Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1127

સાડાચાર
૧૨
સાટકા. (૪) સમકા. [॰ તાલુકા, ૦ મારવે (રૂ.પ્ર.) બીડી ચલમ વગેરેને દમ ખેંચવે]
સડાચાર હું. જિઆ ‘સડા' + સં. મન્નારી] ભ્રષ્ટ આચાર સઢા-નિરાધક વિ. [જુએ ‘સડૅા' + સં.] સડા થતા રેશકે તેવું, ‘એન્ટિસેપ્ટિક.' (ર) (લા.) ભ્રષ્ટાચારને અટકાવનારું સઢ(-)વવું જુએ ‘સડવું'માં.
સહાસહ ક્રિ.વિ. [જએ ‘સડ સડ.’] એક પછી એક લાગે એ રીતના મારથી, (ર) સડસડાટ, દી સઢિયા (સડિયા) પું. અળવીનેા છેડ
સડેડાટ ક્રિ.વિ. [રવા.] સડસડાટ
સા [જુએ ‘સડનું' ગુ. ‘એ' કૃ.પ્ર] સડવાની ક્રિયા, કાહવાણ, કાહવાઢ. (ર) (લા.) ભ્રષ્ટાચાર. [૰ પડવા, ૦ પેસવા (-પેસવે), ॰ લાગવા (રૂ.પ્ર.) ખરાબ અસર થવી. (૨) કુમાર્ગે જવું]
સહ પું., (ડથ) સ્ત્રી. [દે.પ્રા. લઢ,પું.] વહાણ મા હેાડી વગેરેમાં ગતિમાં હવાની અનુકૂળતા લેવા માટે કૂવાને આધારે બંધાતા ત્રિકાણાકાર વિશાળ વસ્ત્ર-પટ સઢીલ વિ. ર્સ, સિવિRs> પ્રા.સિદ્ધિજી દ્વારા] શિથિલ, ઢીલું સહારા, સણકા પું. [રવા.] શળનીવેદના. (ર) (લા.)
મનના તરંગ
સણુગટ છું. ઘૂંઘટ, ઘૂમટા, સેાડિયું સ(-શ)જીગાવું અ,ક્રિ. [જએ ‘સગા,’-ના.ધા.] પલાળેલા કઢાળ વગેરેના દાણામાંથી કાંટા ફૂટવા, ફણગાવું સ(શ)ણુગા પું. પલાળેલા કઢાળ વગેરેમાંથી ઢાંઢા ફૂટવા, એ, ફણગા ફૂટવા એ
સજીસ (-સ્ય) શ્રી. સંજ્ઞા, ઈશારે. (ર) ચીવટ સણુ-સણ (સણ્ય-સણ્ય) શ્રી. [રવા.] શંકા, ધારણા સણસણવું અગ્નિ. [૨ı.] ‘સણ સ' એવા વેગના કે હવાના અવાજ થવા
સણસણાટ કું., ટી [જુએ ‘સણસણવું’+ ગુ. આટ' –આટી' કૃ.પ્ર.] સણસણવાના અવાજ સણસરાવવું, સણસરાવું જુએ સણસારવું'માં સણુસાર પું. [જ આ ‘સસ' દ્વારા.] જુએ ‘સસ,’ (૨) પગ-રવ, (૩) ઘેાડાને ઉતાવળે ચલાવલા કરાતા ચાબુકના
અવાજ
સણસારછું.સ ફ્રિ [જુએ ‘સસાર,’-ના.ધા.] સણસ કરવી, ઈશારા કરવા.. (૨) વાહન ચલાવતાં પશુને ચાનક ચડાવવા ચાબુકના કે રાશના અવાજ કરવે. સણુસરાલું કર્મણિ., ક્રિ, સસરા કે.,સક્રિ. સણસારે પું. [જુએ ‘સસાર' + ગુ. 'એ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુએ ‘સસાર’–‘સણસ.’ [(કઢાળ) સણુંગ` (સણ) વિ. જેમાંથી સણગા ફૂટયો હોય તેવું સણંગ (સય) સ્રી. જમીનની અંદરનેા માર્ગ, સુરંગ સણંદ જુએ ‘સનદ’
સણિયું વિ. સાવધાન, ચતુર સણીજી સ્ત્રી. જએ ‘સણીજો' + ગુ. ‘ઈ” સ્ક્રીપ્રત્યય.) માતા સણીને પું. પિતા, બાપ
સત્ ન. [સં.] ઈશ્વરની ઉપન્નવેલી ગણાતી સૂષ્ટિમાંનું જડ
Jain Education International_2010_04
સતામ(૧)ણી
તત્ત્વ. (૨) પરમતત્ત્વ બ્રહ્મના એક અચેતન ભાગ. (વેદાંત.) [નિર્મૂળ થવું]
સત
ન. [×, ત્] અસ્તિત્વ. [॰ નીકળવું (રૂ.પ્ર.) સત ન. [સ, સત્ય] સાચાપણું, સત્ય, (૨) સત્ત્વ, સાર, તત્ત્વ, કસ, (5) સતીનું સતીત્વ, સતી જસે.
[॰ આવવું, ♦ ચ(-ઢ)વું (૬.પ્ર.) સતીના બળી જવા જુસ્સા આવે. ॰ છેવું (રૂ.પ્ર.) હિંમત ખાવી. ૦ ઢગવું, ૦ ડાલવું (રૂ.પ્ર.) ધર્મમાંથી પતિત થવું, ॰ પર ચઢ⟨-ઢ)વું (૩.પ્ર.) ધર્મમાં દૃઢ રહેવું. ૦ પર રહેવું (ર:સું) (રૂ.પ્ર) પ્રામાણિકતાને વળગી રહેવું] સત-મારિચ પું. [ જુએ ‘સતરૈ' + કબીારેયે..’] કબીરપંથના એ ફિરકાઓમાંના એક એ નાના ફિરકા. (સંજ્ઞા.) સત-જંગ પું. [સં. ક્ષત્સ્ય-યુન, અર્વાં. તદ્ભવ] પૌરાણિક ચાર મહાયુગેામાંના પહેલા સત્ય-યુગ, કૃત-યુગ સતજુગિયું વિ. [ + ગુ. ‘ઇયું’ ત.પ્ર.] સત્યયુગના જમાનાનું. (૨) (લા.) સત્યવાદી, ધર્માત્મા
સતત વિ .[સં.] ચાલુ રહેલું કે રહેતું, હમેશ ચાલુ, લગાતાર, ‘કન્ટિન્યુઅસ,' 'પર્સિસ્ટન્ટ.' (ર) ક્રિ.વિ. ચાલુ. (૩) નિરંતર, હંમેશ સતત-ગતિ પું. [સં., ખ.ી.] (લા.) પવન
સતપત (ત્ય) શ્રી. [રવા.], -તાર હું. [ + ગુ. ‘આટ' ત.પ્ર.] જંપીને ન બેસવું એ, ચંચળતા સત-પંથ (પન્થ) પું. [જુએ સત' + 'પંથ.'] સાચા ધાર્મિક માર્ગ, (૨) ગુજરાતના પિરાણા પંથ (અર્ધ મુસ્લિમઅર્ધ-હિંદુ). (સંજ્ઞા.) [અનુયાયી સતપંથી (-પન્થી) વિ. [ + ગુ. ' ત.પ્ર.] પિરાણા સંપ્રદાયનું સતમ જુએ ‘સિતમ.’ [ખિલ ઑફ લેન્ડિંગ' સતમી શ્રી. પરદેશથી આવતા માલનું ભરતિયું, ‘ઇન્વાઇસ,’ સત-યુગ પું, [ર્સ, સલ્થ-ત્યુ, અર્જા. તદ્ભવ] જુએ ‘સત-૪ગ.’ સતર (-રય) સ્ત્રી, એળ, પંક્તિ, હાર, લીટી સ-તર્ક વિ. [સં.] તર્કવાળું, સમઝદાર, વિચારશીલ સતલજ સ્રી. [સં. રાચવું] વૈદિક કાલથી જાણીતી પંજાબની એ નામની એક નદી. (સંજ્ઞા.) સતવાદી વિ. [સં. સઘવારી, પું. અર્હ. તદ્દ્ભવ] જુએ સતવારી જુએ ‘સથવારી.’ સતવારા જ ‘સથવારા,ર
[‘સત્યવાદી,’
સત શ્રી અકાલ કેમ. [ સં. +શ્રીમō] શીખ સંપ્રદાયના ધાર્મિક ઉદગાર [૦૦ કડીઓનેા સંગ્રહ સતસ(-સા)ઈ (સતસૈ). [સં. રાજારાતી > પ્રા.હ્મજ્ઞH] સતસૈયા પું. [હિ.' જુએ ‘સતસઈ.] બિહારી નામના કવિના ૭૦૦ કડીએના એક ગ્રંથ, (સંજ્ઞા.) (૩) ભક્તકવિ દયારામના એ મથાળાના વ્રજ ભાષાના ૭૦૦ કડીએના ગ્રંય. (સંજ્ઞા.) [ખેંચીને પકડેલું-તંગ સ-તાણુ વિ. [સં. ૬ + ૪એ ‘તાણુ.’” સારી રીતે તાણેલું, સતાણુ, -ણું જુએ ‘સત્તાણુ.’ [સિતામ સતાપ(-બ) (-૫,-!)શ્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ, સતામ(-૧)ણી સ્ત્રી. [જુએ ‘સતાવશું” + ગુ. ‘આમણી' કૃ.પ્ર.] સતાવનું એ, પજવણી