Page Text
________________
લોડિ
ઘોડી
બાળક રાજા હોય તેવું રાજ્ય. - હીંચકવું (રૂ.પ્ર.) બાળક- યોગ્ય સમયે યુગ્ય થવું. ૦ પાઠવું (રૂ. પ્ર.) બહુ ખર્ચ મતિ બતાવવી]
કરો ]. ઢિયે જ ગાડિયે.”
ઘ ળું (ટેળુ) ન. [+જુઓ “ટેળું.'] છેડા જોડેસવાર વગેરે ઘડી સ્ત્રી. સિં ઘોટિના) પ્રા. ઘોદિમા તેમ “ઘોડો + ગુ, ” ઘોડે (ડ) કિ. વિ. [સૌ.) પિઠે, જેમ, રીતે
સ્ત્રી પ્રત્યય.] ઘેડાની માદા. (૨) જા.) તિપાઈ કે ચાર પાયાની ઘરે-સવાર ૫. [જ “ડો' + ગુ. “એ' સા. વિ., એ. નાની માંડણી, “જેટલી” (૩) ત્રણ કે ચાર પાયાની માંડણ ૧, પ્ર. + “સવાર.] ઘોડા ઉપર સવારી કરનાર આદમી, થાય તેવી એક બાજ પગથિયાં ધાટની માંડણી, સ્ટેન્ડ.' અસવાર, અશ્વારોહી (૪) કપડાં પાઘડી ટપી વગેરે મુકવાની લાકડાની ખીંટી- ઘોડેસવારી સ્ત્રી. [ કા.] છેડા ઉપર ચડવું એ, ઘેડેસવારપણે એવાળી બનાવટ, (૧૫) ટેકે લઈને ચાલવાની લંગડાઓની ઘોડો . [જઓ ડું.'] મુસાફરી અને વાહન માટેનું એક લાકડી. (૬) દેશી ચરખાના લાકડાના વાઢિયા નીચે કરેડામાં વિશિષ્ટ ચાર્ગ નર-પ્રાણી, અશ્વ, તુરગ, હય, ખાર.(૨) નાખવાનું એક સાધન. (૭) નીભાડાના બારા ઉપરના કાંઠા (લા.) ચાર પાયાની ઊભી માંડણી, “સ્ટેન્ડ.” (૩) બરણીઓ ઉપરની ત્રણ નળિયાંની માંડણી. (૮) પીંજણમાં નેજ અને ડબા પુસ્તકો વગેરે રાખવાની પ્રમાણમાં સાંકડી ઊભી પહોળી હથવાસાની વચ્ચે રખાતી લાકડાની પાતળી અને સંઘાડે લોખંડની કે લાકડાની માંડણી. (૪) ચિપટનું પીળા રંગનું ઉતારેલ નાની દાંડી. (૯) વહાણ ઉપરનું બહાર લટકતું - સાગઠ. (૫) તર્જની આંગળીમાં કાંબીના ઘાટની પહેરાતી પાયખાનું. (વહાણ). (૧૦) વજનું પાણ બાંધતી વખતે દોરા વીંટી. (૬) દરજીના સંચામાં સોય ઊંચી નીચી થાય તે ઊંચા રાખવાનું સાધન. (૧૧) સેવ પાડવાને ઊભો સંચો.
સાધન. (૭) બંદૂક રાયફલ પિસ્તોલ વગેરેમાનો આંખ ઉપર (૧૨) હોકાની ચલમ રાખવાની નાની માંડણી. (૧૩)
દબાતો ખં, (૮) સમુદ્રમાં આવતાં મેજોમાં વધારે સુન્નત-સાદીમાં વપરાતો લાકડાને નાના ચીપિયો. [ઉપર ઊંચાઈ એ ચાફ આવતો જો. (૯) ચાર પાંખડીનું કપાસનું ચહ(૮)વું (-ઉપરવટ) (રૂ. પ્ર.) પૂરા નશામાં હોવું. એ જીંડવું કે કાલું. (૧૦) પોલકા ઉપર મુકેલી કસબની દોરી, ચ(૮)વું (ડિયે-) (૨. પ્ર.) સાબદા થવું. (૨) કેક [જા ગણવા, ઘટવા (રૂ. પ્ર.) મનસુબા કરવા, તરંગ કરો. (૩) લહેરમાં હોવું. ૦ કુદાવવી (૨. પ્ર.) લાકડીના કરવા. -હા બેટા કરવું, -ના ઘાટા થવું (રૂ. પ્ર.) આગળ ટેકાથી ચાલવું. ૦ઘર આપણું (રૂ. પ્ર.) કરકસરથી કામ પડી ઉતાવળા થવું. -હા જેવું (રૂ. પ્ર.) તંદુરસ્ત, સાતાજું. લેવું એ. વઘર ટૂકડાં (રૂ. પ્ર.) પિતા ઉપર આવી પડતાં -કાને જવું (રૂ. પ્ર.) માથાકૂટ છોડી દેવી. ના દેહાવવા ખસી જવું. ૦ તણાવવી (રૂ. પ્ર.) વેડીને ઘોડા સાથે
(રૂ. પ્ર.) ખાલી મરથ કરવા. -હા પઢવા (રૂ. પ્ર.) ગડું સંભોગ કરાવવો. (૨) સંગ કરવો. ૦પાદર લી(-પાદર) રંગતી વેળા વચ્ચે વચ્ચે સફેદ ડાઘ રહી જવા. -ડા પર (ઉ.પ્ર.) થોડું કામ કરી અટકી પડવું. ૦ બનવું (૩. પ્ર.) સજા ઘાટા (ઉ. પ્ર.) વ્યાજ ઉપર વ્યાજ . હા વાળતા થવું તરીકે પગના અંગુઠા પકડી વાંકા વળી રહેવું].
(રૂ. પ્ર.) બિમારીમાંથી ઊઠવું. હાં હાંકવાં (રૂ. પ્ર.) જવા ઘડી-અત્રી સ્ત્રી. વહાણનું ડાબું પડખું. (વહાણ)
ઉતાવળ કરવી, ચાલતા થવું, -ડે ચડ(-૮)વું (રૂ. પ્ર.) અગ્રેસર ડીગેટીલ સ્ત્રી. [જ “ડી' + “ગેાટીલે.'] એ નામનીં બનવું. -ડે ચડી(-ઢી)ને આવવું (૨. પ્ર.) ઉતાવળ કરાવતા એક રમત, ઘોડી-પલાણ
આવવું. -ડે પલાણ ના(નાંખવું (રૂ. પ્ર.) સત્વર જવા ઘડી-ઘેસ સ્ટી. વહાણની ડાબી બાજુ. (વહાણ.)
તૈયાર થવું. ૦ કરે (રૂ. પ્ર.) બે પગ વચ્ચે લાકડી રાખી ઘડી-ચલામણી સ્ત્રી. જિઓ ઘોડી' + “ચાલવું' + ગુ, ચાલવું (બાળકનું). ૦ ખૂદ (રૂ. પ્ર.) વાતમાં વચ્ચે આમણી કુ.પ્ર.] (લા.) એ નામની એક રમત
૫ડવું. (૨) રાંદલ કે બહુચરાજી માતાના ભૂવાએ ખાસ રીતે ઘડી-
ટપે પું. [+ જ પો.] (લા.) એકબીજાના વાંસા ધણવું. ૦ ગડા (રૂ. પ્ર.) મસલત કરવી, ૦ ઘાલ (રૂ. પ્ર.) ઉપર સવાર થવાની એક રમત
વચ્ચે અડચણ કરતા થવું. (૨) નુકસાન કરવું. ૦ ઘેર ઘડી-ટેટા સ્ત્રી [ + એ ટેટા.'] (લા.) એ નામની એક (રૂ. પ્ર.) ઘોડાને પાણી પાવા લઈ જ, ૦ ચઢા(-ઢા)વ રમત, મિયાંજીની ઘોડી
(રૂ. પ્ર.) ત્રાજવાની ડાંડીમાં એવી યુક્તિ કરવી કે વજન ઘડી-દા, ૦૧ ૫. જિઓ “ડી' + “દા, વ.'] (લા.) એ ઓછું થાય. (૨) બાર કરવા બદકને ઘોડે ચડાવી રાખો. નામની એક રમત
[મત, ઘોડી-ગેટલો ૦ છોડ (રૂ. પ્ર.) કોઈની પાછળ ઘડે દોડાવ. ૦ જેર ઘડી-પલાણું છું. [જએ “ડી” + “પલાણ.'] એ નામની એક ઉપર હે (-ઉપરથ)(રૂ.પ્ર.) જસ્સામાં હેવુંઝાડ થશે ઘડી-પાટિયું ન. [જ એ “ડી' + પાટિયું.'] નિશાળ વગેરેમાં (રૂ.પ્ર.) પાછલે પગે ઘડો ઊભો થઈ જશે. ૦ તપાવો રાખવામાં આવતું લેડી ઉપરનું પાટિયું, “બ્લેક-બોર્ડ' (રૂ.પ્ર.) વિલંબ કરવા, ૦ તાણ બાંધ (૩ પ્ર.) ઉતાવળ ન ડીલે પૃ. [જ એ વેડો' + ગુ. “ઈલું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] કરવી. 2 દાબવે (રૂ. પ્ર) સખત દબાણ કરવું, તાકીદ ડો. (૫ઘમાં.)
કરાવવી, ૦ દેખાડ (રૂ.પ્ર.) ઘોડી-ઘોડાનો સંગ કરાવો. ડું ન. જિઓ વોટર-2 પ્રા. ઘો-ડી-ઘોડો સામાન્ય. . પલાણ (રૂ. પ્ર.) ઉતાવળ કરવી. . પાઠવે (રૂ. પ્ર. (૨) નબળું દૂબળું ઘોડી-ઘડો કે ટટુ. [-ડાં ખૂંદવાં (રૂ.પ્ર.) બંદુકનો ઘડો દબાવો. ૦ ફેરવ ( પ્ર.) ધેડાને તાલીમ ઉતાવળ કરવી. -ઠાં ફેરવવાં (રૂ. પ્ર.) સેના ચલાવવી. -હાં આપવી. (૨) નુકસાન કરવું. ૦ ફેંક(- ફેંક), ૦ મારી બેવવાં (રૂ. પ્ર.) ઘોડાંની શરત કરવી. ૦ દ ઉ. પ્ર.) મકર (રૂ. પ્ર) ઉતાવળે નાસી જવું. ૦ બેસી જ(-ભેંસી-)
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |