Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 972

તા
જૂતા હું., બ. વ. [હિં. જૂતા'] નેડા, પગરખાં, ખાસડાં, કાંટારખાં. [॰તા ઉઠાવવા (રૂ. પ્ર.) હલકી નાકરી કરવી. ૦ ચાટવા (રૂ. પ્ર.) ખુશામત કરવી. • વરસા (ફ્. પ્ર.) સખત કંપા મળવે]
૯૨૭
જૂતા-જૂતી સ્ત્રી. [જુએ ‘તે’–દ્વિર્ભાવ+ગુ, ‘ઈ' ત.પ્ર.]
જોડાથી કરવામાં આવતી મારામારી જતાં ન., ખ. વ. [જુએ ‘જતા.’] જએ ‘તા.' જૂતિયાં ન., ખ.વ. [જુએ ‘જૂતિયું.’] (તિરસ્કારમાં) ખાસડાં, જૂતાં. [॰ ખાવાં (રૂ. પ્ર.) અપમાન મળવ્યું. ૰ પઢવાં (રૂ.પ્ર.)
પકા મળવે. ૭ મારવાં (રૂ. પ્ર.) ઠપકા આપવા]
ભૂતિયું ન. [જુએ ‘તું' + ગુ. ‘છ્યું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ખાસડું. જોડે (તિરસ્કારમાં)
જૂતી સ્ત્રી. [હિં.] મેાજડી. [ ઉઠાવવી (. પ્ર.) સેવા કરવી. ૦ મારવી (રૂ. પ્ર.) ઠપકા દેવે]
તું ન. [હિં. ‘જૂતા' + ગુ, ‘' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] (તિરસ્કારમાં) ખાસડું, જોડ।[-તે માર્યે કરવું (૩. પ્ર.) વેળ્યું કરવું, જવા દેવું]
જતે પું. જિઓ ‘જતું.'] (તિરસ્કારમાં) જેડો, ખાસડું જૂથ ન. [ર્સ, ચૂચ, અર્વા. તદ્દભવ] સ્થ, સમૂહ, ટોળું, સમુદાય. (૨) અલગ અલગ પડેલી ટાળી, ‘પાટી,’ ‘ગ્રુપ’ જૂથ-નાયક વિ. [ + સં.] ટાળાનું આગેવાન, ગ્રૂપ-લીડર’ જૂથ-બંધી (-બધી) સ્ત્રી. [જુએ ‘જૂથ’+ફા, ‘અન્હ’+ ઈ' ત, પ્ર.] રાજકીય વગેરે પક્ષામાં પ્રત્યેક સહના સંપ કે એક પતા
જૂથ-વર્તન ન. [+ સં.] આખા સમૂહની હિલચાલ વતૅણ ક વગેરે, ‘ગ્રુપ-બિહેવિયર’ [‘પિઝમ' જૂથવાદ પું [જઆ ‘જૂથ' + સં.] જૂથબંધીની પ્રક્રિયા, જૂથ-જૂથ ક્રિ. વિ. [જઆ ‘જૂથ,’-દ્વિર્ભાવ, વચ્ચે ત્રી. વિ., એ' પ્ર.] ટાળટાળાં
જૂન પું. [અં.] ખ્રિસ્તી વર્ષના છઠ્ઠો મહિના. (સંજ્ઞા.) જૂનાગઢી વિ. [સૌરાષ્ટ્રનું એક નગર ‘જૂનાગઢ’ + ગુ. ‘ઈ’ ત. પ્ર.] જૂનાગઢ નગરને લગતું, જૂનાગઢનું જૂનું વિ. [સં. મૂળ-> પ્રા. જીન્નમ] પૂર્વે થઈ ગયેલું, પૂર્વનું, (૨) ઘસાઈને જીર્ણ થયેલું. (૩) (લા.) નીવડેલું. [ ॰ ખખ (રૂ. પ્ર.) તન જવું, ખખળી ગયેલું, એન્ટિવેઇટેડ.' ॰ પાનું, ॰ પૂછ્યું . પ્ર.) ફાટયું તૂટયું છણું. • સૂનું (રૂ. પ્ર.) વપરાઈ નકામું બની ગયેલું. –મેથી (રૂ. ૫,) ઘણા જના સમયથી –ને ભેગી (રૂ. પ્ર.) લાંબા સમયથી અનુભવ લઈ રીઢ થયેલા માણસ, અનુભવી અને કાખેલ] જૂનું-પુરાણું વિ. [ + જ પુરાણું.'] ખ જ જૂનું. (૨) વપરાઈ ને ખૂબ જૂનું થયેલું, ફાટયું તૂટયું જેનું જૂને પું. [જુએ ‘જૂનું.’] અતીત ખાવાના અખાડો. (૨) સેજો જૂફ પું. એ નામને એક ફૂલ-છેડ જૂમિયા જુએ ‘જમૈયે.’
જૂ(-ન્યૂ)રર વિ. [અં.] ન્યાયાલયમાં ન્યાયમૂર્તિને સહાયક સ્વતંત્ર નિર્ણય આપી શકે તેવા પંચના સભ્ય જ(-ન્યૂ)રી સ્રી, [.] ન્યાયાલયમાંનું રાનું બનેલું પંચ
Jain Education International_2010_04
જૂલ પું. [અં.] કાર્યશક્તિના એકમ (પ. વિ.) જૂવડું, જૂલું ન. [સં. વૃત-> પ્રા. ખૂબ દ્વારા] જુગાર, ધૃત જૂવા પું. ઢોરનાં શરીર પર થતા એક જીવડો, જવા જગણુ વિ. માખીના ટાંગા જેવું ઝીણું [પ્રે., સ. ક્રિ જૂલું અ. ક્રિ. [રવા.] બેઠાં બેઠાં ઝોકાં ખાવાં, જુકાવવું જ઼ભકાસ્ર(જમ્ભકાસ્ર) ન. [ર્સ, રૃમ્મ + મ] અસ્ર લાગવાથી બગાસાં આવે તે પ્રકારનું માંત્રિક અસ્ર (પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે)
જ ભણુ (જમ્ભણ) ન. [સં.] બગાસાં ખાવાં એ જ ભણાસ્ત્ર (જમ્બણાસ્ર) ન. [સં. નૃમળ + અહ્યું] જુએ ‘જલકાસ્ત્ર.’
જબા (જમ્ભા) સ્ત્રી, [સં.] બગાસું
૧
(ૐ:) સા, સ, ર્સ, ટ્ઃ>પ્રા. નો>અપ. નુ, પરંતુ ગુ. માં લઃ > પ્રા. છો> અપ. દુના સાયે વિકાસ] પ્રત્યયે। અને અનુગો સાથેના પ્રયેાગમાં મહાપ્રાણિત સ્વરચારણ : જૅતે, જેનું, જૅમાં; માનાર્થે અ. વ.માં જૅમને, જેમનું વિદ્યુત ‘ઍ’ સાથે, પરંતુ લેખતમાં સ્વીકાર્ય નથી. શ્રી. વિ., એ. વ.માં ‘જૅણે' ઉચ્ચારણથી વિસ્તૃત ઍકાર, પરંતુ મહાપ્રાણિત સ્વરાચ્ચારણ નહિ, એ રીતે બ. વ.ના એ' લાગતાં પણ નહિ.]
જે
જે૨ ઉભ. [સં. થર્> પ્રા. નં દ્વારા જ. ગુ. ‘જિ' થઈ ] કે (. ગુ. ગદ્યમાં ખાસ કરી જે' હતા ત્યાં અČ. ગુ.માં È' (અં. that) આવી ગયા છે.)
(૪) શ્રી. [સં. નવ આજ્ઞા., બી. પુ., એ. ૧. – પ્રા. દ્વારા ગુ.માં સી, રાખ્ત બન્યા છે.] વિજયને ઉગાર, [॰ કરવી (રૂ. પ્ર.) દીવેશ કરવે. ૦ ગાવી, એલવી (રૂ.પ્ર.) વખાણ કરવાં] જેઇલ જએ ‘જેલ.’
જેકલ-ખાતું જએ જેલ-ખાનું.’ જેઇલ-શુને (-ગુને) જએ ‘જેલ-ગુના,’ જેઇલ-જીવન જએ ‘જેલ-જીવન,’ જેઇલ-નિવાસ જુએ ‘જેલ-નિવાસ.’ જેઇલ-નિવાસી જુએ ‘જેલ-નિવાસી.’ જેલ-બદલી જએ ‘રેલ-બદલી.’ જેઇલ-યાત્રા જુએ ‘જેલ-ચાત્રા,’ જેઇલર જુએ ‘જેલર.’ જેઇલ-વાસ જએ જેલ-વાસ.’
જૅક હું. [અં.] વજનવાળી ચીન્ને ઊંચકવાનું યાંત્રિક સાધન જેકરી સ્ત્રી. ચેપાઈના જેવા ચરણને છેડે ‘લ-ગા’ના રૂપમાં ત્રણ માત્રા આપતા ચતુષ્કલ પંદર માત્રાના એક માત્રામેળ છંદ. (પિં.)
જૅકેટ ન. [અં.] મડિયા બન્ને, જાકીટ, વાસકટ. (૨) પુસ્તકના પાકા પૂઠા ઉપર ચડાવવાનું જાડા કાગળ ચામડાનું ચા પ્લાસ્ટિકનું રક્ષક પડ
જે-ગુરુ (જૈ-) કૈં. પ્ર. [સં. નથ રો] હે ગુરુ, આપના વિજય થાએ’ એવા ઉદ્ગાર
જે-ગાપાલ(-ળ) (i-) કે. પ્ર. જુએ ‘જય-ગાપાલ,’ જે જે (જે જે) કે, પ્ર. [જુએ ‘જે,’-દ્વિર્ભાવ.] જુએ
જે
ન