Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 959

જો બુ-વરણું
)
જા'બુ ન. [સં. નવુř-> પ્રા. ઝંğત્ર-] જાંબુડાનું કુળ, રાવણું, રામણું. (ર) જમરૂખીના જેવા એક ઝાડનાં ભમરડાના આકારનાં મેળાં નાનાં ફળ. (૩) (લા.) ગુલામાંધ્યુ (મીઠાઈ જાંબુ-વરણુ, ન બુ-ત્રણું' વિ. [જુએ ‘જાંબુ’ + સં. વળે > ‘વરણ’ અર્વાં. તદ્ભવ + ‘ઉ'' ત. પ્ર.] જએ જાંખવું.' ન જીવતી (જામ્બુવતો) સ્રી. [સં. જ્ઞાનવતી] જુઓ ‘જાંબવતી.' જા બુ-વાઢિયું ન., જાંબુ-વાડી સ્ત્રી. [જુએ ‘જાંબુ’ + ‘વાડિયું'. ‘વાડી.’] જાંબુડાંનાં વૃક્ષાને અગોચે
જિતુ વિ. [સં] જિતાયેલું, હારી ગયેલું, પરાજિત જિત-કામ વિ. [સં.] જેણે કામના તેમ કામદેવ ઉપર વિજય મેળવ્યા છે તેવું
જિત-ક્રોધ વિ. [સં.] જેણે ફ્રેંચ ઉપર વિજય મેળળ્યા છે તેવું જિત-શત્રુ વિ. [સં.] જેણે શત્રુઓને હરાવ્યા છે તેવું જિતસંગ (-સ) વિ. [સં.] જેણે કર્મની આસક્તિ ઉપર વિજય મેળવ્યેા છે તેવું (સાધક) જિતા(-)વું જએ જીતવું’માં,
‘ઈ' પ્રત્યય.] સકે
જિતાત્મા વિ., પું. [સં. નિત + અમા] પેાતાના આત્મા ઉપર સંપૂર્ણ કાબૂ મેળન્યા છે તેવે પુરુષ [‘જિત-શત્રુ.’ જિતામિત્ર, જિતરિ વિ. સં. ગિત + અ-મિત્ર, ]િ જ જિતાવવું, જિતાવું જએ ‘જીતવું’માં. (પ્રેરકનું ‘જિતાવવું’ રૂપ ખાસ જાણીતું નથી, રૂઢ ‘જિતાડવું' છે.) જિતેંદ્રિય (જિતેન્દ્રિય) વિ. [સં. નિંત + ફ્રેન્દ્રિય] જેણે ઇન્દ્રિયા ઉપર સંયમ મેળન્યા છે તેવું
જા ભુવાન (જમ્બુવન) પું, [સં. નામ્વવાન્ ] જુએ ‘ઝંખવાન.’ જન ખુવે જુએ ‘નવે.’ જાંબૂડિયું વિ. જુએ ‘જાંબુ' + ગુ, હું' + ઇયું' ત. પ્ર.] ન બુડા રંગનું, જા બલી, જામલી જા મૂડી સ્ક્રી. [જુએ ‘જાંબૂડા' + ગુ. જાંબુનું ઝાડ (જમરૂખી જેવડું થાય છે.) જા ખૂૐ વિ. જુઓ ‘જાંબુ' + ગુ. ‘હું' ત.પ્ર.] જામલી, કિરમજી રંગનું. (૨) ન. જુએ ‘જાંબુ.’ જાંબૂડા પું. [જુએ ‘ન હું.'] મલી રંગનાં મેટાં નાનાં જાંબૂડાંનું વૃક્ષ (પીપર જેવડું મેલું થાય છે.), રાવણા, રામણેાજિતે દ્રિય-તા (જિતેન્દ્રિય-) સ્ત્રી. [સં.] જિતેન્દ્રિય હોવાપણું જા ખૂન (જા ખૂન) ન. [સં.] ઉત્તમ પ્રકારનું સેાનું જિદ્દ સ્રી. [અર.] જીદ, હઠ, આગ્રહ, જક. [૰ પકી, ન સે પું. [સર૰ ‘જાસે।.’] ઠપકા. (૨) પ્રહાર, માર ૦ પર આવવું, "તે ચઢ⟨-ઢ)વું (રૂ. પ્ર.) હઠાગ્રહી બનવું] જિકર સ્ત્રી. [અર. ‘જિ ફ્’-યાદદાસ્ત] (લા.) હઠ, મમત, જિદ્દી વિ. [અર.] હઠીલું, દુરાગ્રહી, છઠ્ઠી, જી, ‘એગ્રેસિવ’ આગ્રહ, જિદ્દ. (ર) ઝઘડા, ટટા જિન॰ પું. [સં.] વિષ્ણુ. (૨) બુદ્ધ. (૩) તીર્થંકર. (જૈન.) જિરિયું વિ જુએ. ‘જિકર' + ગુ, ઇયું' ત. પ્ર.] જિકર જિન ન. [અં.] કપાસ લોઢવાનું કારખાનું, ‘જિનિંગ-ફૅક્ટરી’ કરનારું, પડ કરનારું, મગજમારી કરનારું જિન-ચૈત્ય ન. [સં] જૈન મંદિર કે ઢેરાસર. (જેન.) ગિર ન. [ફા-કાળજું, શક્તિ] હૈયું, દિલ, અંતઃકરણ, ચિત્ત જિન-જન પું. [સં.] જૈનધર્મી (૨) (લા, હિંમત, (૩) વિ. દિલેન્તન. પ્રાણપ્રિય જિગર-જ્ઞન વિ. [ફા.] પ્રાણપ્રિય, દિલેાજાન જિગીષા સ્ત્રી. [સં.] જીતવાની ઇચ્છા જિગીષુ વિ. [સં] જીતવાની ઇચ્છાવાળું જિઘત્સા . [ä,] ખાવાની ઇચ્છા જિધન્સુ વિ. [સં.] ખાવાની ઇચ્છાવાળું જિમાંસા (જિÜાસા) સ્રી. [સં.] મારી નાખવાની ઈચ્છા જિયાંસુ (જિષાસુ) વિ. [સં.] મારી નાખવાની ઇચ્છાવાળું જિજીવિષા શ્રી. [સં.] જીવવાની ઇચ્છા, ‘લિખિડા’ (ભૂ. ગ।.) ઇન્સ્ટિન્ટ ઑફ સેફપ્રિઝર્વેશન’(.ખા.), ‘વિલ-ટુ-લાઇક્ જિજીવિષે વિ. [×.] જીવવાની ઇચ્છાવાળું જિજ્ઞાસક વિ. [સં] જુએ ‘જિજ્ઞાસુ.’ જિજ્ઞાસમાન વિ. [સં.] જાણવાની ઇચ્છા કરનારું, જિજ્ઞાસુ જિજ્ઞાસા શ્રી. [સં.] જાણવાની ઇચ્છા [એ, બ્રેઇન-ટ્રસ્ટ’જિનાજ્ઞા . [સં. જૈિન+ આન[1] મહાવીર સ્વામીએ આપેલા જિજ્ઞાસા-પૂર્તિ સ્રી. [સં] જાણવાની ઇચ્છા પૂર્ણ થવી-કરવી જિજ્ઞાસા-પ્રેરક વિ. [સં.] જિજ્ઞાસાને ઉત્તેજન આપનારું જિજ્ઞાસાવૃત્તિ સ્ત્રી [સં.] જાણવાની ઇચ્છાનું વલણ, જિજ્ઞાસુ તા જિજ્ઞાસા-લીન વિ. [સં.] જિજ્ઞાસા વિનાનું જિજ્ઞાસિત વિ. [સ,] જાણવા ઇચ્છેલું જિજ્ઞાસુ વિ. [×.] જાણવાની ઇચ્છા કરનારું, જિજ્ઞાસક જિજ્ઞાસુ-તા દી. [સં.] જાણવાની ઇચ્છા હેવાપણું, જિજ્ઞાસાવૃત્તિ
જિનતાન સ્ત્રી. [ઉછીના] ખેરસાર જેઠીમધ વગેરેની બનાવેલી ખાસ પ્રકારની ઔષદીય સુગંધી ગાળીએ જિનર્સે પું. [સં.] જૈન ધર્મ જિન-પ૬ ન. [સં.] તીર્થંકરની અંતિમ સિદ્ધિ. (જેન.) જિન-પ્રણીત વિ. [સં.] તીર્થંકરાએ રચેલું જિત-પ્રાસાદ પું., જિન-ભવત ન. [સ.] જુએ ‘જિનચૈત્ય.’ જિન-મત પું. [સં., ન.] જૈન ધર્મના સિદ્ધાંત, જૈન દર્શન. (૨) '(લા.) .જેન ધર્મે
જન-મંદિર (-મન્દિર) ન. [સં.] જએ ‘જિન-ચૈત્ય.’ જિન-વચન ન. [સં.] તીર્થંકરાની વાણી. (ર) મહાવીર સ્વામીએ ઉપદેશેલાં ખાર અંગસૂત્રમાંનું પ્રત્યેક સૂત્ર. (જેન.) જિન-૧૨ પું. [સં.] તીર્થંકર. (જેન.) જિન-શાસન ન. [સં] જુએ ‘જિન-ધર્મ.’
જિજ્ઞાસુ-ભાત્ર હું. [સ.] જુએ ‘જિજ્ઞાસુ-તા.’
Jain Education International_2010_04
૯૧૪
જિન્સી
-જિત વિ. [સં. °નિત્, સમાસને અંતે : વિશ્વજિત’ શત્રુજિત’ વગેરે] જીતનારું
ઉપદેશ, જિન-વચન
જિનાલય ન. [સં, ઝિન +
વ તું., ન.] જુએ ‘જિન-ચૈત્ય,’ જિનંદ્ર (જિનેન્દ્ર), જિનેશ,-શ્વર પું. [સં. નાન + ૬, દેરા, Ëશ્વરી] ઉત્તમ તીર્થંકર જિન્નત જ
‘જન્નત.' જિન્નતનશીન જુએ ‘જન્નત-નશીન.' જિન્સ શ્રી. [અર.] સ્ત્રી-પુરુષ-ભાવ, ‘સેકસ'(વિ. ક.) જિન્સી વિ. [અર.] સ્ત્રી-પુરુષના સંબંધને લગતું, જાતી ૬, ‘સેક્સ્યુઅલ' (વિ. કે.)