Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 930

જનાર્તક
જનારા માણસેાના સમૂહ જનાતંક (જનાતૐ) પું. [સં, નન + મત] લેાકેામાં ચાલતા રોગચાળા. (ર) (લા.) લેાની મૂંઝવણ જના(૰વા)દી પું. હલકી કિંમતના એક સિક્કો(આજે આ શબ્દ રૂઢ નથી.) વસ્તીના ભારે વધારે જનાધિકથ ન. [ર્સ, જૈન + માધવ] લેકાનું અધિકપણું, જનાધિનાથ, જનાધિપ, જનાધીશ, જનાધીશ્વર, જનાધ્યક્ષ પું. સં. નન + ઋષિનાય, ઘવ, મીરા, મીશ્વર, અક્ષ] રાન્ત, રાષ્ટ્રપતિ જનાન-ખાનું ન. [ફા. ‘ઝનાખ્ખાનજ્’ તેમ ‘જુએ જનાના' + ‘ખાનું.] સ્ત્રીએને રહેવાનું અંદરનું મકાન, અંતઃપુર. (ર) રાણીવાસ
૮૮૫
જનાના ઇસ્પિતાલ સ્ત્રી, [જએ ‘જનાના' + ‘છાંસ્પતાલ.']
એને
માત્ર સીએની સારવાર થતી હોય તેવી તબીબી જગ્યા, સ્ત્રીએનું મેલું દવાખાનું, ‘જતાના-‘હૅસ્પિટલ’ જનાના-ગાડી સ્ત્રી. [જુએ ‘જનાને ' + ‘ગાડી.’] માત્ર વાપરવાનું વાહન (રેલગાડીમાં ખાસ વ્યવસ્થા રહે છે.) જનાના-ઘાટ પું. [જુએ ‘જનાના’ + ‘ઘાટ.3] માત્ર સ્ત્રીએ ને નાહવા માટેના નદી કે તળાવના બાંધેલું આર જનાના-શાલા(-ળા) સ્ત્રી, [એ‘નાના' + સં.] માત્ર આઝલ પડદામાં રહેનારી સ્ત્રીએની નિશાળ
જનાના-હોસ્પિટલ સ્રી. [જુએ ‘જનાના’+ અંજુએ ‘જનાના-ઈસ્પિતાલ.’ [‘લેડીઝ હોસ્ટેલ’ જનાના-હેસ્ટ્રેલ સ્ત્રી. [જુએ ‘જનાના' + અં.] સ્ત્રી-છાત્રાલય, જનાની વિ. [ફા, ‘*ઝનાની' આ શબ્દ ફા, માં નથી વપરાતા,] જનાનાને લગતું, જનાનાનું, સ્ત્રી-વિષયક, સ્ત્રીએના કામનું જનાના પું. ફિર ઝનાનહ]. મલામાં રહેનાર સ્ત્રી-સમુદાય,
(ર) જુએ ‘જનાન-ખાનું.’ [લાક-વાયકા, લોકાપવાદ જનાપવાદ પું. [સં. નસ + અપવાī] લેકે માં ચાલતી વાત, જનાબ વિ., પું. [અર.] માનવંત, મહેરબાન, શ્રીમાન, શ્રીયુત (ખાસ કરી મુસ્લિમ ગૃહસ્થાને માટે રૂઢ) જનાએ-આલી વિ.,પું. [અર.] ખૂબ માનવંત (જ્જુએ ‘જનામ.’) જનાણવ પું. [ સં. નન + અળવ] માણસેારૂપી સાગર, માનવમહેરામણ, લેાક-સાગર જનાર્તિ-હર, જનાતિ-હારક વિ. [સં. ન7 +મતિ, પ્રાતિહાĀ], જનાર્તિહારી વિ..[+સં. માતિાî પું.] લેકાનાં દુઃખ
દર કરનાર
]
જનાર્દન પું. [સં. જૈન + મટ્ન અથવા હ્રના (માયા) + (લેાકેાને ખળભળાવી મૂકનાર, લેાક-ચળવળ કરનાર કે માયાને નાશ કરનાર) શ્રીકૃષ્ણ, (૨) વિષ્ણુ [સાપ, નાગ, એરુ જનાવર ન. ફિં. જન્વર્] જુએ ‘જાનવર.' (૨) (લા.) જનાવર-ખાનું ન[ફા. સ્વર-ખાનહુ ' તેમ જુએ ‘જનાવર’ + ‘ખાનું.'] પાંજરાપેાળ. (૨) પ્રાણી સંગ્રહાલય, ‘ઝૂ’ જનાવરી વિ. [જુએ ‘જનાવર’+ ગુ. ‘ઈ` ' ત. પ્ર.] જના વરમાંથી ઉત્પન્ન થયેલું, જનાવરેને લગતું. (ર) પાશવી જનાવાદી જએ ‘જનાદી,’
જનવાસ પું. [ર્સ. બન + મા-વાસ] લેકા તરફના આશરા, લોકો તરફથી મળતી રહેવાની સગવડ, (૨) લે કેાના આશ્રય
Jain Education International_2010_04
જન્મ-કુંડલી(ળી)
રૂપ માણસ
જનાશ્રય પું. [સં, નૈન + મા-] માણસેાને રહેવાનું સ્થળ જનાળું વિ. સં. નના + ગુ. આછું' ત. પ્ર.] માણસેામાં રહેવાનું પસંદ કરનારું, માણસીલું, (૨) આબરૂદાર, પ્રતિષ્ઠિત જનાંતિક (જનાન્તિક) ન. [સં. નન + યન્તિ] ખાનગી વાતચીત, કાનમાં વાતચીત. (નાટય.) (૨) કિં.વિ. ખાનગીમાં, એકાંતમાં. (નાટય.)
જનિત વિ. [સં.] જન્મેલું, ન્તત, ઉત્પન્ન થયેલું જનિતા હું. [સં.] પિતા, ખાપ (જુએ ‘ચિતા.') જનિત્ર ન. [સં] જન્મસ્થાન, જન્મ-ભૂમિ જનિત્રી શ્રી. [સં.] જનની, જન્મદાત્રી, માતા (જુએ ‘જનયિત્રી.')
જનિમાણુ વિ. [સં.] ભવિષ્યમાં ઉત્પન્ન થનારું જનૂન જએ ‘ઝન.’
જનેતા શ્રી. [સં. નીિકે નાની દ્વારા નનવિતા કે નિતા (પું,)ના સાદયે] જનની, જન્મદાત્રી માતા જનેવું ન. એક જાતનું સુગંધી ધાસ
જનેશ, “શ્વર પું. [સં. નન+ Ëરા,-પર] જઆ ‘જન-પતિ.' નાઇયાત વિ. [જુએ ‘જનેાઈ' દ્વારા] જેને જમાઈ ના સંસ્કાર કરવાના છે તેવું. (૨) જનેઈ ધારણ કરેલું છે તેવું જનેઈ ન., શ્રી. [સં. વજ્ઞોપવીત > પ્રા. બન્નોમ ન.] હિંદુ સભ્યતામાં બ્રાહ્મણ ક્ષત્રિય અને વૈશ્યને વૈદિક વગેરે ધર્મકાર્યાંમાં જરૂરી લેખાતા ઉપવસ્રરૂપ દ્વારાની ત્રેવડી દારીના બેવડો વીં ટ।, ઉપવીત.[॰ આપવી, ૰ દેવી (રૂ. પ્ર.) દ્વિજના બાળકને વિધિપૂર્વક જનાઈ પહેરવાને સંસ્કાર કરવે] જનાઈ-ધારી વિ. [જ એ ‘જનેાઈ ' + સં, ધારી છું.] જનાઈબંધ (-બુધ) વિ. [જુએ ‘જતેાઈ ' + ફા. બન્દ.' જનેાઈવાળું જનાઈ-વઢ(-g) વિ. [જુએ ‘જતેઈ’ ‘વાઢવું’ + ગુ. ‘' . પ્ર.], જનાઈ-વા વિ. [જુએ ‘જનેાઈ ' + ‘વાઢ.’] ડાબે ખભેથી જમણે પડખે કેડ સુધી ત્રાંસેા ઘા લાગ્યા હોય તેવું (હથિયારથી એવી રીતે કાપી નાખવું એમ) જનેપયુક્ત વિ. [સં. નન્ + ૩પ-યુવત], નાપયેાગી વિ. [સં. નન + ૩પથો હું.. મનુષ્યને કામ લાગે તેવું, લેાકાપયેગી [લેાક-સમુદાય જનોંધ પું. [સં. ન7 + ોધ] માણસેાને ભારે સમહ, મેટ જન્નત ન. [અર.] સ્વર્ગ, જિન્નત જન્નત-નશીન વિ. [અર.] સ્વર્ગમાં જઈ રહેલું, સ્વર્ગસ્થ (મુસ્લિમે માં મરણ પામેલા માટે આદરથી કહેવાની રીત) જન્મ પું. [સં. નમ્મન્ ≥નમ્ન ન.] ઉત્પત્તિ, પેદા થવું એ, સંભવ, ઉદભવ. (૨) જન્મારા, ભવ, જિંદગી જન્મ-કાલ(-ળ) પું, [સં.] જન્મ થવાના સમય, જન્મ-સમય જન્મ-કાલિક, જન્મ-કાલીન વિ. [સં.] જન્મના સમયનું જન્મ-કાળ જુએ ‘જન્મ-કાલ,’
જન્મ-કુંલી(-ળી) (કુણ્ડલી,-ળી) સ્ત્રી. [સં.] બાળકના જન્મ-સમયના ગ્રહોની આકાશીય સ્થિતિ પ્રમાણે ફલાદેશ જાણવા બનાવવામાં આવતું બાર ખાનાનું કુંડાળું કે ચેાકડું, ટપકા, (જ્યા.)