Page Text
________________
વિનાદ-વૃત્તિ
૨૦૮૦
વિ-પ્ર-સંભ
S
વિનોદવૃત્તિ અ [સં.] નિર્દોષ મજાક કરવાને સ્વભાવ વિપરીત-લક્ષણ ચી. .] વાચ્યાર્થના ત્યાગપૂર્વકનો વિનોદિકા સ્ત્રી. [સં., નવા શબ્દ] આનંદ આપનારી કાવ્ય વાચ્યાર્થથી ઊલટે અર્થ આપનારી એક લક્ષણશક્તિ, કે નાટયની રચના, કેમેડી' (અ.ર.)
જહલક્ષણ. (કાવ્ય.)
આસન. (ગ.) વિનંદિની વિ., સી. [સ.] નિદક સ્ત્રી
વિપરીતાસન ન. [+ સં. માન] એ નામનું ગનું એક વિમોદી ૧. સિં..! ] વિનોદ ક
[ગોઠવાયેલું વિપર્યય પું. [સં.] ઊલટાપણું, ઊલટસૂલટ થઈ જવાવિ-યસ્ત છે. [સ.] નીચે મુકાયેલું. (૨) ફેંકાયેલું. (૩) પણું, “ક-વન' (ભૂ.ગે.). (૨) (લા.) ગરબડ, અવ્યવસ્થા. વિ-ન્યાસ પું. [૩] ગોઠવણી, મૂકવું એ, પશિન’. (૩) ફેરફાર, વિક્રિયા. (૪) ભૂલ, પ્રમાદ, એરર'
(૨) સ્થાપના. (૩) ચાલુ વલણ, મૂડ' (મ.ન.) વિપર્યયજ્ઞાન ન. સિં.] ઊલટ પ્રકારની સમઝ, હોય વિન્યાસસૂત્ર ન. [સં.] (સ્થાપત્યમાં) ભેદક રેખા, “ડિવાઈ. તેનાથી ઉલટું જ સમઝવું એ, વિપરીત સમઝ, “હેલ્થહિંગ લાઈન' (મ.ટ.).
[ગયેલું સિનેશન' (કિ.ધ.) વિપકવ છે. [સં.] તદન પાકી ગયેલું. (૨) તદ્દન રંધાઈ વિપર્યય-દોષ છું. (સં.] બ્રાંત જ્ઞાન, ભ્રાંતિથી એકમાં વિપક્ષ પું. [૩] સામે પક્ષ, સામાવાળે પક્ષ, વિરોધી બીજા સમાન ગુણલક્ષણવાળાને આભાસને દેવું. (તર્ક). પક્ષ. (૨) શત્રુ, દુશમન
વિ-પર્યાસ પું. [સં.] ઊલટાપણું, ઊથલાઈ જવું એ, વિપક્ષી વિ. [સં!.]. -ક્ષીય વિ. [સં] સામા પક્ષનું, વિપરીત-તા, વિ-પર્યાય
[( .) સામાવાળાના પક્ષનું, વિરુદ્ધ પક્ષનું
વિ-૧લી ) . સિં ન] પળને ૬૯ મા ભાગનો સમય. વિપણિ - શ્રી. [સં.] બજાર. (૨) બજારની વેચાઉ વિ-પશિત પું. [સ. વિપશ્ચત] વિદ્વાન. (૨) સર્વ-જ્ઞ ચીજ. (૩) વેપાર [૧પસિ. વિપળ જ “વિ-પલ.'
પ્રિકારનું તંતુવાઘ વિપત (ત્ય) સી. [સ, વિત્તિ, અવ. તદ્ ભવ] જએ વિ૫ચિકા (૯૫ચિકા), વિ-પંચી(-૫-ચી) સી. [૩] એક વિપત (પત્ય-ડી) સી. [+ગુ. સ્વાર્થે ત...] જ એ વિપાક ૫. સિં.] પરિપાક, પરિણામ, કળ વિપત્તિ' (પધમાં).
[વિટંબણા વિપાશા સી. [સં.] વેદિકકાલીન પંજાબની એક નદી, વિપત્તિ સ્ત્રી. [સં.] વિપદા, આપત્તિ, આપદા, આફત, આજની બિયાસ. (સંજ્ઞા.) વિ.૫થ ૫. [સં.] અવળે રસ્તો, ઊંધે રસ્ત, આડ-
રસ્તા, વિપિન ન. [સં.] વન, જંગલ, અરણ્ય, અટવી, વગડે કુમાર્ગ, નિંદિત રસ્તો. (૨) (લા.) દુરાચાર
વિપિન-વિહાર છું. [સં.] વન-વિહાર વિપથ-ગમન ન. સં.] અવળે તે જ એ, કુમાર્ગે વિપિનવિહારી વિ. સિં ! ] વનમાં વિહાર કરનાર
જવું એ. (૨) ભ્રામક, ૨જુઆત, હિસ્ટોરેંન” (પ.ગ.) વિપુલ વિ. સં.] પુષ્કળ, ઘણું. (૨) વિશાળ, પહોળાઈમાં વિપથ-ગામી વિ. [૫] અવળે રસ્તે જનારું, કુ-માર્ગે ઘણું, વિસ્તીણ
[(મ ન.) જનારું. (૨) દુરાચરણ |
[આપદા, આફત વિપુલતા સી. [સં.] વિપુલ હોવાપણું, “ઇન્ટેન્સિટી' વિપદ સી. (સ. વિપ૬ ], દા અકી[સં.] વિપત્તિ, આપતિ, વિપુલ મી. સં.] અનુટુબ કંદનો એક પ્રકાર, (ર્ષિ) વિપગ્રસ્ત વિ. [સં.] વિપત્તિમાં ફસાઈ ગયેલું
આ િબલું
વિપ્ર કું. [સં.] બ્રાહ્મણ વિ-૫ન વિ. સં.] વિપસમાં આવી પડેલું, વિપદગ્રસ્ત, પ્રિ-કર્મ ન. [સં.] બ્રાહ્મણનું સંખ્યા વગેરે કર્મ, બ્રહ્મ-કર્મ (૨) મરણ પામેલું
[ખરાબ નતીજે વિપ્રકર્ષ . [સં.] છટા થવાપણું. (૨) સંયુક્ત મંજનનું વિપરિણામ ન. [સંપું. ઊલટું પરિણામ, વિરુદ્ધ ફળ, જુદા થવાપણું (જેમકે ધર્મધરમ' વગેરે), વિશ્લેષ. વિપરિણામી વિ. [સં.] વિરુદ્ધ પરિણામ લાવી આપ- (વ્યા.)
[ખેંચી કાઢેલું નાર. (૨) વિરુદ્ધ પરિણામવાળું
વિપ્રકૃષ્ટ વિ. [૪] જેને વિપ્રકર્ષ થયો હોય તેવું (૨) વિપરીત વિ. [સં.] તદ્દન ઊલટાઈ ગયેલું, સાવ ઊલટું. વિ.પ્રતિ-પત્તિ વિ. [સં.] વિરોધ, શત્રુતા. (૨) મત-ભેદ. (૨) પ્રતિકુળ, ‘કેન્દ્રરી.' (૩) લા.) અનિષ્ટ, અમંગળ. (૩) ગુંચવણ, ગોટાળો. (૪) સંશયાત્મક સ્થિતિ. (વેદાંત.) (૪) ન. અનિષ્ટ, અ-મંગળ, અ-કયાણ
(૫) પરસ્પર વિરુદ્ધ અર્થ પ્રતિપાદિત કરેલું વાદીનું વિપરીત-આભાસ છું. [સ., સંધિ વિના] વિરોધાભાસ, વચન, કેડિકશન' (હી.વ.). (તર્ક) વિચ્છેદ “ડોકુસ’ નહી..)
વિ-પ્રયાગ ૫. [સ.] વિપ્રલંભ, વિયેગ. (૨) ફાટ-ફૂટ, વિપરીત:કરણ ન. સિં.] સવળાનું અવળું કરી નાખવાની વિપ્રયાગી વિ. [સ.,પું] વિયેગી, વિરહી. (૨) શત્રુ, ક્રિયા, ઉલટાવી નાખવાની ક્રિયા, “ઐશ્વર્ઝન' (મ.ન.) દુશમન
[બ્રાહાણ, બ્રાહ્મણ-વર્ય વિપરીત કોણ . સિં.], વિપરીત ખૂણે . [ + જ વિપ્ર-રાજ !. [સં.), અય મું. [+ જ એ “રાય.”] ઉત્તમ
ખો.'] બે કાટ-ખૂણાથી મોટો અને ચાર કાટખૂણાથી વિપ્ર-લબ્ધ વિ. [..] છેતરાયેલું. કલાવાયેલું, વંચિત નાનો ખૂણે, “રિફલેકસ એંગલ.” (ગ.)
થયેલું. (૨) (લા.) નિરાશ થયેલું, નાસીપાસ થયેલું વિપરીત-દંડાસન (-૪ઢાસન) ન, [ + , સુઘટ્ટ + માસન] વિમ્બ-લબ્ધા શ્રી. [સં.] વિપ્રલબ્ધ થયેલી વિરહિણી સ્ત્રી, યોગનું એ નામનું એક આસન. (ગ)
(કાવ્ય.) વિપરીત પરિવર્ત પું, -ન ન. (સં.] ઊલટ પ્રકારનો વિપ્રલંભ (-લ) છું. [સં.] વિગ, વિરહ, (ર) જેમાં
પલટે, કવન બાઈ કેન્દ્રા-પોઝિશન' (મ.ન ) વિરહ હોય તેવો નાયક-નાયિકાને લગતે શુંગાર-રસ.
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |