Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 877

૮૭ર
ચેતન-દેહ
ચેરંપ ચેતન-દેહ છું. [૪] સક્ષમ શરીર
ચેન જુએ “ચેઇન.” ચેતન-દ્રવ્ય ન. [સ.] છવામા
ચેનકા (ચે નકા) ન., બ.વ. જિઓ ચેન' + ગુ. સ્વાર્થે ચેતન-મય વિ. [] ચેતનથી પર્ણ
કું ત. પ્ર.] લટકાં-આકાં, ચેનચાળા ચેતન-યાગ કું. સં.) ચેતનને સંચાર, પ્રાણ સંચાર ચેન-ચાળા (ચેન) શું [જ “ચેન' + “ચાળો'] લટકાં ચેતન-વાદ ૫. [સં] દરેક સજીવ પદાર્થ પ્રાણાભાથી કામ અટકાં
[ઉડાવનાર, મછલું કર્યા કરે છે એવા મત-સિદ્ધાંત, વાઈટલિઝમ'
ચેન-બાજ વિ. [જ “ચેન' + ફા. પ્રચય] લહેરી, રંગરાગ ચેતનવાદી છે. [સે, મું.] ચેતનવાદમાં માનનારું
ચેનબાજી સખી, [ + ફા. ] લહેર, રંગરાગ, મેજ, આનંદ ચેતન શાસ્ત્ર ન. સિં.] ચિત્તશાસ્ત્ર, મને વિજ્ઞાન, સાઈલેજ' ચેનલ સ્ત્રી. [એ.] દરિયાના સાંકડો પટ્ટો, ખાડી (મ. ન.)
[યસનેસ' (મ. ન.) એને (૨ ) . [જ એ “ચેન' + ગુ. “ઓ' ત. પ્ર] (લા.) ચેતન-સ્થાન ન. સિં.] ચેતનની જગ્યા, “સીટ ઓફ કેશિ- ઉત્કંઠા, અભિલાષ, સ્પૃહા. (૨) ચીવટ, કાળજી ચેતન . (સં.જીવનશક્તિ, ચૈતન્ય. (૨) ચિત્ત-વૃત્તિ, (૩) ૫ . [સં. વિશ્વ “નખને રાગ’| સ્પર્શ કરવાથી એકને સૂધ, ચેતન, “કેશિયસનેસ' (પ્રા. વિ.). (૪) (લા.) સમઝણ. રોગ બીજાને લાગવો એ, [ ઊ (રૂ. 4) ચેપ પ્રસર (૫) સ્મૃતિ, સ્મરણ, યાદ
૦ ફેલાવે છે લાગ, (રૂ. પ્ર.) અસર થવી ચેતના-તંતુ (-તનુ) પું, ન. [સ., .] શરીરને સ્પર્શ કે ચેપક વિ. જિઓ “ચ” + ગુ. ‘ક’ ત, પ્ર.] ચેપી કે વેદના વગેરે થવાના સમાચાર, પહોંચાડનાર નસ, જ્ઞાનતંતુ ચેપડું, “ચીપડું, ડે.” ચેતનાનુવૃત્તિ સ્ત્રી. [સં. જેના + મન-વૃત્તિ ] જુઓ “ચેતના- ચેપ-નાશક વૈિ. [ + સં.] ચેપની અસર દૂર કરનારું વૃત્તિ.”
[‘સ્ટ્રીમ ઓફ કોશિયસનેસ મેથડ’ ચેપલ ન. [.] ખ્રિસ્તી દેવળ, ‘શપલ” ચેતના-પ્રવાહ-પદ્ધતિ સ્ત્રી. [સં] ચેતનાના પ્રવાહની રીત, ચેપવું સ. ક્રિ. દાબવું, દબાવવું. (૨) ખેસવું, ઘાલવું, ચાંપવું ચેતના-યંત્ર (-ચત્ર) ન. [સં.] શરીરના જુદા જુદા ભાગો- ચેપવું કર્મણિ, જિ. ચેપાવવું છે.. સ. કિ. માંથી સમાચાર લેનારું અને પહોંચાડનારું સાધન, મગજ એપાવવું, ચંપાવું જઓ “ચેપમાં, ચેતનાવૃત્તિ સ્ત્રી. [સં.] ભાન, જ્ઞાન, પ્રબંધ, જાગૃતિ ચેપિયું વિ. જિઓ “ચેપ' + ગુ. “યું ત. પ્ર.], ચેપી ચેતના-શક્તિ સ્ત્રી. સિં.] શરીરમાંનું ઉત્તેજિત કરનારું બળ વિ. [ + ગુ. 'ઈ' ત. પ્ર.], ચેપીવું વિ. [ + ગુ. ઈલું” ચેતનાશય ન. [સ. ના + A- રાગ ૫. જ્ઞાનતંતું એનું
ત. પ્ર.] ચેપ લગાડે તેવું, સંચારી, કોન્ટેનિયસ' (દ. કા.) મથક, નાનું મગજ, “સેન્સેરિયમ' (હ. કા.) [ધમની ચેપ વિ. કંજસ, કરપી, બખીલ
[‘ચીપિ.' ચેતની શ્રી. [સં. તન + ગુ. ‘ઈ' ત. પ્ર. ] નાડી, રંગ, ચેપ છું[ જુએ “ચેપવું' + ગુ. “એ” કૃ. પ્ર. એ ચેતર વિ. નવાઈ ભરેલું, વિચિત્ર પ્રકારનું
ચેપ્ટર ન. [અં.] પુસ્તકનું પ્રકરણ ચેત૨ વિ. કંગ વિનાનું. (૨) દાધારંગ, જિદ્દી
ચેપ્ટર-કેઇસ છું. [.] ફેજ દારી કાયદાની અમુક ચોક્કસ ચેતવણ (-ય), ૧ણુ' શ્રી. જિઓ ‘ચેતવવું' + ગુ. ‘અણ” કલમને મુકદ્દમ, જામિન-કેસ -અણી” ક. પ્ર.] ચેતવવાની ક્રિયા, સચના, (૨) તાકીદ વેબકાં ન., બ.વ. છિદ્ર, દોષ, પિલ ચેતવણી સ્ત્રી. [સ, ચિત્તામળિ પં] જ ચિંતામણિ ચેમ્પિયન . [અં] રમત-ગમતને સર્વોત્તમ ખેલાડી (૨)-જ ગુ. ને એક સાહિત્યપ્રકાર
ચેમ્બર પું. [અં.] ખાનગી અથવા ખાસ ઓરડે. (૨) ચેતવવું એ “ચેતવું'માં.
મંડળી, સભા, સમાજ ચેતવું અ. કિ. સિં. ચિત >ત, તત્સમ] સભાન બનવું. ચેર' ન. એક ફળ-ઝા (૨) જાણી જવું, પામી જવું. (૩) તાકીદી અનુભવવી. ચૅર સ્ત્રી. [એ.] ખુરશી. (૨) વિદ્યાપીઠમાંનું કોઈ પણ વિષયનું (૪) (લા.) પેટવું, સળગવું, લાગવું. ચેતવવું છે., સ, કેિ. મહત્વનું અધ્યાપક-સ્થાન
[કા છેકી (૪)નું ચેતાવવું છે., સ. ક્રિ.
ચેર-ગ્રંથ (ચેપથ-ચશ્ચ) સીજિએ “ચેરવું' + ચંથવું.”] ચેતસ ન. [સં. રેત ] ચિત્ત, મન, અંતઃકરણ
ચેરણી સ્ત્રી. બાળક મરી જતાં હોય તેવી સ્ત્રીને બાળક ચેતા કું., બ.વ. [જ એ “ચેતવું' + ગુ. એ' ક. પ્ર.) ચેતી ન મરે એ માટે કરવામાં આવતી એક લૌકિક ફરિ. (૨) જવું એ, સભાનતા. (૨) ખબર, સૂચના, ચેતવણી. [૦ બાળકના મરણ પછી માતાને ખેાળો વીસમવા માવતર પહોંચવા (પોંચવા) (રૂ. પ્ર.) સચન થવું]
લઈ જવી એ ચેતાવવું જ ચેતવું'માં. [(શ્રીકૃષ્ણની જેઈને પુત્ર) ચેરણી સ્ત્રી ગુમડાના સેનાથી થતી ધોળી ફૂગ હિપતિ, ચેદિ-રાજ . [સં.] ચિદિ દેશનો રાજા શિશુપાલ ગેર-ભેંસ (ચેરય-ભેચ) સ્ત્રી, જિએ “ચેર' + “ભુંસવ.']. ચેન' (ચેન) ન. [૪ વિજ્ઞ>પ્રા. વિ8] ચિહન, નિશાન, છેક-ભેંસ, છેક છેકી
એંધાણ (આ શબ્દ મટે ભાગે ચેનચાળે' શબ્દમાં ચેરમેન પું. [સં.] અધ્યક્ષ, કાર્યાધ્યક્ષ, કાર્યકારી પ્રમુખ જાણીતો છે.)
એરવું (ઍરવું) સ, કિં. છેકવું, ભૂંસવું. (૨) (લા.) ચર્ચા ચેનર (ચૅન) ન. સિ. >પ્રા. જેમને] (લા.) સુખ, કરવી. ચેરાવું (ઍરા) કર્મણિ, મિ. ચેરાવવું (ચેલા) આરામ. [ કરવું (રૂ. પ્ર.) મેજ કરવી. ૦૫વું (રૂ.પ્ર.) પ્રે.સ. ક્રિ. નિરાંત અનુભવવી]
ચેરં-સ્થ (ચેરચંશ્યો જુઓ ચેરચંય.’