Bruhad Gujarat kosha Part 1

SR No.: 016072
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1976
Total Pages: 1086
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 32 MB

Page 585

કુંવારિકા
૫૪૦
કુખ
લેબાં અથાણું તરીકે વપરાય છે, બેઉનાં “સેલર’ તા કડીક કે. પ્ર. જિઓ “કકડે કૂક.'] સંતાકુકડીની રમતમાં અથાણાં તરીકે ઉપગમાં આવે છે.)
કરાતા અવાજ
એિક દેશી રમત કુંવારિકા સ્ત્રી. [સં. કુમારિકા દ્વારા, જેમાં “કા' સચવાઈ મકડી-કેટે સ્ત્રી, જિઓ “કકડી’ + અસ્પષ્ટ.] એ નામની રહ્યો છે.] કુંવારી છોકરી. (૨) સમુદ્રને ન મળતી હોય કડી-દા, વ છું. [જ “કકડી' + “દા, ૦૧'.] (લા.) એ તેવી નદી (સરસ્વતી’ બનાસ’ જેવી). [ ભૂમિ (રૂ. પ્ર.) નામની એક દેશી રમત
[(સર્વસામાન્ય) એ “કુમારિકા મિ.”]
(કડું ન. [સં. કુવૈકુટ- > પ્રા. યુવક-] મરવું કુંવારિયે મું. એક પ્રકારનો ખરસટ છોડવા
કુક-
રેક ન. [૨વા.] કુકડાને અવાજ કુંવારી રુહી. [સે કુમારિજા > પ્રા. કુમામા > અપ. કકડો . જિઓ “ક કડું.'] કકડા પક્ષી જાતિને નર, મર. કુવૈરિ > જ. ગુ. કંઆરી'] જેનું વાક્કાન નથી થયું (૨) (લા.) એક દી રમત [(લા.) બેહૂદી વાત તેવી છોકરી કે સ્ત્રી. [૦ને છોકરાં જણાવવાં (૩. પ્ર.) કક-બિલાડાં ન., બ. વ. [ રવા. + જુઓ ‘બિલાડું.”] ટાં તરકટ ઊભાં કરવાં. (૨) લાંબી બેટી આશા
કરે છું. [ સં. યુવર] કતરે બાંધવી ]
ફકર છું. [અં] દાળ ભાત અને શાક એક જ વાસણનાં કુંવારી ભૂમિ સ્ત્રી. [ + સં. ], કુંવારી એમ (-મ્ય) સ્ત્રી.
ત્રણ ખાનાંમાં થઈ જાય તેવો ટાંકણાવાળો ડબરે [ + સં. મુનિ] જુએ “કુમારિકા ભૂમિ.'
મકર-કાંઠું ન. [૨વા. + જુએ “કાંઠ'] (લા.) એ નામની કુંવાર વિ. [સં. -> પ્રા. કુમાર-> અપ. એક દેશી રમત, ઈટ-ખાળી, મગ-કુકડી, ઈટોકળી યુર્વેદમ-જ, ગુ. “કંઆ”, “કુંઆરું'] જેનું સગપણ નથી કકર-ચાલ (-૨) સી. [જુએ “કકર' + “ચાલ,''] થયું તેવું. (૨) સગપણ થયું હોય અને લગ્ન ન થયું હોય એ કુત્તી-ચાલ.' તેવું. [ રે કાંઠલો (૩.પ્ર.) નાગરમાં એ નામને એક ફકર-છંદી (-ઇન્દી) ન. એ નામનું એક નાનું જંગલી વૃક્ષ લગ્ન-વિધિ]
કર-ભાંગરો છું. [અસ્પષ્ટ + જુઓ “ભાંગરે.”] એ નામની કં)ોઢિયે . નાને હાથી
એક વનસ્પતિ, કાનફેડી કરી જી. પગના અંગૂઠામાં પહેરવામાં આવતી કરડી
કરી સ્ત્રી. [ જુઓ “કકર' + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય ] કઈ સી. [સં. 1 > પ્રા. કૂફમા] ના કુ. (૨) કતરી. (ર) (લા.) એક પ્રકારની માછલી ઊંડી સાંકડી હમણ-કૂઈ (૩) ગબી, અગલ
કરી સ્ત્રી. ઘાણીના માકડામાં ભરાવા તે ખીલે. (૨) કુઉ-ઊ છું. રિવા], કઉ-રવ પું. [+ સં.] કેયલને મારેલી ફાચર. (૩) રમવાની કાંકરી. (૪) મકાઈ અવાજ, ટહુકો
[(બાળકેની બેલીમાં) કરી . નેપાળી ગુરખાઓનું કેડની ભેટમાં બેસવાનું કક-ગાડી સ્ત્રી. [રવા. + જુએ “ગાડી.”] રેલગાડી, આગગાડી એક નાનું શસ્ત્ર કટ ન. દંભ, ઢોંગ. (૨) આશ્ચર્ય, નવાઈ
ફકર ન. [સં. ૩ -> પ્રા. વેર-] કતરું ફકટ-૨)-દમ ન. [+જુઓ “દમ.] જહા શપથ લેવા એ.
કુક-કુક જ કકડે-કક.”
હિંડિયે (૨) જાણું
કરે છું. [એ કકરું.'] કતરે. (૨) (લા.) ઘાંટીનું હાડકું, કઠ નકપટ, કૂડ, દળે
શકવા પું, બ. વ. વિ.] આનાકાનીના અવાજ કખાંસી સ્ત્રી. [+ જુઓ ખાંસી.] બેટી ઉધરસ
કુક છું. [રવા.] જુએ ‘ખખ.” મુકદમ જુએ “કૂકટ-દમ.”
ફકસ પું. [૨. પ્રા. કુરૂણ ] કેતરું, ભૂસું, કુશકે ફક-પડું ન. કડલાનું ફળ, કડેવેલું
કકી સ્ત્રી, જિએ “કકે' + ગુ. ઈ” પ્રત્યય] કૂતરી ફક-ભાગે ક્રિ. વિ. [+ સં. ગુ. “એ” શ્રી. વિ. પ્ર.] અડધે બાળકોની બેલીમાં). (૨) (લા.) સ્ત્રીને અપાતી એક ગાળ ભાગે, સરખે ભાગે
કુકી સ્ત્રી. [જુએ “ક” + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય] નાને કમૂકત (કુકડથ-મકશ્ય) કિ. વિ. વિ.] સાંકડ-મેકડે કાંકરે (ખાસ કરી રમતમાં) કડ-વાજું ન. [જુએ “કૂકડો' + “વાજું.] (લા) કુકડાની કે ન. [૨વા.] કતરું (બાળકેની બેલીમાં) જેમ નિકટને કોઈ સંબંધ જોયા વિના વ્યભિચાર કરનાર કે ૫. [ઓ “કંકુ”.] કતરો (બાળકે ની બેલીમાં) વ્યક્તિ
કે સ્ત્રી. ઠીકરીને કે પથ્થરને ગાળમટેળ કાંકરો. (૨) કકલ (૯૯૦), અલી સ્ત્રી, [ “કકડો' + “વલ- લા.) છોકરીઓની એક દેશી રમત લીલો'-] (લા.) કકડપાડાને વેલે (ઔષધોપયોગી કડવાં કખખ્ય) સ્ત્રી. [ સં. યુક્ષિ > પ્રા. વિશ્વ ] ઉદર, પિટ. ફળાને વેલો)
(૨) ગર્ભાશય. [ ફાટવી (રૂ. પ્ર.) સંતાન થવાં. ૦માં મૂકવેલું ન [એ “કૂકડેલ' + ગુ, “ઉં'તું. પ્ર.] કુકડવેલનું ચુંટી (રૂ.) છાની ભિક્ષા. * ૦ માંડવી (રૂ.પ્ર) પહેલી વાર ફકત-વેલે . [+ ગુ. “એ” વાર્થે ત. પ્ર.] એ “કૂકડવેલ.” સગર્ભા થવું. ૦ રહેવી (-રંડવી) (રૂ. પ્ર.) સગર્ભા થવું. મકહાની ટક્કર સ્ત્રી. [જુએ “કૂકડો' + “ટક્કર.”] (લા.) ૦ લાજવી (રૂ.પ્ર.) માતાને શરમાવું પડે એવું કામ કરવું. એ નામની એક દેશી રમત
-એ હામ (ખે) (રૂ. પ્ર.) સંતાન ઉત્પનન જ ન થાય કડી સ્ત્રી. [સં. યુવેટિન > પ્રા. યુવઢમા, અને “કુકડો એવી. ક્રિયા - બે નિવવી (-) (રૂ.પ્ર.) ઘણું + ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય કકડાની માદા, મરધી
દુઃખ વેઠવું]