Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 836

ચહેલવું
ચંચરીક
સુરત, સિકલ, [૦ ઉતરાવ ૦ કઢાવ (રૂ. પ્ર.) કપાળ ચળ-વિચળ જુએ “ચલ-વિચલ.” ઉપરના વાળના બે ખણિયા કરાવવા (વાળંદ પાસે). ચળવિચળતા એ “ચલવિચલ-તા.” ૦ ઊતર, ૦ઊતરી જ (રૂ. પ્ર.) મેઢા ઉપર નાસીપાસી ચળવી સ્ત્રી, ઊનની નાની ગુરથી દુઃખ અપમાન વગેરેને ભાવ થવો. ૦ કાઢ (ઉ. પ્ર.) ચળવું અ.ક્રિ. સિં, ન > પ્રા. વજી] ખસવું, ડગવું, અસ્થિર વાળંદે કપાળમાં બે ખણિયા કરવા
થવું. (૨) (લા.) લાલચમાં પડવું. (૩) ભ્રષ્ટ થવું, પતિત ચહેવું (ચેલવું) અ.કિ. હદ બહાર થઈ ફેલાવું. ચહેલા થવું. ચળવું ભાવે, ક્રિ. ચળાવવું છે, સક્રિ. (ચેલા) ભાવે, ક્રિ, ચહેલાવવું (ચલાવવું) છે, સ, ક્રિ. ચળાઈ શ્રી. જિઓ ચાળવું” + ગુ. “આઈ' કુ.પ્ર.] ચળામણ ચહેલાવવું, ચહેલાવું (ચેલા) જેઓ “ચહેલ'માં. ન., અણુ સ્ત્રી, જિઓ “ચાળવું' + ગુ. “આમણ-૧ણી'કુ.પ્ર.] ચહેરવું (૨૬) સ.ક્રિ. કેરવીને ચોખા વાવવા. ચહેરાવું (નળિયાં) ચાળવાની કંયા કે રીત, (૨) (નળિયાં) ચાળવાનું ( રાવું) કર્મણિ, ક્રિ. ચહેરાવવું (ચોરાવવું) છે, સ.જિ મહેનતાણું ચહેરાવવું, ચહેરાવું (ચૅરા-) જાઓ “ચહેરવું'માં. ચળાયમાન જ “ચલાયમાન.” ચળ જેઓ “ચલ.”
ચળવવું' ચળવું જુઓ “ચળવુંમાં. ચ(ચે)ળ -ળ્ય) સ્ત્રી. ચિળ, ખંજેળ, વલૂર. (૨) (લા) ચળાવવું, ચળાવું જુઓ ચાળવું'માં. ચટપટી, માનસિક તીવ્ર લાગણી (ભેગવવા વગેરેની) ચળાં(8) વિ. [જુઓ “ચળવું' દ્વારા.] ચળી ગયેલું, વંઠી [૦ આવવી, ૦ થી (ઉ.પ્ર.) ચટપટી થવી. • કાઢવી, ૧દૂર ગયેલું. (૨) (લા.) રીતભાત વિનાનું, બહેકી ગયેલું કરવી (રૂ.પ્ર.) સંગ વગેરે ક્રિયા કરી ચટપટી જતી કરવી. ચળિયાં ન., બ.વ. જિઓ “ચળિયું.”] ચૂરમું ખાંડેયા પછી
રાખવી (ઉ.પ્ર.) અજંપો કે ચટપટી ચાલુ રાખવી] ચાળતાં વધતા ટુકડા, ગઠાં ચળક સ્ત્રી. જિઓ “ચળકવું,”] ચળકાટ, ઝગારે, ઝાંય ચળિયાં-પુતળિયાં ન, બ.વ. જિઓ ચળિયું' + “પૂતળી' + ચળક ચળક ક્રિ.વિ. જિઓ “ચળકવું -દ્વિર્ભાવ.] ચળકાટ મારે ગુ. “યું” ત.પ્ર.] (લા.) ઘઉં અથવા જવની ઊંબીઓ એમ, ઝગમગે એમ
ચળિયું ન. [જુઓ “ચાળવું” દ્વારા.] ચાળતાં વધેલો કચરે ચળકવું અ. ક્રિ. ઝગમગવું, પ્રકાશ પાથર, તેજ મારવું. ચળુ ન. [સં. વસુ- પ્રા. વજુમ] જમી ઊઠીને કોગળા (૨) (લા.) શોભવું, દીપવું. ચળકાવું ભાવે, .િ ચળ- કરતાં મેં જોયું એ કાવવું છે, સ. ક્રિ.
ચળુપાણી ન., બ.વ. [+ જુઓ “પાણી.] જમી ઉઠયા ચળકાટ પું, ટી [જએ “ચળક' + ગુ. “આટ’–‘આટી’ પછી પાણીથી ચળું કરવાની ક્રિયા
[(૨) ગાંડું કમ.] ઝગઝગારે, ઝળકાટ, તેજની ઝાંય. [૦માર (રૂ.પ્ર) ચળું વિ. [સં. વઢ->પ્રા. રમ-] ચલિત થયેલું, વંઠેલું. ખૂબ ઝગમગવું]
[ચળકાટને ઝબકારે ચળેટે(-) જઓ “ચલે.” ચળકાર, રોપું. જિઓ “ચળક” + ગુ. “આર,રે' કૃમિ.] ચંક્રમણ (ચક્રમણ) ન. [સં.] ધીરે ધીરે અહીંથી તહીં ચળકાવવું, ચળકાવું જુએ “ચળકમાં.
ભમવાની ક્રિયા, ટહેલ મારવી એ ચળકીરી. (જુઓ ‘ચળકવું+ગુ. ‘ઈ’ પ્ર.] જ “ચળકાટ.” ચંગ (ચ) વિ. [સ.] સુંદર ચળકી-બંધ (બંધ) વિ. [+ ફા. “બ૬] ચળકાટવાળું, ચંગ' (૨) પું. [૧] એક પ્રકારનું ડફના જેવું વાઘ. (૨) ચળકતું
રિખડતી સ્ત્રી મેરચંગ (માંથી વગાડવાનું). (૨) ગંજીફાની એક રમત. ચળકૂટણ સ્ત્રી. જિઓ “ચળ' + “કુટણી.] ખરાબ ચાલની ચંગી (ચગી) વિ. સિ., .] (લા.) ભાંગ ગાંજ વગેરેના ચળચળવું અ.જિ. [જુએ “ચળવું,'-ર્ભાિવ.] ચળવું, ડગમગવું, વ્યસનવાળું. (૨) ઉડાઉ, ખરચાળ. (૩) કામુક, વ્યભિચારી અસ્થિર થવું
ચંગી-ભંગી (ચગી-ભગી) વિ. [ઓ “ચંગી' + “ભંગી' ચળવણી સ્ત્રી, જિએ “ચાળવું' + ગુ. “અવ' છે. પ્રત્યય + (સં. મા.ભાંગ પીનાર)] (લા.) જએ “ચંગી.' “અહી” કુ.પ્ર.] આમતેમ ખસેડવાની કળા, ચાળવવું એ. ચંગીનેમેથ (ચગી-મધ્ય) સી. [જ મેથ.'] મથને એક (૨) (લા.) ઊથલ-પાથલ
પ્રકાર, કેવડીમથ (ધાસને પ્રકાર) ચળવળ સ્ત્રી. જિઓ “ચળવું.”] આમતેમ હાલવું એ, નિરાંત ચંગું (ચગું) વિ. સિં. ૨->પ્રા. રંગ-] સંદર. (૨ ન રાખવી એ. (૨) પ્રવૃત્તિ, આંદોલન, હિલચાલ. “એજિ- પવિત્ર. (૩) તંદુરસ્ત ટેશન.” (૩) ઉકેરણી, ખળભળાટ. (૪) ખટપટ
ચંગૂલ (ચકુગલ) પૃ. ફિ ચાલ્] પક્ષીનો નહેર ચળવળ-ખેર વિ. [+ ફા. પ્રત્યય] ચળવર કરનારું, અદેલન ચંગેર (ચગેર) . [સં. ચંડી ], રી'-લી) સ્ત્રી. [સં. ચલાવનારું, ‘એજિટેટર
રિ>પ્રા. રિમા] કૂલ રાખવાની છાબડી ચળવળવું અ.ક્રિ. જિઓ “ચળવળ,'-ના. ધા.] જઓ અંગેરી (ચરી) શ્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ સળવળવું.'
ચિળવળવું એ અંગેલી (ચગેલી) જ એ “ચંગેર.' ચળવળટ . જિઓ “ચળવળ' + ગુ. “આટ' ક. પ્ર.] ચંગેઝી (ચગેટી) સ્ત્રી. સૂતાં મઢ અને માથે ઓઢી લેવાનું ચળવળિયું વિ. જિઓ ચળવળવું' + ગુ. ઈયું' કુ.પ્ર.] જુઓ ઓઢવાનું, સેડે
ચળવળ-ખેર” (મે.ક). (૨) સંભજનક, એજિટેશનલ' ચંગેડી (ચગેડી) શ્રી, હું ન. જુઓ “ચંગેર.” ચળવાવવું, ચળવાવું જઓ “ચાળવવું'માં
ચંચરીક (ચચરીક) કું. [] ભમરો
રિખડતી
‘ચળ +
ચળચળવું અ.