Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1125

સા
ડેમાં હાય તેવું લાકડું
સદ પું, [ફ્રા. સદ્ ] એક પ્રકારના મુસલમાની પેશાક સજની સ્રી. [સં, સુ-નન] (લા.) સખા, બહેનપણી સ-જલ(-) વિ. [સં.] પાણીવાળું. (ર) આંસુથી ભરેલું
આંસુવાળું,
સજવું સર્કિ. સં. સન્ન,-તા.ધા.] તૈયાર ધારણ કરવું. (૩) ધાર ક્રાઢવી. સજાવું સાવવું છે.,સ,ક્રિ. સ-જળ જએ ‘સ-જલ.’
સનઈ સ્ત્રી. [જએ ‘સજનું’ + ગુ. ‘આઈ ' રૃ.પ્ર.] સજનું એ, તૈયારી. (ર) ધાર કઢાવવાની ક્રિયા. (૩) ધાર કઢાવવાનું મહેનતાણું. (૪) ગાઠવણ, વ્યવસ્થા. (૫) જોઢામાં તળા ઉપર પૅનને ફરતી અપાતી ઊભી કાર. (૬) (લા.) સામગ્રી સ-જા(-જ)ગ વિ. સં. સ+જુઓ‘જાગવું.'] પૂરું જાગતું હાય તેનું, જાગ્રત, (ર) (લા.) સાવધાન, સાવચેત સ-જાગતું વિ. સં. સ+નારા દ્વારા] ઓછી ઊંધવાળું સ-જાત (-૫) શ્રી. [સં. સુ-નાતિ, અર્થા. તદ્ભવ] સમાન જાતિ. (૨) વિ. કુલીન, ખાનદાન
સ-અતિ વિ. [સં.] સમાન જ્ઞાતિનું, નાતીલું સ ાતીય વિ. [સં.] એક જ જાતિ કે વર્ગ ચા સમૂહનું, ‘કૅગ્નેઇટ.' (ન્યા.) (૨) જ ‘સ-ન્નતિ.' સનત્ય ન. [સં. જ્ઞાન] સાતીય-તા. (૨) ભૂમિતિના સિદ્ધાંતમાંની સમાનતા, ‘સિમિલિટટ્યુડ.' (ગ.) સત્ય-રેખા સી. [+é.] સમાન આકૃતિની રેખા,
કરવું. (ર) કર્મણિ.,ક્રિ.
લાઇન ઑફ સિમિલિટટ્યુડ.' (ગ.) સનપેા હું. [જુએ ‘સાજ''+ગુ. ‘આપા' ત.પ્ર.] સાજ હાવાપણું, તંદુરસ્તી, આરગ્ય, સ્વાસ્થ્ય સનમણુ ન. [એ ‘સજવું' + ગુ. ‘આમણ' કૃ.પ્ર.] સજવું એ, સજાવટ. (૨) ધાર કાઢવી એ. (૩) ધાર કાઢવાનું મહેનતાણું [‘સજિયા.’ સજાયા પું. [જુએ સજવું’+ ગુ. ‘આયે!' કૃ×.] જુએ સાવટ (-ટથ) સ્રી. [જુએ ‘સાલું' + ગુ, 'વટ' ત.પ્ર.] સજવું એ,વેશ-ભ્રષા, વગેરેની સર્જાઈ. (૨) ગાઠવણી,
વ્યવસ્થા
સાવર. [ફા.] ચેાગ્ય, લાયક સાવવું૧૨ જએ સજનું’- ‘સાજવું’માં. જિ(-જૈ)યા પું. જુએ ‘સજવું’+ ગુ. ‘થયું' ‘એવું' કૃ.પ્ર.] (સને ત્ચાર કરાતા હાઈ) અસ્ત્રો, સાયા. [॰ તતઢવા (શ્.પ્ર.) દાઢી વગેરે પર અો લાગી જવાથી કેલીઓ ઊડી આવવી] ચિંતન્યવાળું, જીવતું સ-જીવ વિ. [સં.] જેનામાં જીવ હાય તેવું, સચેતન, સ-જીવન વિ. [સં.] (જેનામાંથી જીવ નીકળી ગયા હોય તેમાં) ફ્રી જીવન આવ્યું હોય તેવું, મરેલું જીવિત થયેલું. [ ॰ ઓષધિ (૩.પ્ર.) કાપ્યા કરે તાય વધ્યા કરતી વનસ્પતિ. ૰ પાણી (૩.પ્ર.) કદી વહેતું સુકાય નહિ તેનું પાણી] સજીવારોપણ ન. [ + સં. -રોપળ] નિર્જીવ વસ્તુમાં
Jain Education International_2010_04
t
સટક્રિય
જીવનું આરોપણ કરી કરવામાં આવતું વર્ણન એ રીતને એક અર્થાલંકાર, ‘પસેટનેફિકેશન' (ન.લ.) (કાવ્ય.) સવું વિ. [સં. સુ-નૌવ + ગુ. ‘ઉં’સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુએ
‘સજીવ,’
સર્જયા જુએ ‘સજયા.' સ-શે. (-યુ) વિ. સં. ′′એ બેડ,'], ડીલું વિ, [+ગુ. ઈલ્લું' ત.પ્ર.] જોડીદાર સાથેનું [દંપતી સ-તેડું ન. [સં. F+ જ ‘તેડું.'] સ્ત્રી-પુરુષનું જોડું, સર્જાકે ક્રિ.વિ. [ + ગુ. 'એ' ત્રી.વિ.,પ્ર.] બંને દંપતી સાથે હાય એમ
સોર વિ. [સં. સ+જુએ ‘શેર.'], -રુંવિ. [ + ગુ. ‘'' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જોરવાળું, (૨) જથ્થર, બળવાન સજ્જ વિ. [સં.] સાધન કે વસ્રો વગેરેથી તૈયાર થઈ ઊભેલું કે રહેલું સજ્જર વિ. સખત ચાટેલું, પ્રબળ રીતે જડાઈ ગયેલું. (ર) મત, દઢ, સખત. [॰ થઈ જવું (૩.પ્ર.) આલા ખની જવું. (૨) અકડાઈ જવું. ૭ ઝાલવું (રૂ.પ્ર.) છૂટે નહિ એ રીતે પકડવું, ૦ ધાપ (રૂ.પ્ર.) મેાટી ચારી, (૨) માટી ગ૫.૦ માર (રૂ.પ્ર.) · સખત માર. ૦ લેવું (રૂ.પ્ર.) ધમકી આપવી સજ્જ(-જ)ઢ-બંબ (અમ્બ), સજ(-જ)z-ખાણુ વિ. [ + જએ ‘અંબ' અને સં.] એકદમ સજ્જડ
સજન કું.,ન. [સં. સવ+ખન, સંધિથી, પુ.] સારું માણસ,
ખાનદાન માણસ, ગૃહસ્થ માણસ, સગૃહસ્થ. (૨) સાલસ અને ગરવા સ્વભાવનું માણસ સજજન-તા સ્ત્રી. [સ.], સજ્જનાઈ સ્ક્રી. [સં. સજ્જન + ગુ. ‘આઈ ' ત.પ્ર.] સજ્જન હોવાપણું, ખાનદાની સજા સ્ત્રી. [સં.] પેાશાક, (ર) અખતર સા શ્રી. સં. રા > પ્રા. સુજ્ઞા, પ્રા. તત્સમ] શય્યા, પથારી, બિછાનું. (૨) હિંદુઓમાં મરણ પામનાર પાછળ તેરમે દિવસે અપાતું શય્યાનું દાન સજ્જિત વિ. [સં. + જ્ઞ . પ્ર. નિરર્થક સજજ થયેલું સજ્ઝાય સ્ત્રી. [સં. સ્વાચ્છાય > પ્રા. સન્નાથ, પું, પ્રા. તલવ] સ્તુતિ વગેરેથી ભરેલા તેાત્રના રૂપના જ.ગુ.ના એક જૈન સાહિત્ય-પ્રકાર, (જૈન.)
સટી ક્રિ.વિ. [રવા.] જલદીથી, ઝટ દઈને સ પું. [અં. સે] સમાન વસ્તુએના સહ, સેટ.' (ર) જોડ, જોડી
સટક ક્રિ.વિ. [રવા.] તરત, એકદમ, ઝટ, સઢ દઈ ને સટણ, શું વિ. [જએ સટકનું' + ગુ. ‘અણ' ઋતુ વાચક કૃ પ્ર.] [ + ગુ. ‘'' સ્વાર્થે ત.પ્ર.], ણિયું વિ. [ + ગુ. ઇયું' સ્વાર્થ ત.પ્ર.] સટકી જનારું, નાસી જનારું. (૨) ખસી જનારું
સટકવું અક્રિ. [રવા.] નાસી કે ભાગી જવું. (૨) ખસી પડવું, સટકાવું ભાવે,ક્રિ સટકાવવું કે.,સ.ક્રિ સટકાવવું, સટકાવું જએ સટકવુંમાં. સક્રિયું વિ. [૪એ ‘સટકવું' + ગુ. યું' ?..] જ ‘સટકણ.’ (ર) ન. ઝટ છૂટી જાચ તેવી ગાંઠ, સાકિયું.