Page Text
________________
ચૂસતા
ચૂસવાની ટેવવાળા માણસ. (૨) એક પ્રકારની ચૂસવાની
ટેવવાળા ઘેાડા (એમ ગણાય છે.)
ચૂસતા પું. હલાલ કરેલા જનાવરના ચરબીવાળા આંતરડાના
૪૩૦
ચૂ'ચિયું વિ. [જુએ ‘ચંચ' + ગુ. ‘ઇયું' ત, પ્ર.] ચેંચવાળું,
(ર) સ્તનની ડીંટડી, (૩) સ્તન
ચૂંચી સ્રી. [જુએ ચેંચ' + ગુ. ‘ઈ’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જુ ‘ચંચિયું(૨).’ [ચૂંખડું, રખડુ સૂચ વિ. (તેજથી અંજાઈ જતી લાગે તેવી આંખવાળુ) ચૂ'ચું ન. મેહું, ડાચું
ચૂં-ચૂં હું. [વા.] ઉંદર પક્ષીએનાં બચ્ચાં વગેરેના અવાજ ચૂંટ (-ટય) સ્રી. [જુએ ‘ચૂંટવું.’] ખણજ, ખંજોળ, વલર, ચેળ ચૂંટણી સ્ત્રી. [જુએ ‘ચૂંટલું’ + ગુ. ‘અણી’ કૃ. પ્ર.] ચૂંટવાની ક્રિયા. (૨) પસંદ કરવાની ક્રિયા, ‘ઇલેક્શન’ ચૂંટણી-અધિકારી વિ. [સં., પું.] ચંટણીની દેખરેખ રાખનાર અમલદાર, ‘રિટર્નિંગ ઓફિસર ચૂંટણી-ઢંઢેરા (-ઢણ્ડેરો) પું. [ + જુએ ‘ઢંઢરે.'] ચૂંટણી અંગેની જાહેરાત, ‘ઇલેક્શન મેનિફેસ્ટા' ચૂંટણી-મંડલ(-ળ) (-મડલ,-ળ)ન. [ + રૂં. ] ચૂંટણી માટેના તે તે સમૂહ, ‘ઇલેક્ટોરિયલ કૉલેજ' ચૂંટલી સ્ત્રી. [જુએ ચૂંટલે’+ ગુ. ‘ઈ’ પ્રત્યય.] નાના ચી’ટલા, નાના સંટિયા
ચૂંટલે પું. [જુએ ‘ચૂંટવું” દ્વારા.] ચૌ ́ટલેા, ચૂંટિયા ચૂંટાવું સ. ક્રિ. [દે. પ્રા. ચુંટ) (અંગૂઠા અને આંગળીની મદદથી) ટૂંપવું, ખૂંચવવું. (૨) (લા,) પસંગી કરવી. ચૂંટાવું કર્મણિ, ક્રિ ચૂંટાવવું પ્રે., સ. ક્રિ.
ચૂકલાવવું, ચૂંકલાવું જુએ ‘ચંકલનું’માં,
ચૂંકારા પું. [રવા.] ‘ચ' એવે અવાજ. (૨) (લા.) માથું ચૂંટાઈ શ્રી. [જુએ ‘ચૂંટવું’+ ગુ. ‘આઈ ' કું. પ્ર.] ચૂંટવાની ઊંચકીને ખેાલનું એ
ક્રિયા. (૨) ચૂંટવાનું મહેનતાણું ચૂંટાવવું, ચૂંટાવું જએ ચૂંટવું’માં, ચૂંટિયાટલું સ. કિ. [જુએ ‘ચૂંટિયા;'ના. ધા.] મેટી ચૂંટી
ખણવી, ભારે ચીટલેા ભરવા
ચૂંઢિયા પું. [જુએ ‘ચૂંટવું” + શુ થયું’ટ્ટ, પ્ર.] અંગૂઠાને પહેલી આંગળીથી ચૌમટા લેવા, ચૌ ટલેા, ચીટિયા ચૂંટી શ્રી. જુએ ‘ચૂંટ્યું’ + ગુ. ‘ઈ’ કું.પ્ર.] નાતા ચંદિયા. [॰ ખણવી, ॰ દેવી, ॰ ભરવી, ૰ લેવી (રૂ. પ્ર.) ઝીણા ચીંટિયા ભરવે] કિરવાની ક્રિયા રંથ (ચ) શ્રી. [જ આ ચૂંથવું.' ] પંખીને વેરવિખેર સૂંથણું ન. [જુએ ‘ગ્રંથવું’ + ગુ. ‘અણું’ ફૅ. પ્ર.] ગ્રંથવાની ક્રિયા, ગ્રંથાથ. (૨) (લા.) વગેણું
ચૂંથવું સ. ક્રિ. પંખીને વેરવિખેર કરી નાખવું, ઊથલપાથલ કરવી, કૈંધ્યું. (૨) (લા.) છણાવટ કરવી, ચર્ચવું. ચૂ’થાવું કર્મણિ, ક્રિ. ચૂંથાવલું છે., સ. ક્રિ
ચૂ થાચૂંથ (-શ્ય), -થી સ્ત્રી. [જુએ ચૂ થ’-ઢિર્ભાવ.] મેંદાકૂદ, પીંખા-પીંખ. (૨) (લા.) ભાંજઘડ
[ક્રિયા
ભાગ
[કરપી, મખીલ ચૂસરુ' વિ. [જુએ ‘ચૂસવું' દ્વારા.] (લા.) લેાભી, કંસ, ચૂમવું સ. ક્રિ. [સં. વ્રુધ્>પ્રા. ઘૂસ, પ્રા. તત્સમ] દાંતે દબાવી રસ ખેંચી લેવે. (ર) (લા.) નિઃસત્ત્વ કરવું. (૩) આર્થિક રીતે નિચેાવી લેવું. [ચૂસી ખાવું, ચૂસી લેવું(.) આર્થિક રીતે નિચેાવી લેવું. [સીને ખેાખું કરવું (૩.પ્ર) સત્ત્વ વિનાનું કરી નાખવું. લેહી ચૂસવું (રૂ. પ્ર.) હેરાન કરવું, પજવવું]ચુસાવું કર્મણિ, ક્રિ. ચુસાવવું કે., સ. ક્રિ. ચૂસિયું વિ., ન. [જુએ ‘ચૂસવું’ + ગુ. ‘ઇયું' રૃ. પ્ર,] લીલી વનસ્પતિને રસ ચૂસી જનારું એક પ્રકારનું જીવડું ચૂઈ સી. માછલીની શ્વાસેન્દ્રિય ચૂક૧ સ્ત્રી. [સં. સુક્ ધાતુ પીડા કરવ'ના અર્થમાં છે. પ્રા, માં સુ ‘ચકલું' ‘ભૂલ કર્વી'ના અર્થમાં] પેટની આંકડી, શળ ૰ આવવી (રૂ. પ્ર.) માઠું લાગવું. મટાવી (રૂ.પ્ર.) ઝઘડાનું કે મનભેદનું નિરાકરણ કરવું.] શંકર સ્રી. નાની ખીલી, ટેકસ, (૨) સ્ત્રીઓનું નાકનું નંગ જડેલું નાનું ઘરેણું, ચની
ચૂંકણ, ચૂંકણું ન. જુએ ‘ચણ’ ‘ચકણું.' ચૂંકલવું સ. ક્રિ. ત્રોકવું. ચૂંકલાવવું કર્મણિ, ક્રિ, ચૂંકલાવનું
પ્રે., સ. ક્રિ
ચૂકવવું જુએ ‘શંક વું’માં. ચૂંકાવું અ. ક્રિ. [જુએ ચૂંક ૧.’– ના. ધા.] (પેટમાં) આંકડી આવવી. (૨) (લા.) અરુચિ કે અભાવે બતાવવા. ચૂકાવવું પ્રે., સ. ક્રિ.
ર
ચૂકું ન [જુએ ‘ચૂક + ગુ. ‘ઉ ’ સ્વાર્થે ત. પ્ર.] નાકની ચંક ચૂં કે ચાં ક્રિ. વિ. [રવા.] એવા અવાજ. (૨)(લા ) નાકાની. (૩) સામે ઉત્તર કરવે એમ ચૂકે` પું. [જુએ ચંકાવું' દ્વારા,] પેટની આંકડી, શૂળ-વાયુ ચૂકારે પું. એ નામની એક ભાજી, પાલખની ભાજી ચૂંખ(-ઘ)$(-ળું) વિ. મંદ નજરવાળું, આંધાની ચું (જાણે કે તેજથી અંજાઈ ગઈ હોય તેવી આંખવાળું), ચંચળું ચૂગલા ન., બ.વ. ચપટી કે મૂડીયી અનાજ આપવું એ,
ચડિયાં
ચૂગલી શ્રી. નાકની એક જાતની નથ ચૂઘડુ (-ળું) જએ ‘ચૂંખડું.' [સ. ફ્રિ ચૂઘવું સ. ક્રિ. તપાસવું ચુંથાવું કર્મણિ, ક્રિ. ચંઘાવવું કે., ચૂધાવવું, ચૂંઘાડું જુએ ઉપર ‘અંધવું’માં. સૂઇંચ (-ચ્ય) સ્ત્રી. [સં, સુવી ‘સ્ત્રીનું સ્તન.’] સ્તનની ડીંટડી, ચી. (ર) નાળચું (૩) પાઘડીમાં નીકળતી ચાંચ (ભાટિયા વગેરેની પાઘડીમાંની)
ચૂઢ વિ. લેલિયું ચૂંચળું જુએ ચંખડું, '
Jain Education International_2010_04
ચૂં - ચાં ન. [રવા.] (લા.) આનાકાની, ચૂં કે ચાં. (૨)
સામે . ઉત્તર વાળવા એ
ચૂ થાણુ ન. [જુએ ‘ગ્રંથાનું' + ગુ. ‘અણ’ કૃ. પ્ર] થાવાની ચૂંથારા પું. [જએ ચૂંથવું' દ્વારા.] ગ્રંથાચ્ થ (૧) ચૂંથાઈ ગયેલી ચીજ-વસ્તુઓ. (૩) (લા.) પેટમાં ઊલચ-વાલચ થવો એ. (૪) હૃદયની ગભરામણ
ચૂંથાળવું, ચૂંથાવું જુએ ‘ગ્રંથવું’માં. ચૂંથા પું. [જુએ ‘ગ્રંથવુ’ + ‘એ' Ë. પ્ર.] અથાયેલી વસ્તુ,
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |