Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1141

સમવડું
• સમાજ-વૃત્તિ
યું, ખર.
સમ-વડું લિ. [+ ગુ. ' ત..] જુઓ સમ-વડ.' સમસમવું અ.જિ. [સં. -ત્તમ, -ના.ધા.] સમસમ સમવયસ્ક વિ. [સં.] સરખી ઉંમરનું, તે તેવડું
એવો અવાજ કરો. (૨) દુઃખની પીડા મંગે મોઢે સમ-વથી વિ. સં. રમ-વત્ > સમ-વ4' + ગુ. ઈ' અનુભવવી. (૩) શાંત પડી રહેવું, મનમાં સમઝી શાંત ત.પ્ર.] જુએ “સમ-વચક.”
બેસી રહેવું. સમસમાવવું પ્રેસ.. [સમસમવું એ સમવસરણ ન. [સં. -અવસરળ) આચાર્ય કે મેટા સમસમાટ . જિઓ “સમસમવું' + ગુ. “આટ' ક...]
માણસની પધરાવણી વખતે એકઠો થતે સમુદાય. (જૈન) સમસમાવવું એ “સમસમવું'માં. સમવસર અ.ક્રિ. [એ. સમુ+અવસર તસમ] સમસામયિક વિ. [સં.] સમકાલીન સમવસરણ કરવું. સમવસરણું ભાવે. કેિસમવસરાવણું સમ-સૂત્ર વિ. [સં.] એકસરખી સપાટીએ આવી રહેલું. પ્ર.સ.જિ.
(૨) સીધી લીટીમાં રહેલું
[કાંઈ, તમામ સમવસરાવવું, સમવસરવું એ “સમવસરવું'માં. સમસ્ત વિ. સિં. સમસ્ત] સમગ્ર, સઘળું, બધું, સર્વ સમવાય . [સં. સમ++માથ] સમૂહ, સમુદાય, મંડળ સમસ્યા સ્ત્રી. [સં.) (લોક કે કડીનાં) ત્રણ ચરણ હોય (૨) કારણનું કાર્યમાં નિત્ય સંબંધે રહેવું એ, નિત્ય-સંબંધ. અને શું ચરણ બનાવી આપવું એ. (૨) ઉખાણે. (૩) (તર્ક)(૩) ન. જેનેાનાં બાર અંગસૂત્રોમાંનું એક સૂત્ર.(સંજ્ઞા) કેયડે, પ્રશ્ન સમવાયતંત્ર (-ત~) ન. સિં.] અનેક સ્વાયત્ત કે સ્વતંત્ર સમસ્યા-પૂતિ ચી. સિં.] (શ્લોક કે કડીનાં) ત્રણ ચરણ સમૂહનું એક રાજ્યતંત્ર, ફેડરેશન'
હોય અને શું ચરણ રચીને આપવું એ સમવાયી લિ. [સં૫.] સમવાય સંબંધ ધરાવતું. (દાંત) સમળી એ સમડી. (૨) સમવાયતંત્રને લગતું, કેડરલ'
સમળે જ સમડો. સમવાયી કારણ ન. [.] કાર્યની સાથે ઓત-પ્રેત થઈને સમંજસ (સમ–જસ) વિ. [૩] સાર. (૨) સ રહેલું સહચારી કારણ (જેમકે સોનું અને સેનાનાં (૩) સુંદર. (૪) ચોખું. (૫) સદગુણ ઘરેણાંમાં સેનું), ઉપાદાન-કારણ. (દાંત)
સમા હતી. [સં.] સમુદ્રની ભરતી આવ્યા પછી ૧૨ સમ-વિચારી વિ. [સં. મું] સરખા વિચાર ધરાવનારું મિનિટ પાણી નથી વધતાં કે નથી ઘટતાં એવી સ્થિતિ સમ-વિષયક વિ. [સં.] જેએને સરખે વિષય હોય તેવું સમાકાર મું, સમાકૃતિ સી. [સં. રમ-, માતે તે. (૨) સંગીતમાંના સમને લગતું. (સંગીત)
સરખો ઘાટ. (૨) વિ સરખા ઘાટનું, મળતા આવતા , સમ-વૃત્ત ન. [સ.] જેનાં ચારે ચરણ સરખા માપનાં હોય આકારનું તેવો અક્ષરમેળ કે ગણમેળ છંદ. (પિ.)
સમાગમ પં. [સં. સમસ્ય-TH] મેળાપ, મિલન, (૨) સમ-વૃત્તિ વિ. સં.] મનના સરખા વલણવાળું, સમાન પરિચય, ઓળખાણ. (૩) સોબત, સહવાસ. (૪) સંજોગ, -વૃત્તિવાળું
[એકત્રિત થયેલું, સમવાયી મેથુનક્રિયા સમવેત છે. [સં. રમવમવૈa] સાથે જોડાઈને રહેલું, સમાચાર પું. [સં. સમ+મા-વાર] ખબર,'વર્તમાન, હકીકત, સમવેદિત્વ ન. [સં.] સમવેદી હોવાપણું ધરાવતું “યસ.” [૦ લેવા (રૂ.પ્ર) સાર-સંભાળ રાખવી]. સમવેદી કેિ. [સંપું.] સરખી સમઝવાળું, સમાન જ્ઞાન સમાચાર-પત્ર ન. [સં.] ભિન્ન ભિન્ન ખબરે બપનાર સમશાન એ “સમસાણ.”
સામયિક, વર્તમાન પત્ર, “સ પેપર', સમશાનિયું વિ. [+ ગુ. “ઇયું' ત.પ્ર.] જ સમસાણિયું.” સમાજ !, [.] એકસરખા ધર્મ આચાર વગેરેવાળે સમીણ વિ. સં. સમાંતરyi] જ્યાં ઠંડી અને લોક-સમૂહ, જન-મંડળ, જનતા
[વ્યવસ્થા ગરમો સરખો હોય તેવું (પ્રદેશ)
[સમાન-શીલ સમાજ-કારણ ન. [સં] સામાજિક તંત્રની રચના છે સમ-શીલ વિ. [સં.] સરખી કે મળતી આવતી ટેવોવાળું, સમાજ-જીવન ન. [સં.] સમાજમાં જીવવું એ. (૨) સમજોર જુએ “શમશેર.'
સમાજ સાથે સમત્વ-ભાવે જીવવું એ સમશેર-બહાદુર (બાર) જુએ “શમશેર-બહાદર.” સમાજ-જીવી વિ. સિ. પું.] સમાજને આધારે જીવનાર સમશેરબહાદરિયું જ એ “શમશેરબહાદરિયું.' [જાણનાર સમાજ-વાદ ૫. સિં.] સમગ્ર સમાજ એક એકમ-રૂપે સમશેરિયું વિ. [+ગુ. ઈયું' ત.ક.] તલવાર વાપરી રહે એ દૃષ્ટિએ રાજ્ય-તંત્ર ચાલવું જોઈએ એ મત-સિદ્ધાંત, સમલૈકી વિ. [...] એકસરખા દામાં રહેલું જ્યાં ઉચ્ચ-નીય ગરીબ-તવંગર વગેરે પ્રકારના ભેદ ન હોય સમીર સી. [સં. સમોવ + ગુ. “ઈ' ત...] તેવા પ્રકારનો મત-સિદ્ધાંત, “સેશિયાલિકામ' સંસકૃત પ્રાકૃત વગેરે ભાષાના તે તે શ્લોકને તેના તે સમાજવાદી વિ. [સં૫.] સમાજ-વાદમાં માનનારું છંદમાં અનુવાદ [ઊલટું) “સેરિયાલિસ્ટ'
[શાસ્ત્ર, “સેશિયલજી' સમષ્ટિ સહી. (સં.1 સમહ, સમુદાય. (વ્યgિ="ાતિ’થી સમાજ-વિદ્યા સ્ત્રી, સિં.] સમાજની વ્યવસ્થાને લગતું સમષ્ટિ-વાઇ પું. [સં.] સમાજ-વાદ, “સેશિયાલિમ સમાજવિવા-ભવન ન. [સં.] વિવ-વિદ્યાલયની શિક્ષણસમષ્ટિવાદી વિ. [સં. પું.] સમાજવાદી, “એશિયાલિસ્ટ' શાખાનું સમાજ-વિઘાને માટેનું મકાન સમ સમ ક્રિવિ. [રવા.] જોરથી પવન ફૂંકા હોય એમ સમાજ-વૃત્તિ સી. [સં.] માણસનું સમાજમાં એના એક સયસમયી લિ. [સંપું.] સમકાલીન
અંગ તરીકે જીવવાનું વલણ