Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 906

છાપ(-પા)રર
છાપ(-પા)ર (-ચ્ય) ફ્રી. વાટકાના કામ માટે વપરાતી
પથ્થરની ઘડેલી દગડી
૮૬૧
છાપરિયું વિ. [જુએ ‘છાપરું' + ગુ. ‘ઇયું' ત. પ્ર.] પરાને લગતું. (૨) છાપરું બાંધી એમાં રહેનારું છાપરિચા વિ., પું [જએ ‘છાપરિયું.’] (લા.) છાપરા-ઘાટની (ભાવનગરી) પાઘડી) તૈયાર કરનારા યા પહેરનારા માણસ છાપરી શ્રી, [જુએ છાપરું' + ગુ. ‘' પ્રત્યય.] નાનું એકઢાળિયું છાપરું (૨) છાપરીના ઘાટની કાડીનાર બાજુ થતી એક દરિયાઈ માછલી, [॰ બાંધવી (રૂ. પ્ર.) ગેાથ ન ખાય એ માટે પતંગને ઉપરની એક ઊંચે રહેતી બાજુની કમાનમાં ચીંથરું બાંધવું ]
છાપરું ન. [દે. પ્રા. છિવ્વીર્ ઘાસ,, એનું થતું હતું તેથી] (લા.) મકાન ઉપર એક ઢાળનું કે એ ઢાળનું વળી વંછ ઉપર નળિયાં * ઘાસપાલે નાખી અથવા પતરાં નાખી કરવામાં આવતું ઢાંકણું. (૨) છાપરાવાળું મકાન, ખેરડું. [રાં કૂદાં કે ઠેલાં) (રૂ. પ્ર.) હદપાર આનંદ બતાવવા, (૨) નિરંકુશ અની કરવું. • ઉકેલવું (રૂ. પ્ર.) છાજ બદલવા નળિયાં બદલવાં. ૰ વધેલું (રૂ. પ્ર.) માથાના મેવાળા વધવા. -રે ચ(-ઢ)વું (૩, પ્ર.) લેાકમાં નિંદાનું, (૨) ગર્વ કરવા. -રે ચડા(-ઢા)વવું (રૂ. પ્ર.) ખુશામતથી માઢું બનાવવું, માન આપવું. "રે ચડી(-ઢી)ને (રૂ. પ્ર.) સૌ જાણે એ રીતની જાહેરાતથી. હૈ બેસવું (ઍસવું) (રૂ. પ્ર.) માટાઈવાળા થવું]
છાપવું સ. ક્રિ. કાગળ વસ્ર શરીર વગેરે ઉપર બીમાંથી પ્રતિકૃતિ પાડવી. (૨) નકલ કરવી (ખત દસ્તાવેજ વગેરેની). (૩) છાપી-૰પાવીને પ્રસિદ્ધ કરવું. [છાપી ના(-નાં)ખવું (રૂ.પ્ર.) ફજેતી કરવી. છાપેલ કાટલું (રૂ. પ્ર.) ખંધું માણસ. (ર) નઠારા તરીકે જાણીતું માણસ] છપાવું કર્મણિ, ક્રિ. છપાવવું કે., સ. ક્રિ.
છાપા-ખરા પું, [જુએ ‘પું॰' + ખરડો,'] વર્તમાન
પત્રમાં છપાવવા માટેના મુસદ્દે. (૨) છેલી છાપ લીધા પહેલાંની ભલ સુધારવા માટેની પ્રાપના કાગળ, ‘પ્રૂસ’ છાપા-ખાનું ન. [જએ ‘છાપું ' + ખાનું.'] વર્તમાનપત્રનું
કાર્યાલય
છાપા-બેચુ વિ. [જુઓ છાપું ' + ‘જોગ’ + ગુ. ‘*’ ત.પ્ર.] વર્તમાનપત્રમાં છપાવવાના ઉદ્દેશનું, ‘પ્રેસ-નેટ'ને લગતું છાપા-દાવ યું. [જ ‘છાપા’+ દાવ.’] (લા.) એ નામની એક રમત, અરીસેા-મરીસે
છાપા-માર વિ., પું. [જએ ‘પે’ + ‘મારવું.'] છુપાઈ ને અચાનક હુમલેા કરનાર, ‘ગેરિલા’ છાપાશાહી વિ. [જુએ ‘છાપું॰' + શાહ' + ફા. ‘ઈ ' પ્ર.] પાને લગતું, વર્તમાનપત્રને લગતું. (ર) સ્ત્રી, વર્તમાનપત્રાની ખેલબાલા હોય તેવી પરિસ્થિતિ
છાપાં ન., બ. વ. કમળનાં બી, મળ-કાકડી
છાપાંગરી શ્રી. [જએ છાપું॰'-બ. વ. + ફા. ગર્ પ્ર. + ગુ. ‘ઈ’ ત. પ્ર.] છાપાં વેચવા-પહાંચાડવાના ધંધા
Jain Education International_2010_04
છાયા-ઘડી
છાપાં-નરે વિ., પું. [ + ા. ‘ગર્' + ગુ. ‘એ’ સ્વાર્થે ત.પ્ર.] છાપાં-વેચવા–પહોંચાડવાના ધંધા કરનાર વેપારી કે કેરિયા
છાપું` ન. [જુએ છાપવું' + ગુ. ઉ...' રૃ. પ્ર.] મુદ્રા કે સિક્કો. (૨) મુદ્રા કે સિક્કાની છાપ. (૩) (પાઈને તૈયાર થયેલું હાઈ) વર્તમાન-પત્ર, ‘ન્યૂટ્સ-પેપર.’ [ કાઢવું (રૂ.પ્ર.) વર્તમાનપત્રનું પ્રકાશન કરવું. -પે ચડા-ઢા)વવું (રૂ. પ્ર.) નિંદા કરવી]
છાપું જુએ ‘છીપું,'
છાપા હું. [જુએ‘છાપવું' + ગુ. ‘એ!' રૃ. પ્ર.] છાપવાની ક્રિયા. (ર) જુએ છાપું.Å' (૩) (લા.) શત્રુ ન જાણે તે રીતે કરવામાં આવતા અચાનક હુમલા. [ મારવા (રૂ. પ્ર.) શત્રુ ઉપર અચાનક ચડાઈ કરવી]
છાપાર (-૨૫) શ્રી. જુએ ‘છાપર.ૐ' (૨) પથ્થરની છાટ છાબ (-ય) સી. વાંસની ચીપાની કે નાળિયેરીની પત્તાની ગૂંથેલી જરા ઊંડાણવાળી થાળી. [॰ ભરવી (રૂ. પ્ર.) લગ્ન વગેરે માંગલિક પ્રસંગે લૂગડાં તથા ઘરેણાં છાખમાં મૂકવાં] છાબઃ પું. [જએ છાબ' + ગુ, ‘ડ’સ્વાર્થે ત. પ્ર.] (વાંસની ચીપાના બનાવેલે) કરંડિયા કે ટોપલા [હાય એમ છાબઢ-છટ ક્રિ. વિ. [રવા.] તદ્દન ખલાસ, સાવ ખાલી થયું છાબડાં ન., બ. ૧, જિએ ‘ખડું.'] (ત્રાજવાનાં પલ્લાંતે કારણે) ત્રાજવાં. [॰ એસી જવાં (-મૅસી-) (રૂ.પ્ર.) જુએ ‘છાબડું બેસી જવું.']
છાબડી સી. [જએ ‘છાબડું'+ગુ. ઈ ' સ્રીપ્રત્યય.] નાની છાખ, છેલકી. (ર) નાનું ામડું (ત્રાજવાનું). [॰ કરવી (રૂ. પ્ર.) માકરી કરવી. છ ળપવી (૩. પ્ર.) મરણ પાળ ભાદરવા મહિનામાં રખ-પાંચમને દિવસે સૌભાગ્ય-ચિહ્ના મકી છાબડી બ્રાહ્મણને દાનમાં આપવી. (૨) ક્રાઈના દુર્ગુણ ખુલ્લા પાડવા. ૰ વાળવી (રૂ. પ્ર.) સ્ત્રીના મરણ પછી પિયરિયાં તરફથી છેલ્લી ક્રિયા માટેનાં કપડાં છાબડીમાં મુકી દાનમાં આપવાં]
છાબડી-ઘાટ વિ. [જુએ ‘બ્રાખડી' + સં.] કામડીના આકારનું છાબડી-વાળા વિ., પું. [જએ ‘છાબડી' + ગુ. ‘વાળું’ ત.પ્ર.] છાબડીમાં માલ-સામાન રાખી વેચનારા કેરિય છાબડું ન. [જએ ‘ામ' + ગુ. ‘' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] (ખાસ કરીને) ત્રાજવાનું ચામડાનું ધાતુનું કે એવું પલ્લું. [॰ એસી જવું (-બૉસી) (રૂ. પ્ર.) નિર્ધન થઈ થયું. (૨) નિષ્ફળ થવું, -ડે બેસવું (-પૅસવું) (રૂ. પ્ર.) પક્ષમાં કે મકે જવું] આય(-ચે)લ ન. સધવા વિધવા બેઉ પહેરી શકે તેવી છાપેલી ધેાળી સાડી, છીદરી
છાપાળવું વિ. જુએ છાપા' દ્વારા.] વર્તમાનપત્રની પ્રકૃતિને છાયા-કૃતિ શ્રી. [સં.] ભાવાનુવાદ, સારાનુવાદ લગતું, ‘જર્નાલિસ્ટિક' (ખ, કે, ઠા.)
છાયા શ્રી. [સં.] આળા, છાંયા, છાંયડો. (૨) (લા.) છાપ. (૩) અસર, ટીન,' ‘ઇમેઇજ' (ન. ભે.). (૪) .આશ્રય, એથ. [॰ પઢવી (રૂ. પ્ર.) અંજાઈ જવું] છાયા-કાવ્ય ન. [સં] બીજાના કાન્યની છાયાવાળું કાન્ય
છાયા-ગણિત ન. [સં.] માણસના પડછાયે માપી એના ઉપરથી ફલાદેશ કાઢવાનું ગણિત. (1.) છાયા-ઘડી સ્ત્રી. [સં. + ‘ઘડી.’] સૂર્યના છાંયડાને માપી સમયને ખ્યાલ આપતું યંત્ર, છાયા-યંત્ર