Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 922

જખમાવવું
૮૭૭
જગદુત્પત્તિવાદી
જખમાવવું જ “જખમાવું'માં.
જગતી તલ(ળ) ન. સિં.] પૃથ્વીનું તળ, જમીન જખમાવું અ. ક. જિઓ “જખમ,'-ના. ધા.] જખમી થવું, જગતું-નું) . હીરો જડેલો હોય તેવું ઘરેણું ઘાયલ થવું, ઘવાવું. જમાવવું છે, સ. 4િ,
જગ-તેડું ન. [જ એ “જગ + ‘તેડું.'] મેટા માનવ-સમૂહને જખમી વિ. [ફા.] જએ “જમી.”
આપવાનું નિમંત્રણ જખાદિ પું, સૌરાષ્ટ્રનાં બેડાની એક જાત
જગકર્તા છું. [સં.] જ એ “જગકર્તા.' જખીરે . [અર. જખીર] જળ્યા. સમૂહ. (૨) વધારે જગત-ત્રય ન., થી . [સં.] પૃથ્વી પાતાળ અને સ્વર્ગ પડતો ભારરૂપ સંગ્રહ
એ ત્રણે લોક, સમગ્ર વિશ્વ જખ જુઓ ‘જ ખડ.'
[ઘાયલ. જગત-ત્રાતા ૫. સિં.], જગતના રક્ષક પરમેશ્વર જમી લે. કિ.1 જેને ખખ થયે હોય તેવું, જખમી, જગત્પતિ મું. [સં.] વિશ્વના સ્વામી, પરમેશ્વર, પતિ , જગ', –ગત ન. [૪. નાત] જુએ “જગત. [જગ જીતવું જગત-પતિ (૨. પ્ર.) સંપૂર્ણ સફળતા મેળવવી] .
જગત્પાવની . સિ.] જગતને પવિત્ર કરનારી (ગંગા વગેરે જગર છું. સિં] કળશે, લેટે, ચંબૂ
નદીઓ)
[જગદંદનીય જગ-આધાર પું. [જ એ “જગ+ સં.] જગતના આધારરૂપ જ ભૂજ્ય વિ. (સં.) સમગ્ર જગતને માન આપવા ગ્ય, પરમાત્મા, જગદાધાર
[માત્મા, જગકર્તા જગટ્યલય ખું.સિં.] જગતના મહાનાશ, મહાપ્રલય, જગદ્વિનાશ જન-કર્તા . જિઓ “જગ”+ સં.] જગતના રચનાર પર- જમસ્ત્રસિદ્ધ વિ. સિં] પૃથ્વી ઉપર બધે જાણીતું, જગપ્રસિદ્ધ જમરચાન. જિઓ “જગv+સં.] વિશ્વરૂપી ચક
જગત્માણ . [સં.] વિશ્વના પ્રાણરૂપ પરમેશ્વર, જગ-જીવન જન-જનેતા શ્રી. [એ “જગ"+ “જનેતા.'] જગતને જા-ત્રાતા કું, જુઓ “જગ." [+ સં. -ત્રાતા] જુઓ જન્મ આપનારાં મનાતાં અંબામાતા, જગદંબા, દુર્ગા
જગતુ-ત્રાતા.' જગ-જંજાળ (-જર-જાળ) સી. જિઓ “જગ' + ‘જંજાળ.] જગન્સર્જન ન. સિં.] જગતની ઉત્પત્તિ, જગનિર્માણ વિશ્વરૂપ મેહજાળ, સાંસારિક ઉપાધિ
જગત્મકું. [સં.] જગતનું સર્જન કરનાર પરમેશ્વર, જગકર્તા જગ-જીતું વિ. [જ એ “જગ” + “જાણીતું.'], જગ-જાહેર જગસ્વરૂપ વિ. સિં] જાઓ “જગપ.” લિ. [+ જુઓ “જાહેર.”] પૃથ્વી ઉપર જેને બધાં જાણે જગસ્વામી . [સં.] જગતનો નાથ, પરમેશ્વર, જગન્નાથ તેવું, પ્રખ્યાત, સુપ્રસિદ્ધ
જગદંબા, બિકા (જગદબા, બિકા) . [સ. નાન્ + જગજીવન , જિઓ “જગ" + સં.] સમગ્ર વિશ્વના પ્રાણ- મન્ના, દિવ, સંધિથી] જુઓ “જગજનેતા.' રેપ પરમાત્મા, જગતના જીવન-પ ઈશ્વર
જગદાત્મક વિ. [સં. 11 + મારમન + વા, સંધિથી] જગપ, જર-જનું વિ. જિઓ ‘જગ" + “જનું.'] ઘણા સમયથી ચાલ્યું જગસ્વરૂપ, જગતથી એકરૂપ આવતું, પુરાતન, પ્રાચીન
[જનેતા.” જગદાત્મા છું. [સં. ગત્ + મારમા, સંધિથી] જગતના જગજનની સી. [+ના+ નનની, સંધિથી] એ “જગ- આત્મારૂપ પરમેશ્વર, જગત્માણ, જગજીવન જગટાવવું સ, ક્રિ. કેતરવું, કોતરણી કરવી
જગદાધાર પું. (. શાત્ + મા-ધીર, સંધિથી] જગતના આધારજગ . સ્વાદ વિનાનું કિંકું જમણ
રૂપ પરમેશ્વર જગ-ળ (ડંળ) પુંજિઓ “જગ" + ળ.”] વધુ પડતો જગદાભાસ પું. [સં. ના+ આ-માસ, સંધિથી] હકીકતે ડાળ, નકામું દંભી લંબાણ
જગત એવું કશું નથી અને દેખાય છે તે માત્ર એને ગણું છું. [સં.] લઘુગુરુલઘુ-ગાલ' એ પ્રકારના ગણ- બેટ દેખાય છે એવી સ્થિતિ. (વેદાંત.) મેળ વૃત્તોના ૮ ગણેમાંનો એક ગણ (કિં.)
જગદીપ . જિઓ “જગ" + સં.], - ૫. +િ જ એ જગત ન. [સે. નગ] (જડ ચેતન સ્વરૂપનું સમગ્ર) વિશ્વ, દી.] (જગતમાં પ્રકાશ ફેલાવનાર) સૂર્ય બ્રહ્માંડ, ભુવન, લેક, દુનિયા. [૦ વા (રૂ. પ્ર.) દુનિયા- જગદીશ પં. [સં. + ફેરા, સંધિથી] જગતના સ્વામી દારીની અસર
પરમેશ્વર, જગત્પતિ. (૨) જાઓ “જગન્નાથજી.” જગત-પતિ ૬. સ. નારસિં જ “જગત્પતિ.” જગદીશ્વર છું. [સં. નીત +શ્વર, સંધિથી] જુએ “જગજગત-મેળે !.જિઓ “જગત” કે “મેળે.'] રશદેશાવરનાં લોક દીશ(૧).
એકઠાં થયાં હોય તેવો પ્રસંગ (રહેનારું, દુન્યવી જગદીશ્વરી સં. [ી. નાર્ + સ્વતી, સંધિથી જગતનાં જગત-વાસી વિ. જિઓ “જગત' + . વાણી પું] જગતમાં | સ્વામિની, જગદંબા, દુર્ગા, પાર્વતી. (૨) લક્ષ્મી જગતાત | જિઓ “જગ" + સં.] જુઓ “જગન્ધિતા.' જગદુત્પત્તિ સ્ત્રી. [સ. નાત_ + ૩fRા, સંધિથી] જગતનું (૨) (લા.) ખેડૂત
જિગતનું ઉદ્ધારક ઉત્પન્ન થવું એ, જગતનું સર્જન જગતારક વિ. [જ એ “જગ" + સં.] જગતને તારનાર, જગદુત્પત્તિ-મીમાંસા (-મીમીસા) સ્ત્રી. [સ.] જગતના સર્જન જગતિયું ન. [જ એ “જગત” + ગુ. “ઇયું” ત. પ્ર.] (લા.) વિશેની વિચારણા, “કોમેગેની” (દ.ભા.) હિંદુઓમાં જીવતાં કર તું અવસાન પછીનું ધાર્મિક કારજ જદુત્પત્તિ-વાદ ૫. [+ સં.] જગત ઉત્પન્ન થયું છે એવા જગતો રજી. [સ.] પૃથ્વી, ધરણી, ધરા. (૨) ૧૨ અક્ષરની મત-સિદ્ધાંત, સુષ્ટિવાદ
સૃિષ્ટિવાદી ઇજાતિ. (પિં.)(૩) મંદિરની બેસણું, ‘મ્બિન્ય.' (સ્થાપત્ય.) જગત્પત્તિવાદી વિ. [સં. પું.] જગત્પત્તિવાદમાં માનનારું,