Page Text
________________
૮૩૪
ચેંચવા
ચિત્ય-ચપ ચંચલ (રેંચ) છું. તીકમ
ચેતન્ય- તિ ! [સં ૧૩ોતિ ન. ચેતન સ્વરૂપ પરમાત્મા વેંચર (ચેંચ) પું. [રવા.] ચિચડો
ચૈતન્ય-તાદાગ્ય ન, સિ.] ચેતનસ્વરૂપ પરમાત્મતત્વ સાથે ચેંચી (ચેચી) જી. મકાનના મેને છેડે કે છાપરાની એકરૂપતા
[જીવનશક્તિ આપનારું ટોચે જડવામાં આવતું ચાંચવાળું લાકડું. (૨) સોય રાખ- ચૈતન્યદાયક વિ. [સં.], ચૈતન્યદાયી વિ. [સ, પું] વાનું નાનું ઘરું
ચૈતન્ય-દષ્ટિ સી. [સં] સર્વત્ર એક ચેતન તત્તવ પવાયેલું વેંચી (ચે ચી) સી. રિવા.] ગર્વ, અભિમાન, પતરાજી. છે તેવા સમઝ
કૅશિયસનેસ” (ઉ. જે.) (૨) આનાકાની. (૩) ક્રિ.વિ. જુઓ “ચં-ચાં.”
ચૈતન્ય-ધારા સ્ત્રી. [સં] ચેતનાને પ્રવાહ, સ્ટ્રીમ ઑફ ચૅચૂડે (ઍચડે) મું. રિવા.1 જુએ હૈં.'
ચૈતન્ય-નાશ ૫. [સં] શરીરમાંથી ચેતનશક્તિ દૂર થવું સેંચું (ચે ચે) ન. [૨વા.] જુએ “ચી.' (૨) ક્રિ. વિ. એ, જીવનશક્તિને નાશ
[કરનારું જ “ચું-ચાં.'
ચૈતન્ય-પૂજક વિ. [સં.) ચેતન તત્ત્વરૂપ પરમાત્માની આરાધના ચું-ચેં (ચે-ચૅ), ૦ પંચે ( પંચૅ) ન. [રવા.] પક્ષીના ચૈતન્યપૂર્ણ વિ. [સં] ચૈતન્યથી ભરેલું, સંપૂર્ણ ચેતનરૂપ બોલવાને અવાજ. (૨) વ્યર્થ બકવાદ. (૩) પતરાઇ, ચૈતન્ય-પ્રક્ષેપ છું. [સં] ચેતનાનું રોપણ, ‘ઇમેનેશન'(સંદરમ્) ગર્વ. (૪) જુએ “ચં-ચાં.”
ચૈતન્ય-પ્રેરક વિ. [સં.] ચેતન લાવી આપનારું સેંટ (ચૅટય) સ્ત્રી. આ જખમ, છરકે
ચૈતન્ય-મત છું. સિં, ન] શ્રીકૃષ્ણચંતન્ય ગૌરાંગ મહાપ્રભુને ચુંટા (ચેંટા) સ્ત્રી. સિં. શીરી–ને ર્વિકાસ] મોટી કીડી ગડિયા ઉષ્ણવ સંપ્રદાય
" [સચેતન ચૅટી (ચેટી) શ્રી. સિ. જી – વિકાસ] નાની કીડી ચૈતન્યમય વિ. [સં] જીવશક્તિથી ભરેલું, સંપૂર્ણ રીતે ચેં()લ (ચેડ(-)લ) ન. જંગલનું ચંલ પક્ષી ચૈતન્ય-મૂર્તિ છું. [સં] ચૈતન્યસ્વરૂપ પરમાત્મા ચેડુ(દુ) (ચં દુ) . [સં. ;] રમવાને દડે. (૨) ચૈતન્ય-યુત વિ. [૪] સચેતન, સજીવ હાથીદાંતને લખેટો (રમવાને)
ચતન્ય-વાદ પું. [૪] ચેતનસ્વરૂપ પરમાત્મા તત્વ છે એ ચંડફલ(ળ) ન. એક જાતનું ફળ
મત-સિદ્ધાંત ચેંડૂલ (ચેલ) જ “ચંડલ.'
ચૈતન્યવાદી વિ. [સ, j] ચૈતન્યવાદમાં માનનારું શૃંદ (ચે ઘી સ્ત્રી, દગલબાજી, દગો. (૨) અપ્રામાણિકતા ચૈતન્ય-વિલાસ પં. [સં.] સમગ્ર જગત એક ચેતન–સ્વરૂપ ચંદિયું (ચંદિયું) વિ. જિએ “ચંદ' +ગુ. “યું ત. પ્ર.] પરમાત્માને ખેલ છે એ
[ચેતનાવસ્થા દગો કરનારું, છેતરનારું
ચૈતન્યાવસ્થા સ્ત્રી. સિં. ચિંતા + અવસ્થા] જીવતા હોવાપણું, શૃંદુ (ચંદુ) જુએ “ચેંડું.”
ચૈતન્યાંશ (ચંતન્યશ) . [સં. વૈ9 + અંશ] ચેતનરૂપ ચૅપે (ચેપ) જુએ “ઍરેં.'
પરમાત્મતત્તવને અંશ કે ભાગ. (૨) વિ. જેમાં ચૈતન્યને ચેંબડી (ચે બડી) સ્ત્રી. ખેતરમાં કાપણું થઈ ગયા પછી અંશ છે તેવું, પરમાત્માના અંશવાળું
જવાર બાજરીના બચી ગયેલા કુમળા છેડ, ચીમડી ચૈતર પું. [સં. ચૈત્ર, અવ. તદભવ જ “ચિત્ર.” ચેંપિયન જએ “ચેમ્પિયન.”
ચેતરિયું વિ. [+ ગુ. ઈયું તે. પ્ર.] ચૈત્ર માસમાં થતું. ચુંબર જુએ “ચેમ્બર.”
(૨) વિ, ન. મહુડાનું ફલ ચેંબલે (ચેબલો) છું. કદંબનું વૃક્ષ
ચૈતસિક વિ. [સં. ચિત્તને લગતું, ચિત્તના સંબંધનું, માનસિક એંબે (ચે ભે) મું. [રવા.] ઘાટ. (૨) રડારોળ
પું. એ નામનું એક પક્ષી ચૈ કે.પ્ર. રિવા.) હાથીને જમણી ડાબી બાજુ વાળતાં ઐત્તિક લિ. (સં.1 ચિત્તને લગતું, ચૈતસિક, માનસિક મહાવત કરે છે તે અવાજ
ચૈત્ય ન. [સ., પૃ.] જેમાં સ્તુપ હેય તેવું બૌદ્ધ મંદિર. (૨) ૮ કિ. વિ. [રવા. “ચરડીનું પ્રવાહી ઉચ્ચારણ નવા જોડા જેન દેરાસર. (૩) સર્વસામાન્ય દેવાલય. ૪) પાળિયે, પહેરતાં અવાજ થાય છે એમ, નવું કાપડ ફાડતાં અવાજ સ્મારક સ્તંભ થાય છે એમ
ચૈત્ય-ગવાક્ષ છું. [] મધ્યકાલની બૌદ્ધ ગુફાઓના મહેર ચૈ કે પું. રિવા. “ચરડકા' –પ્રવાહી ઉચ્ચારણ) કાપડ વગેરે ઉપર તેમજ સર્વસામાન્ય દેવાલયનાં શિખરેમાં ઉપર ચાંચફાડવાથી થતો અવાજ. (૨) (લા.) ત્રાસ દુઃખ કામ વગેરેની વાળી અર્ધ-ગોલાકાર કરવામાં આવતી-આવેલી ગેખલાની પ્રબળ લાગણી. (૩) ધ્રાસકો
[‘ચરડો.' આકૃતિ, ચૈત્ય-વાતાયન, ચંદ્ર-શાલા. (શિપ.) ચેવા ૫. જિઓ “ચરડવા,”-પ્રવાહી ઉચ્ચારણ.] જીઓ ચૈત્ય-ગૃહ ન. [સ., ૫, ન.] સ્તૂપવાળું બૌદ્ધ મંદિર. (૨) ચૈતન્ય ન. [સં.] ચેતનપણું, ચેતના. (૨) શક્તિ, બળ, સત્વ, નાની ભેટી દેરી તાકાત, “એનઈ.” (૩) જીવ-તત્વ. (૪) પં. બંગાળના ૧૬ મી ચૈત્યપરિપાટિ(-) શ્રી. [સં] મુખ્ય દેરાસરને ફરતે સદીમાં થયેલા ગૌરાંગ મહાપ્રભુ, કૃષ્ણચૈતન્ય (પરમ કૃષ્ણભક્ત, આવેલાં નાનાં નાનાં ચૈત્ય-મંદિરોમાં જઈ કમવાર વંદના ગાયિા વષ્ણવ સંપ્રદાયના પુરસ્કારક). (સંજ્ઞા.)
કરવાની ક્રિયા, (ન.) ચૈતન્ય (કેન્દ્ર) ન. [સં.] જ્યાંથી ચેતન તત્વ વિકાસ ચૈત્ય-મંદિર (-મદિર) ન. [સં] જુઓ “ત્ય-ગૃહ.” થાય તે બિંદુ
ચૈત્યથા પું. [સં.] એ નામના એક ગૃહ-યજ્ઞ [‘સ્ટેન' ચૈતન્ય-ધન વિ, પૃ. સિ.) ચેતન તત્વથી પર્ણ-પરમાત્મતત્વ ચૈત્ય-ધૂપ છું. [સં] સ્મારક-સ્તંભ, પાળિ, ખાંભી, હીરે
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |