________________
વિસરાળ
૨૦૯૬
વિસ્મરણ વિસરાળ વિ. જિઓ “વીસર' + ગુ “આળ” કુ.પ્ર.] જવું એ, વિસ્મરણ, વિસરનું એ ભુલકણા સ્વભાવનું, ભુલકણું
વિચારવું જ “વીસરમાં. વિસર્ગ કું [] છોડી દેવું એ, ત્યજી દેવું એ, ત્યાગ. વિસારે જઓ વિસાર.'
[સંબંધ (૨) મળત્યાગ. (૩) મોક્ષ. (૪) મહાપ્રાણિત એક કંઠય વિસાલ પું. [અર. વસ્તુ ] સંબંધ, મેળાપ. (૨) (લા) પ્રેમઉચારણ(s)થી બતાવતું, (ભા.)
વિસૂચિકા જુએ “વિચિકા.” વિસર્જન ન. [૪] છોડી દેવું એ, ત્યજી દેવું એ, ત્યાગ. વિ-સત વિ. [સં.1 ફેલાયેલું. પથરાયેલું. વિસ્તૃત (૨) સમાપ્ત કરવું એ, સમાત, ઉથાન. (૩) સંકેલી વિસ્કૃષ્ટ વિ. [.] જુઓ ‘વિ-સર્જિત.' લેવું એ, સંલનું આટોપવું એ
વિ-સૃષ્ટિ સ્ત્રી. [સ.] જુઓ “વિ-સર્જન.” વિસર્જનાય છે. [સં] છોડી દેવા જેવું, ત્યજી દેવા વિ-ખલન ન. [સં.] ખડી પડવું. (૨) ભૂલ-ચૂક કરવી એ
જેવું, ત્યાજ્ય. (૨) પું. જુએ “વિસર્ગ(૪).” (વ્યા.) વિ-ખલિત વિ. [સં.] ખડી પડેલું. (૨) લવાળું વિ-સર્ચ વિ. [૪] જુએ “વિસર્જન(૧).”
વિઅહિતના સી. [સં] જુઓ “
વિખલન.' વિ.સત વિ. સ.] છોડી દીધેલું, ત્યજી દીધેલું, ચત. (૨) વિ-સ્તર છું. [] જએ ‘વિસ્તાર.'
સમાપ્ત કરેલું. (૩) સંકેલી લીધેલું, આટોપી લીધેલું વિસ્તરણ ન. [સં.] વિસ્તાર થવો એ, ફેલાવું એ વિસર્ષણ ન. [સં.] ખસી જવું એ. (૨) ફેલાવે વિસ્તરવું આ ક્રિ. [સ, વિસ્તૃ-વિ-, તત્સમ] ફેલાવું, વિસપી વિ. [સં! ] ખસી જનાર, (૨) ફેલાઈ જનારું
પથરાવું. (૨) કદમાં વધવું.વિસ્તરાવું ભારે,, કિ વિસ્તારવું, વિસવાસી ટી. ની પદ્ધતિ એ હિસાબ ગણવામાં વિસ્તારાવવું છે., સ.ક્રિ. વિસ્તારાવવું પુનઃ પ્રે, સ. ક્રિ. ઠરાવલે બદામને ૧૬ ભાગ, (૨) વસાને વીસમે વિસ્તરાવવું, વિસ્તરાવું જ એ વિસ્તરવું'માં.
અને વીઘા ચાર ભાગ [સંવતનું ટૂંકું રૂપ વિસ્તાર છું. [સં.] ફેલાવો. પથરાટ. (૨) વિશાળ-તા (૩) વિ.સં. ૬. [સ વિસામ–સંવતસર વિકમ-સંવત્સર કે પહેલાઈ. (૪) (લા.) વિગતવાર વર્ણન વિ-સંગત (-સત) વિ. [સ.) સંગત નાહે તેવું, બંધ ન વિસ્તાર-પૂર્વ વિ. [સં.] વિસ્તારથી, વિગતવાર બેઠું હોય તેવું. મેળ વગરનું, અસંગત
વિસ્તાર-ભય ૫. [સં.] લંબાણ થઈ જવાની બીક, કથન વિસંગતતા (-સતતા), વિસંગતિ (સતિ) સ્ત્રી. લાંબું થઈ જવાનો ડર સિ.) વિસંગત હોવાપણું, અ-સંગતિ
વિસ્તાર-ભાગ કું. [સ.] લેખન-કળા વગેરેમાં જ્યાં વધુ વિગતો વિ.સંગ (સજ્ઞ) વિ. સં.] સંજ્ઞા વિનાનું, જ્ઞાન વિનાનું, કે ચર્ચા આપવામાં આવે તેવો મણ-ભાગ શુદ્ધિ વિનાનું, બેભાન, બેશુદ્ધ
વિસ્તારાવવું જએ “વિસ્તરણું'માં.
[તેનું વિજ્ઞતા (-સક્ષ-) સી. [સં.) વિ-સંજ્ઞ હેવાપણું, બેશુદ્ધિ વિસ્તારિત વિ. [સં] જેનો વિસ્તાર કરવામાં આવ્યો હોય વિસા (જસ) પુ. સિ, વિશ્રામ* -> પ્રા. વિરૂમમ-] વિત્તીર્ણ વિ. સં.] વિસ્તાર પામેલું. (૨) પહોળું વિશ્વાસ, ભાસ, અદા, ઇતબાર
વિસ્તીર્ણતા સી. [સં.] વિસ્તાર હોવાપણું વિ-સંયુક્ત (સંયુક્ત વિ. [૪] સંયુક્ત નહિ તેવું, છઠું, વિસ્તૃત વિ. [સં.] વિસ્તાર પામેલું, ફેલાયેલું. (૨) પહોળું અલગ, જ, ભિન્ન
વિસ્તૃતિ સ્ત્રી. [સં.] જુઓ “
વિસ્તાર.” વિ-સંવાદ -સવાદ) પું. [સં ], વિસંવાદિતા (-સંવાદિ) વિ-સ્પષ્ટ છે[સં.] તદ્દન સ્પષ્ટ, તત્ર ખુલું, સ્પષ્ટી
હ, સિં.1 જુએ “-સંગતિ.” (૨) વિરોધ, પ્રતિકળતા કરણ પામેલું, ખુલાસાવાળું વિસંવાદી (-સવાદી) વિ. [સંj.] વિસંવાદવાળું, વિરફાર ., -રણ ન. [સં.] ખાલી નાખવાની ક્રિયા, ઉઘાડી વિસંગત, અસંગત
નાખવાની ક્રિયા. (૨) બુજારો. (૩) ધનુષનો ટંકાર વિસા જ “વિજા.”
વિ-ફારિત વિ. [સં.] પહોળું કે મેટું કરવામાં આવેલું વિસામણ ન. [ઓ “વસામવું'+ ગુ.“અણુ” ક..]વિસામે વિ-કુલિંગ (ટ્યુલિ8) ૫. [સં.1 તણખે લેવા એ, થાક ખાવાની ક્રિયા
વિ-ફેટ પું. [સં.] સ્પષ્ટતા, ખુલાસે. (૨) ફેડલે, કેલે. વિસામણું સ.. જિઓ સામે’-ના.ધા.]વિસામે આપ, (૩) શીતળા જેવા રોગ
નીકળે તેવું થાક ખવડાવ, આરામ આપ
વિરાટક વિ. [સં.] ભડાકે કરે કે થાય તેવું. (૨) ફેટી વિસાઓ . (સં. વિશ્રામ-> પ્રા. વિનામમ:, વીસ-] વિટકિયું વિ, [ + ગુ. જીયું વાર્થે ત.ક.] જુઓ વિશ્રામ, થાક ખાવો એ, કામમાંથી આરામ લેવો એ. ‘વિસ્ફોટક.' (૨) વિસ્ફોટના રોગવાળું, શીતળા વગેરેના (૨) રસ્તાની બાજુએ ઊભા એટલા વગેરે ઉપર માલ- ઈવાળું સામાન ટેકવી મૂકી શકાય તેવું થાક ખાવાનું બાંધકામ, વિસ્મય છું. (સં.] આશ્ચર્ય, અચરજ, અચંબે, નવાઈ, જેના પિલાણમાં છાંયડે બેસી શકાય.) (૩) મડદું લઈ તાજબી, (૨) અદભુત રસને સ્થાયી ભાવ, (કાવ્ય.) જતાં રસ્તે લા હોય ત્યારે વચ્ચે થાક ખાવા વિસ્મય-કર, વિસ્મયકારક વિ. [સં.], વિસ્મયકારી નનામી મૂકવાનું આવતું સ્થાન. [૦ કર (રૂ.પ્ર.) થોભવું. વિ. [સં૫.], વિસ્મય-જનક વિ. [સ.] આશ્ચર્યકારક, ૦ ખાવે (રૂ.પ્ર.) થાક ઉતારો]
નવાઈ ઉપજાવે તેવું
[આવવું એ, વિસ્મૃતિ વિસાર(-) પું. જિઓ “પિસારવું' + ગુ. એ કુ.પ્ર.) ભલી વિ-સ્મરણ ન. [સ.] વલી જવું એ, યાદ ન રહેવું કે
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org