Page Text
________________
ખરઅરડી
ખરપરા
ખરખરેડી સી. [રવા.] ખરખર વહેતી નાની નદી કે વહેળે ખરેખરવું જુઓ “ખખરવું.' ખરખરાજાત સ્ત્રી. ફિ. “ખર'= મોટું + જુઓ “ખરાજાત.] કોઈ વસ્તુ પાછળ થયેલ જકાત વગેરે પરચૂરણ ખર્ચ ખરખરાટ જુઓ “ખખરાટ' ખરખરાવવું, ખરખરવું જુઓ ‘ખખરમાં. ખરખરાવવું સ. ક્રિ. ફિ. “ખ” = મેટું + “ખરું'—ના.
ધા.] પૂરી સમઝણ આપવી. (૨) સ્પષ્ટતાથી નોંધ રાખવી ખરખરિયા સ્ત્રી. ખુરસી, (૨) માનો ખરખરિયો છું. જિઓ “ખરેખરવું' + ગુ. ‘છયું” ક.ક.)
ખર ખર” અવાજ કરતું નદીમાંનું પાણીનું સ્થાન. (૨) કપાસમાં લાગુ પડતો એક રોગ ખરખરી ઓ “ખખરી.' ખરખરું વિ. [ઓ “ખરખરવું' + ગુ. ‘ઉં' ક. પ્ર.] “ખર
ખર” અવાજ થતા હોય તેવું (“ખરખરી પૂરી' વગેરે). (૨) લીસું ન હોય તેવું, ખરબચડું ખરખરો છું. ફિ. ખર્મરાહ ] જઓ “ખખરે.' ખરખેલે જુઓ “ખકલો—ખડકલે.” (૨) ઉતરડ ખરખાવવું જુએ ખરખાવમાં.
પ્રિ., સ, .િ ખરખાવું અ. જિ. નુકસાન ખમવું, ખરપાવું. ખરખાવવું ખરએટી સ્ત્રી, એ નામની એક વનસ્પતિ ખળખડી સ્ત્રી. એ નામનો એક વિલે, ડેડીને વેલો ખરખેવું ન[+ગુ, “ઉ” ત...] ખરખેડીના વેલાનું ફળ, ડેડી ખરખરો પં. [ઓ ખરખડું.] એ નામનો એક વેલ (“ખરાડી'થી જુદા પ્રકારને) ખર-ગધ છું. [ફ. “ખર = મેટું + સં. રમ>પ્રાં. T-]
એક જાતને જંગલી ગધેડે ખરગેશ(-સ) ન. [કા. “ખર' = મેટ + “ગો' = કાન] સસલું. (૨) એક પ્રકારનું હરણ, (૩) એક પ્રકારનું પક્ષી ખરચ જુઓ “ખર્ચ.” ખરચ-ખાતું જુએ “ખર્ચ-ખાતું.” ખરચ-ખૂટણ જુઓ “ખર્ચ-ખૂટણ.” ખરચ-મું જુઓ “ખર્ચ-જોશું.” ખરચ-પત્ર, ૦૭ જુઓ “ખર્ચ-પત્ર, ૦૭.” ખરચ-પાણી એ “ખર્ચ-પાણી.” ખરચવું જુઓ ખર્ચવું. ખરચ-વેરો જ એ “ખર્ચ-વરે.” ખરેચાઉ જ ખર્ચાઉ.” ખરચવવું એ “ખર્ચાવવું.” ખરચવું જુએ “ખર્ચાવું.” ખરચાળ, શું જુએ “ખર્ચાળ, છું.” ખરચી આ “ખચ. ખરચી-ખૂટ જ ખર્ચ-ખૂટ. ખરચી-પાણી જુઓ “ખર્ચા પણ.” ખરચીલું જએ “ખચલું.' ખરચુ જુઓ “ખરું.' ખરચુ પાણી જુઓ “ખર્ચ.પાણી.” ખરચે જુઓ “ખર્ચે.'
ખરજવું. સં. વજ્ઞ, અ. તદ્ભવ સંગીતના સ્વરે
માં પહેલા સ્વર, સા.' વડજ. (સંગીત.) ખરજ* (-) સ્ત્રી, [સં. વર્ણ, અર્વા. તદભવ] ખંજવાળ, વલૂર,
[નામની એક માછલી ખરજ (જ્ય) સ્ત્રી. કેડીનાર પાસેના સમુદ્રમાં થતા એ ખરજ(-સ)વું ન. સિં. ઉજ્ઞા દ્વારા] ચામડીને એક રોગ ખરઢ પું. [જઓ “ખરડવું.'] શરીર ઉપર કરવામાં આવતા વાટેલી દવાના રગડને જડે લેપ ખરકું ન. [સં. ફા> પ્રા. વર દ્વારા] નાનું ઝરણું, વહેળિયું ખરવું સ. ક્રિ. દેિ. પ્રા. ર૪ તત્સમ, ના. ધા] જડે લેપ કરવો. (૨) (લા) ખરાબ કરવું, બગાડવું. (૩) સંડોવવું, ફસાવવું. (૪) આબરૂને નુકસાન પહોંચાડવું. (૫) ખોટું જેમ તેમ લખી–બરડી નાખવું. ખરાવું કર્મણિ, ક્રિ. ખરાવવું છે., સ. ક્રિ.
[ પ્ર.] કાકી ખરા-ખરડી સ્ત્રી. [ઓ “ખરડવું વિ.+ ગુ. ‘ઈ’ કુ. ખરઠાવવું, ખરડાવું એ ખરડવું” માં. ખરદિયાણું વિ. [જઓ “ખરડવું, દ્વાર.] છોભીલું, ભેડું ખરદિયું (ખેડિયું) વિ. વરસાદ થવા છતાં ઓછો પાક ઊતર્યો હોય તેવું (વર્ષ). (૨) દુકાળ જેવું (વર્ષ) (૩) ન. (લા) અછત, મોંઘવારી
[સાધન ખરડુ સ્ત્રી. વણતી વખતે દોરાને સરખી ઊંચાઈ એ રાખવાનું ખરો પં. જિઓ “ખરડવું” + ગુ. “એ” . પ્ર.] કાચું મૂળ લખાણ, મુસદ્દો, ડેળિયું, “ડ્રાફટ.' (૨) ફાળાની રકમની નોંધ. (૩) ભરતિયું, બિલ ખરણ ન. સિં, કારણ>પ્રા. વરળ, પ્રા. તત્સમ] ઝરડું, ઝાંખરું ખરણાસરી સ્ત્રી. કાંકરીવાળી એક પ્રકારની કાળી જમીન ખરણી સ્ત્રી, એ નામની એક વનસ્પતિ ખરર (૨) સ્ત્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ, શિરડી. (૨) એ નામને એક વિલે, ખીરવેલ [સમૂહ, (જૈન) ખરતર-ગછ છું. [સં.]વેતાંબર જૈન વિરક્ત સાધુઓને એક ખરતલ વિ. જિઓ “ખરવું” + ગુ, “તું” વર્ત. કુ. ને વિકાસ.]
ખરી પડે તેવું, “ડેસિડથુઅસ (વ. વિ) ખરતા પું. [ફા. “ખર = મઢ + જુઓ “તાડ.'] ગુજરાતની
ભૂમિમાં થતું તાડનું ઝાડ ખર-તાલ ન. એ નામનું એક પ્રાણી ખરતૈલ વિ. પક્ષપાત વિનાનું ખરઝીટ વિ. અસંકારી. (૨) ખરાબ, હલકું ખરદી સ્ત્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ ખરચી સ્ત્રી. વાંસની ચીપ. (૨) (લા.) પું. પાતળે માણસ ખરપડી ઢી. એ ખરપી' + ગુ. 'ડ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] જઓ “ખરપી. ખરપડી-સે જ ખપરડી.૧-૨ જિઓ ખર.” ખરપડો છું. [જુઓ ખો' + ગુ. ડ' સ્વાર્થે, ત. પ્ર.] ખરપોર- જુઓ અપડે.-૨ [ગળજીભા ખર૫ણિની સ્ત્રી. એ નામની એક વનસ્પતિ, જો પાથરી, ખરી સ્ત્રી, એ નામની એક વનસ્પતિ ખરપણ* સ્ત્રી. ટેવ, આદત, હેવા ખાપરો પુ. ઉંદર
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |