ જ મેાહ પામેલું સંયમ (સઁચ્ચમ) પું., [સ.] ઇંદ્રિયા તેમ ઇચ્છાએ પરા કાબૂ સિંચમવાળું, સંયમી સં-યત (સઁયત) વિ. [સં.] ઇન્દ્રિયો કાબૂમાં હેય તેવું, સં-તિ† (સંસ્કૃતિ) પું. [સં.] જૈન તિ, જૈન સાધુ. (જેન.) સં-યતિ (સઁખ્યાત) સી., -મ પું, [સ.] છાદ્રેયા ઉપરના સંપૂર્ણ કાબુ, ઇંદ્રેય-નિગ્રહ
સંયમ-ધર્મ (સય્યમ-ધર્મ) પું. [સ] ઇંદ્રિય-નિગ્ર”નું કાર્ય સંયમન (સંગ્મમત) ન. [સં.] જએ ર્સ-ચમ.' (૨) શિસ્ત, ડિસિપ્લિન'
સંયુક્ત-રાષ્ટ્ર-સંઘ (સંયુક્ત-રાષ્ટ્ર-સૌં) ન [સં.] પૃથ્વી ઉપરનાં અનેક રાષ્ટ્રનું સયુક્ત એક રાષ્ટ્ર કે સંધ, યુનાઇટેડ નૅશન્સ' (યુનેા.)
સંયુક્ત વાથ (સંયુક્ત-) ન[×.] સમાન કક્ષાનાં કે પ્રધાન કક્ષાનાં બે વાકયોનું બનેલું જોડિયું વાકય. (ન્યા) સંયુક્ત વ્યંજન (ભક્ષુક્ત વ્ય-જન), સંયુક્તાક્ષર (સચ્યુક્તાક્ષર) પું [સ,ન ] એ કે વધુ વ્યંજન મળી થયેલું એકાત્મક સ્વરૂપ, નેડાક્ષર
સંયુગ (સચ્યુગ) ન. [સ.,પું] યુદ્ધ, લડાઈ, સ'ગ્રાંમ સંયુત (સઁચ્યુત) વિ. [સં.] જોડાયેલું, સ`યેાગ, પામેલું સં-યાગ (સય્યાગ) પું. [સં.] જોડાવું એ, યુતિ. (૨) સમા
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |