Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1092

શયન-આરતી ૨૧૨
શરમાળ શયન-આરતી સી. [+જુઓ “આરતી.'] પુષ્ટિમાર્ગીય શરઋાલિક, શરતકાલીન વિ. સં. શાત્ + fજી,rછીન, મંદિરમાં ઠારજીને સાંઝે શયન કરાવવા વખતે દર્શન સંધિથી) શરદઋતુને લગતું ખુલ્લાં રાખી કરવામાં આવતી આરતી, સેન-આરતી.(પુષ્ટિ) શરપૂણિમા શ્રી. [સ. રાહુપૂર્ણિમા, સંધિથી] આ સુદિ શયનખંe (ખ) પું. [સં.] સૂવાને ઓરડે
પૂનમની રાત્રિ, શારદ પૂર્ણિમા, માણેકઠારી પૂનમ. (સંજ્ઞા) શયન-ગૃહ ન. સિંjન.] સૂવાના કામમાં આવતું મકાન, શરસંપાત (શરસસ્પાત) છું. [સે રાવું + સાત, સંધિથી રાયનાગાર. (૨) જ “શયનખં.'
વસંત-સંપાતથી સામેના છેદન-બિંદુમાં સૂર્યનું આવી રહેવું શયન-ભગ ૫. [સ.] આ ‘સેન-ભોગ.” (પુષ્ટિ.) એ (સપ્ટેમ્બરની ૨૧-૨૨ મી તારીખે). (જો) શયની એકાદશી આર. [સં.] આષાઢ સુદ અગિયારસ શરદ' સ. [સં. રાનવું] સપ્ટેમ્બર ૨૨ થી નવેમ્બર ૨૨ મી (વિષ્ણુની સમુદ્રમાં ચાર માસ માટે સૂવાના આરંભની સુધીની ઋતુ. (૨) (લા.) વર્ષ તિથિ). (સંજ્ઞા.)
શરદ-પૂન-નેમ (-મ્ય સ્ત્રી. [જ “શર. + પૂનશયનીય ન. [.] શયન, શય્યા, પથારી, બિછાનું (ને)મ.'] જ એ “શરપૂર્ણિમા.' શયિત વિ. [સં] સૂતેલું. (૩) ઊંધી ગયેલું
શરદી સી. [ફા.] ઠંડી. (૨) ભેજ. (૩) ભેજની અસર. શયા સી. [સં.] શયન, પથારી, બિછાનું, સેજ. (૨) (૪) સળેખમ, ખામી કાવ્યમાં પદનો પરસ્પરને સુમેળ. (કાવ્ય)
શરદુત્સવ . [સં. રા+૩૪) શરદ ઋતુમાં ઊજવાતે શયા-દાન ન. [સં.] હિંદુઓમાં મરણ બાદ તેરમે દિંવસે ઉત્સવ (મુખ્યત્વે શરદ પૂનમના)
ગોરને દેવામાં આવતું ખાટલો ગાદલું એકાડ ૨જાઈ શરદૈદુ (શરદેન્દુ) પું. સિં રાહું + રજુ રાજીવ વગેરેનું દાન
અશુદ્ધ છે, “શરદિંદુ” કે “રહેંદ' થાય. શર. . પં.1 બાણ, (૨) પું. આકાશમાં રહેલા શરદાસ પં. [સં. રીન્ + ઉત્સવ = રાહુલવો “શરદોત્સવ' પદાર્થથી કાંતિ-વૃત્ત સુધીનું અંતર. (૩) જયાને મધ્યબિંદુ. અશુદ્ધ છે, “શરદુત્સવ’ કે ‘શારદોત્સવ' થાય. થી ધનુષના મધ્યબિંદુ સુધી થતી સીધી લીટી
શર-ધરણી સ્ત્રી [સં. શર + “ધરવું' + ગુ. “અણી' કવાચક શર* છું. [અર. શ૨ ] ધાર્મિક કાયદો, શરિયત
ત. પ્ર.) ધનુષ. (૨) ભાર્થો શરચંદ્ર (શરશ્ચન્દ્ર) . [સ, રાક્વ , સંધિથી] શર-ધિ છે. [સં.] બાણને ભાથ, શર-ધરણ શરદ ઋતુને ચંદ્રમાં
શરમેઘ છું. [સ રારમ્ + મેઘ, સંધિથી] શરદ ઋતુનો શરટ છું. [સં.] કાચીંડે, કાકીડે, સરડો
વરસાદ શરણ ન. સિ.] વશ જવું એ. (૨) આશ્રય, આશરે, શરપંખે (૧૫ ) ૫. [સં. ૨૨-૫] એ નામનો એક એથ, ૨ક્ષણ :
શર-પંજ૨ ન. [..] બાણેની ઘાટીલી માંણી, શર-શમ્યા શરણુમાર્ગ છું. [] ભગવાનને શરણે રહેવાને ભક્તિ- શર-પંખ (પુ) પૃ. [] બાણનું પીંછું. (૨) શરપંખો સંપ્રદાય, ભક્તિ-માર્ગ. (૨) પુષ્ટિમાર્ગ
શરબત ન. [અર.] ગળ્યું પાણી (લીબુ વગેરે નાખી બનાવેલું) શરણમાગી, વિ. [સં. પું.3, -ગીય વિ. [સં.] ભક્તિમાર્ગ. શરબતી વિ. [+ગુ. ‘ઈ’ ત. ૫] ખલતા લાલ રંગનું. (૨) (૨) પુષ્ટિમાર્ગીય
વિ, ન, લીંબુનો એક બત. (૩) એક પ્રકારનું બારિક કાપડ શરણાઈ સ્ત્રી. [ફા. શહનાઈ] વાંસની કે પિલી દાંડીની શરભ પું [સ.] હાથીનું બરચું, મદનિયું. (૨) આઠ પગ
મોએથી ફેંકીને વગાડવાની વાંસળીને એક ખાસ પ્રકાર વાળું મનાતું એક કાલ્પનિક પ્રાણું. (૩) એ નામનું એક શરણાગ' વિ. [સં. રાજી+ગા-ri શરણે આવેલું, ભયાનક મનાતું પક્ષી. (૪) ઊંટ. (૫) ખડ-માંકડી, ૧) તીડા
આશરે આવેલું [[સં.] શરણાગત થક્ષની ક્રિયા શરમ સમી. [સા. શમ્] લજજા, લાજ. (૨) (લા.) મલાજો, શરણાગત (ત્ય) સી [સં. રાજળ-તિ], તિ શ્રી. મર્યાદા. (૩) શેહ. [ ૦ આવી, ૦ પવી, ૦ પહેચવી શરણથી વિ. સં. રાજા+મથ, મું.] શરણુ લેવાને (-પચવી) શેહ પઢવી. ૦ આવવી, ૦ થવી(રૂ.પ્ર.) માનસિક
ઇચ્છનારું, શરણે આવવા કે જવા ચાહતું [‘શરણ.' સંકોચ થવો. ૦ની પૂંછડી (રૂ.પ્ર.) ઘણું જ શરમાળ. શરણું ન. [સં. રાળ + ગુ. “ઉ” સ્વાર્થ ત...] જુઓ ૦માં રહેવું (-૨વું) (રૂ.પ્ર.) મર્યાદા રાખવી. ૧ રહેવી શરણય વિ. [સં] શરણ-રૂપ, આશ્રય-પ, શરણે લેનારું (-૨વી) (રૂ.પ્ર.) માન સચવાયું. ૦ રાખવી (ઉ.પ્ર.) માન શરત સ્ત્રી. [અર. શત] હડ, કરાર, બેલી, ઠરાવ. (૨) સાચવવું. ૦ લાગવી (રૂ.પ્ર)સંકોચ થવો. એ ગાભણ થવું ઘેડ-દોડની જુગારના પ્રકારની રમત. ( મારવી, (ઉ.પ્ર.) શરમને કારણે સહન કરવું ] ૦ લગાવવી (રૂ.પ્ર.) હોડ બકવી ] [કરાર-પત્ર શરમજનક વિ. [ + સે.] શરમ ઉપજાવે તેવું, શરમાવે તેવું શરત-નામું ન. [+જુએ “નામું.] કરેલી શરત કે શરતને શરમાવવું જ “શરમાવું'માં. શરત-બંદી(-ધી) (-બન્દી, સ્ત્રી. [+ કા.-બંદી'] શરત શરમાવું અ.જિ. [જ “શરમ,’ ના.ધા.] શરમ પામવી, કરવી એ
[લગતું લજજન પામવી, લજાવું. શરમાવવું પ્રેસ.ફ્રિ. શરતો વિ. [ + ગુ. “ઈ'ત...] શરતવાળું, કરારવાળું, શરતને શરમાશરમી સ્ત્રી, જિએ “શરમ.- દ્વિર્ભાવ + ગુ. ‘ઈ' શરતકાલ(ળ) છું. [સં. રાહું + વાહ, સંધિથી] શરદઋતુને સેવાર્થે ત.] એકબીજાની મર્યાદા રાખવાની ક્રિયા સમય, આરંભને શિયાળે
શરમાળ વિ. જિઓ “શરમ”+ ગુ. “આળ' ત.મ.] શરમ